Σάββατο 14 Αυγούστου 2021
Περισσότερα από 3.200 κρούσματα για πέμπτη συνεχόμενη ημέρα
Έντονη ανησυχία εξακολουθεί να εγείρει η εικόνα της πανδημίας, όπως αποτυπώνεται στις εκθέσεις που εκδίδει καθημερινά ο ΕΟΔΥ, με τα κρούσματα να υπερβαίνουν για πέμπτη συνεχόμενη ημέρα τις 3.200 ενώ οι απώλειες είναι ξανά περισσότερες από 20 και οι ασθενείς που νοσηλεύονται διασωληνωμένοι ξεπέρασαν και σήμερα τους 200. Οι εμβολιασμοί που διενεργούνται καθημερινά παραμένουν αισθητά μειωμένοι, με την εμβολιαστική επάρκεια επί του συνόλου του πληθυσμού να μην αγγίζει ακόμη το 55%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο ΕΟΔΥ το απόγευμα του Σαββάτου, τα νέα εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα της νόσου που καταγράφηκαν τις τελευταίες 24 ώρες είναι 3.270, σε σύνολο 98.613 τεστ (PCR: 13.852, RAPID: 84.761), ενώ η θετικότητα του συνόλου των τεστ (PCR & Rapid) ανήλθε στο 3,32% και η θετικότητα των μοριακών τεστ αγγίζει το 23,61%. Δεκαέξι από τα ανακοινωθέντα κρούσματα εντοπίστηκαν κατόπιν ελέγχων στις πύλες εισόδου της χώρας.
Ο συνολικός αριθμός των κρουσμάτων από την αρχή της πανδημίας ανέρχεται σε 535.237, εκ των οποίων το 51.2% είναι άνδρες. Με βάση τα επιβεβαιωμένα κρούσματα των τελευταίων 7 ημερών, 124 θεωρούνται σχετιζόμενα με ταξίδι από το εξωτερικό και 2.336 είναι σχετιζόμενα με ήδη γνωστό κρούσμα. Η διάμεση ηλικία των κρουσμάτων είναι τα 40 έτη (εύρος 0.2 έως 106 έτη).
Την ίδια ώρα, 24 άτομα έχασαν τη ζωή τους το τελευταίο 24ωρο, ενώ ο συνολικός αριθμός των νεκρών από την έναρξη της πανδημίας στη χώρα ανέρχεται σε 13.206. Το 95,2% των θανόντων είχε υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω και η διάμεση ηλικία τους είναι τα 78 έτη (εύρος 0.2 έως 106 έτη).
Ο αριθμός των ασθενών που νοσηλεύονται διασωληνωμένοι είναι 236. Η διάμεση ηλικία τους είναι τα 65 έτη. To 85,6% έχει υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω. Από την αρχή της πανδημίας έχουν εξέλθει από τις ΜΕΘ 2.873 ασθενείς. Οι εισαγωγές νέων ασθενών Covid-19 στα νοσοκομεία της επικράτειας είναι 285. Ο μέσος όρος εισαγωγών του επταημέρου είναι 231 ασθενείς.
Πολύνεκρη συντριβή πυροσβεστικού αεροπλάνου που επιχειρούσε στις πυρκαγιές στην Τουρκία
Ένας μεγάλος αριθμός διασωστών έχει αναπτυχθεί στο σημείο. Το ρωσικό υπουργείο επιβεβαίωσε σε επίσημη ανακοίνωση του το περιστατικό και πρόσθεσε ότι έχει ήδη σταλεί επιτροπή διερεύνησης του περιστατικού. Η αιτία της συντριβής δεν είναι ακόμη γνωστή.
Τη συντριβή πυροσβεστικού αεροσκάφους με αποτέλεσμα τον θάνατο 8 ατόμων μεταδίδει σε δημοσίευμα του το τουρκικό Anadolu. Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, πρόκειται για ρωσικό αεροσκάφος τύπου Beriev, το οποίο είχε νοικιάσει η χώρα από τη Ρωσία, εξαιτίας των μεγάλων πυρκαγιών που μαίνονται το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Ένας μεγάλος αριθμός διασωστών έχει αναπτυχθεί στο σημείο. Το ρωσικό υπουργείο επιβεβαίωσε σε επίσημη ανακοίνωση του το περιστατικό και πρόσθεσε ότι έχει ήδη σταλεί επιτροπή διερεύνησης του περιστατικού.
Η αιτία της συντριβής δεν είναι ακόμη γνωστή.
Από την πλευρά της η Hurriyet, μεταδίδει επίσης ότι πρόκειται για το ρωσικό Be-200, το οποίο έπεσε κατά την προσγείωση του κοντά στην περιοχή Άδανα, στο πλαίσιο αποστολής πυρόσβεσης.
Κατά το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας, και οι πέντε Ρώσοι αλλά και οι τρεις Τούρκοι επιβαίνοντες, έχασαν τη ζωή τους.
Η δολοφονία του Σολωμού Σολωμού
Τρεις ημέρες μετά την άνανδρη δολοφονία του Τάσου Ισαάκ, Τουρκοκύπριοι δολοφονούν εν ψυχρώ τον 26χρονο ξάδελφό του, Σολωμό Σολωμού, την ώρα που προσπαθεί να κατεβάσει την τουρκική σημαία στη Δερύνεια...
Στις 14 Αυγούστου 1996 έγινε η κηδεία του Τάσου Ισαάκ, που είχε ξυλοκοπηθεί μέχρι θανάτου από Τουρκοκύπριους τρεις μέρες νωρίτερα στη νεκρή ζώνη κοντά στη Δερύνεια, κατά τη διάρκεια αντικατοχικής διαδήλωσης Κυπρίων μοτοσυκλετιστών. Αμέσως μετά την κηδεία, αρκετοί από τους παριστάμενους συγκρότησαν διαδήλωση και ξαναμπήκαν στη νεκρή ζώνη από το ίδιο σημείο, για να αποτίσουν φόρο τιμής στον Ισαάκ, καταθέτοντας στεφάνια και λουλούδια στον τόπο της δολοφονίας του. Ανάμεσα στους διαδηλωτές ήταν και ο 26χρονος Σολωμός Σολωμού, δεύτερος ξάδελφος του Ισαάκ. Ήταν πρόσφυγας από την Αμμόχωστο και ζούσε στο Παραλίμνι.
Γύρω στις 2:20 μετά το μεσημέρι, ο Σολωμού ξεστράτισε από τους συγκεντρωμένους και κατευθύνθηκε σ’ ένα κοντινό τουρκικό φυλάκιο. Με ένα τσιγάρο στο στόμα και αγνοώντας τις προειδοποιήσεις των τούρκων στρατιωτών, άρχισε να σκαρφαλώνει στον ιστό της σημαίας, με πρόθεση να κατεβάσει την τουρκική σημαία. Την ίδια ώρα ακούστηκαν τρεις πυροβολισμοί από την πλευρά των κατεχομένων και ο νεαρός άνδρας έπεσε νεκρός. Είχε δεχτεί τρεις σφαίρες, μία στο στόμα, μία στο λαιμό και μία στο στομάχι, που αποδείχθηκαν θανατηφόρες. Ακολούθησαν κι άλλοι πυροβολισμοί, από τους οποίους τραυματίστηκαν ελαφρά 11 άτομα, ανάμεσά τους και δύο Κυανόκρανοι. Η κηδεία του Σολωμού Σολωμού έγινε στις 16 Αυγούστου 1996, στο Παραλίμνι, παρουσία πλήθους κόσμου, που καταδίκασε την τουρκική βαρβαρότητα, όπως είχε πράξει τρεις ημέρες νωρίτερα με την άνανδρη δολοφονία του Τάσου Ισαάκ.
Στις 17 Αυγούστου, επισκέφθηκε την Κύπρο ο έλληνας πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, ο οποίος χαρακτήρισε κοινούς εγκληματίες τους δολοφόνους του Σολωμού. Την ίδια περίοδο βρέθηκε στα κατεχόμενα και η τουρκάλα πρωθυπουργός, Τανσού Τσιλέρ, η οποία μιλώντας ενώπιον πλήθος Τουρκοκυπρίων δικαιολόγησε πλήρως την πράξη, λέγοντας ότι οι Τούρκοι θα κόψουν τα χέρια οποιουδήποτε προσβάλλει το εθνικό σύμβολο. Η απάντηση ήλθε από τον εκπρόσωπο του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Νίκολας Μπερνς, ο οποίος δήλωσε ότι «η ανθρώπινη ζωή είναι σπουδαιότερη από ένα κομμάτι ύφασμα».
Η Κυπριακή Αστυνομία, βασιζόμενη σε οπτικό υλικό (τηλεοπτικό και φωτογραφικό), κατόρθωσε να αναγνωρίσει τους δράστες της δολοφονίας Σολωμού κι εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης για τους:
- Κενάν Ακίν, υπουργό Γεωργίας του ψευδοκράτους.
- Ερντάλ Χατζιαλί Εμανέτ, επικεφαλής των ειδικών δυνάμεων στα κατεχόμενα.
- Ατίλα Σαβ, επικεφαλής της αστυνομίας των Κατεχομένων.
- Χασάν Κουνταξί, υποστράτηγο των κατοχικών δυνάμεων.
- Μεχμέτ Καρλί, ταξίαρχο των κατοχικών δυνάμεων.
Τον Οκτώβριο του 2004 ο Ακίν παραδέχθηκε ότι ήταν αυτός που δολοφόνησε τον Σολωμού, αλλά δικαιολογήθηκε ότι διατάχθηκε από τον Χαλίλ Σαντραζάμ, τότε διοικητή των κατοχικών δυνάμεων στο νησί. Ο Σαντραζάμ με δηλώσεις του διέψευσε τους ισχυρισμούς του Ακίν, που λίγο αργότερο συνελήφθη από τις τουρκικές αρχές για λαθρεμπόριο, αλλά αφέθηκε ελεύθερος με άνωθεν εντολή.
Στις 24 Ιουνίου 2008, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) έκρινε ένοχη την Τουρκία για τη δολοφονία του Σολωμού Σολωμού, βάσει του άρθρου 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών. Επίσης, επιδίκασε χρηματική αποζημίωση στην οικογένειά του.
Η αυτοθυσία του Σολωμού ενέπνευσε πολλούς έλληνες καλλιτέχνες. Ο Διονύσης Σαββόπουλος τού αφιέρωσε ένα παλιότερο τραγούδι του, την «Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη», ενώ ο στιχουργός Άλκης Αλκαίος το τραγούδι «Πάντα Γελαστοί», που μελοποίησε ο Θάνος Μικρούτσικος και πρωτοτραγούδησε ο Δημήτρης Μητροπάνος. Ο Στέλιος Ρόκος έγραψε τη μουσική για το τραγούδι «Για τον Σολωμό Σολωμού» (στίχοι Νίκου Γρίτση) και ο Νότης Σφακιανάκης τραγούδησε το «Ήταν Τρελλός», σε στίχους Χρήστου Κρετσόβαλη και μουσική Βασίλη Δήμα.
Από τον «Αττίλα 1» στον « Αττίλα 2»
Στις 14 Αυγούστου 1974 εκδηλώθηκε στην Κύπρο ο δεύτερος «Αττίλας», με την προώθηση των τουρκικών δυνάμεων στη σημερινή γραμμή αντιπαράθεσης...
Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου 1974 («Αττίλας 1»), οι εξελίξεις στο ελλαδικό και ελληνοκυπριακό στρατόπεδο υπήρξαν ραγδαίες. Κάτω από την πίεση των τραγικών γεγονότων, η δικτατορία στην Αθήνα κατέρρευσε και τα χαράματα της 24ης Ιουλίου σχηματίσθηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Νωρίτερα, ο δοτός πρόεδρος της Κύπρου, Νικόλαος Σαμψών, είχε υποβάλλει την παραίτησή του και είχε αντικατασταθεί από τον εκλεγμένο Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Γλαύκο Κληρίδη.
Οι διπλωματικές πρωτοβουλίες
Στις 24 Ιουλίου 1974 έφθασε η ώρα της διπλωματίας. Οι εκπρόσωποι των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, Κληρίδης και Ντενκτάς, συναντήθηκαν για να συζητήσουν την εφαρμογή της ανακωχής. Την ίδια ημέρα, ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος έγινε δεκτός από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Χένρι Κίσινγκερ, σε μία περίοδο που οι Ηνωμένες Πολιτείες ταλανίζονταν από το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ και ο πρόεδρος Νίξον βρισκόταν υπό παραίτηση. (Παραιτήθηκε τελικά στις 9 Αυγούστου 1974 και αντικαταστάθηκε από τον αντιπρόεδρό του Τζέραλντ Φορντ, πέντε ημέρες πριν από τον «Αττίλα 2»).
Την επόμενη ημέρα, 25 Ιουλίου, κατόπιν συστάσεως του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, συνήλθε στη Γενεύη «Τριμερής Διάσκεψη», με τη συμμετοχή των Υπουργών Εξωτερικών των τριών εγγυητριών δυνάμεων, Ελλάδας Γεωργίου Μαύρου, Τουρκίας Τουράν Γκιουνές και Μεγάλης Βρετανίας Τζέιμς Κάλαχαν, προκειμένου να αναζητήσουν λύσεις για την άρση της διαμορφωθείσας κατάστασης στην Κύπρο, ερήμην των ενδιαφερομένων μερών της Μεγαλονήσου. Ύστερα από έντονες συζητήσεις, οι τρεις υπουργοί υιοθέτησαν στις 30 Ιουλίου έκθεση εμπειρογνωμόνων, αποτελούμενη από τέσσερα σημεία:
- Ουδεμία στρατιωτική επέκταση πέραν των γραμμών της 30ης Ιουλίου (10 μ.μ.).
- Δημιουργία ζώνης ασφαλείας γύρω από τις θέσεις που κατείχαν οι Τούρκοι.
- Επιστροφή στους Τουρκοκυπρίους όλων των στρατιωτικών θυλάκων που είχαν καταληφθεί από ελληνικής πλευράς.
- Βαθμιαία μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων στο νησί.
Ταυτόχρονα, οι τρεις υπουργοί υιοθέτησαν Διακήρυξη, με την οποία αναγνωρίζεται η ύπαρξη δύο αυτόνομων διοικήσεων στο νησί, της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής και στην οποία αναφέρεται ότι «πρέπει το ταχύτερον να διεξαχθούν διαπραγματεύσεις για να εξασφαλισθεί α) η αποκατάσταση της ειρήνης στην περιοχή και β) η επαναγκαθίδρυση της συνταγματικής κυβέρνησης στην Κύπρο». Τέλος, αποφάσισαν τη σύγκλιση στις 8 Αυγούστου νέας διάσκεψης, στην οποία θα συμμετείχαν εκτός από τις Εγγυήτριες Δυνάμεις και ανά ένας εκπρόσωπος των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Η νέα διάσκεψη συνήλθε πράγματι στη Γενεύη στις 8 Αυγούστου, με τη συμμετοχή των Υπουργών Εξωτερικών Μεγάλης Βρετανίας, Ελλάδας και Τουρκίας και των εκπροσώπων των Ελληνοκυπρίων Γλαύκου Κληρίδη και των Τουρκοκυπρίων Ραούφ Ντεκτάς. Οι Έλληνες διαπραγματευτές Γεώργιος Μαύρος και Γλαύκος Κληρίδης προσπάθησαν να οδηγήσουν τα πράγματα προς μια λογική και έντιμη διαπραγμάτευση, αλλά προσέκρουαν συνεχώς στην τουρκική αλαζονεία και αδιαλλαξία. Όλο το χρονικό διάστημα από την ανακωχή της 22ας Ιουλίου, οι Τούρκοι ενίσχυαν τον θύλακο της Κερύνειας και πραγματοποιούσαν μικρής κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι το τετραήμερο 22 - 26 Ιουλίου οι Τούρκοι παραβίασαν 55 φορές την εκεχειρία.
Η ελληνοκυπριακή πλευρά στις διαπραγματεύσεις υποστήριξε την επιστροφή στο Σύνταγμα του 1960 και επανάληψη των διακοινοτικών συνομιλιών, αλλά ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών απέρριψε την εισήγηση Κληρίδη και αντιπρότεινε σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία θα ήταν δικοινοτικό ομοσπονδιακό κράτος πολλών καντονίων, στο οποίο οι Τουρκοκύπριοι θα έλεγχαν το 34% του νησιού. Εξάλλου, ο Ντενκτάς πρότεινε διζωνική ομοσπονδία, στην οποία το τουρκοκυπριακό ομόσπονδο κράτος θα κάλυπτε επίσης το 34% της έκτασης της Δημοκρατίας.
Κάτω από την πίεση των περιστάσεων και μέσα σε έντονες αντεγκλήσεις, ο Γλαύκος Κληρίδης αντιπρότεινε το εξής σχέδιο:
- Η συνταγματική δομή της Κύπρου να διατηρήσει το δικοινοτικό χαρακτήρα της.
- Η συνύπαρξη των δύο κοινοτήτων να επιτευχθεί με θεσμικά σύμφωνα.
- Η ελληνική και τουρκική κοινοτική διοίκηση να ασκούν εξουσίες στις ζώνες που οι αντίστοιχοι πληθυσμοί έχουν πλειοψηφία.
Η τουρκική πλευρά αρνήθηκε να συζητήσει το σχέδιο Κληρίδη και ζήτησε τελεσιγραφικά να γίνουν αμέσως δεκτές οι τουρκικές προτάσεις. Ο Κληρίδης ζήτησε αναβολή 36 ή 48 ωρών για να μπορέσει να συνεννοηθεί με τον Μακάριο. Οι Τούρκοι απέρριψαν το αίτημά του και η δεύτερη διάσκεψη της Γενεύης έληξε χωρίς αποτέλεσμα στις 3:30 το πρωί της 14ης Αυγούστου 1974. Ο Γεώργιος Μαύρος με δηλώσεις του κατήγγειλε διεθνώς την τουρκική στάση.
Ο «Αττίλας 2»
Εξήντα-πέντε λεπτά μετά το ναυάγιο της Διάσκεψης της Γενεύης, στις 4:35 π.μ., ο τουρκικός στρατός εξαπολύει σφοδρή επίθεση σε όλα τα μέτωπα της Κύπρου («Αττίλας 2»). Άρματα μάχης και ισχυρές μονάδες πεζικού κινούνται ανατολικά προς την κατεύθυνση της Αμμοχώστου και δυτικά προς τον τουρκοκυπριακό θύλακο της Λεύκας και την κωμόπολη Μόρφου. Οι μάχες μαίνονταν όλη την ημέρα, ιδιαίτερα στα βόρεια της Λευκωσίας και το αεροδρόμιό της. Οι Ελληνοκύπριοι αντιμετωπίζουν μόνοι τις ορδές των Τούρκων εισβολέων, αφού βοήθεια από την Ελλάδα δεν μπορούσε να σταλεί για αντικειμενικούς λόγους (μεγάλη απόσταση από την Κύπρο, μη αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεων εκείνη την περίοδο, κίνδυνος αντιπερισπασμού της Τουρκίας σε περιοχή της ελλαδικής επικρατείας), όπως είχε διαβεβαιώσει τον πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Καραμανλή, η στρατιωτική ηγεσία.
Στις 15 Αυγούστου οι τουρκικές δυνάμεις κατέλαβαν χωρίς αντίσταση την πόλη της Αμμοχώστου και απέκοψαν ολόκληρη τη Χερσόνησο της Καρπασίας. Η κυπριακή Εθνοφρουρά, κάτω από την πίεση των πολύ ισχυρότερων τουρκικών δυνάμεων και τον απηνή αεροπορικό βομβαρδισμό, αναγκάστηκε να υποχωρήσει κάτω από την «πράσινη γραμμή» Λευκωσίας και νότια των οδών Λευκωσίας - Αμμοχώστου και Λευκωσίας – Μόρφου.
Έτσι, οι τουρκικές δυνάμεις, όταν στις 6 το απόγευμα της 16ης Αυγούστου συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός, είχαν καταλάβει ολόκληρο το τμήμα που προνοούσε το Σχέδιο Ντενκτάς και επιπλέον την Αμμόχωστο, περιοχές των οποίων η έκταση αντιστοιχούσε στο 37% του κυπριακού εδάφους. Κατά την προέλασή τους, οι Τούρκοι στρατιώτες προέβησαν σε ανατριχιαστικές ωμότητες και πράξεις βίας. Χιλιάδες Κύπριοι εκδιώχτηκαν από τα σπίτια τους κι ένα κύμα 200.000 προσφύγων κινήθηκε από τις καταληφθείσες περιοχές στον Ελεύθερο Νότο. Την αντίθετη πορεία ακολούθησαν 51.000 Τουρκοκύπριοι. Η Κύπρος είχε διχοτομηθεί με δύο εθνοτικά συμπαγείς πληθυσμούς, μια κατάσταση που διαρκεί μέχρι της μέρες μας.
Στο διπλωματικό πεδίο, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συνήλθε στις 15 και 16 Αυγούστου, και με τέσσερα ψηφίσματά του (357-360) ζήτησε την άμεση κατάπαυση του πυρός, την αποχώρηση από την Κύπρο όλων των ξένων στρατευμάτων και την επανάληψη από τα ενδιαφερόμενα μέρη διαπραγματεύσεων για ειρηνική λύση του θέματος. Και τα τέσσερα ψηφίσματα αγνοήθηκαν προκλητικά από την Τουρκία. Στις 14 Αυγούστου 1974, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, διερμηνεύοντας τα αισθήματα αγανάκτησης του ελληνικού έθνους κατά της αδράνειας του αμερικανικού παράγοντα, ανακοίνωσε την αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.
Στις 28 ημέρες που κράτησαν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Κύπρο, οι απώλειες της ελληνικής πλευράς ανήλθαν σε 4.500 - 6.000 νεκρούς και τραυματίες (στρατιωτικό προσωπικό και άμαχοι) και 2.000 - 3.000 αγνοούμενους. Οι Τουρκικές απώλειες ανήλθαν σε 1.500 νεκρούς και 2.000 τραυματίες.
Αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη η διαχείρηση των πυρκαγιών και περαιτέρω ερωτήματα από τον ΣΥΡΙΖΑ
«Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να σταματήσει τη φωτιά. Σήμερα φαίνεται ότι δεν θέλει να σταματήσει την οικονομική καταστροφή. Καμία συζήτηση δεν κάνει για τον ανασχεδιασμό των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης ενώ ακόμα και η στεγαστική βοήθεια που δίνει περιλαμβάνει δάνειο. Γίνεται κάποιος που έχασε τα πάντα να βρεθεί να χρωστάει 30χιλ στο κράτος; Αυτό είναι ντροπή», αναφέρει σε συνέντευξη του ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Νάσος Ηλιόπουλος.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Real News, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Νάσος Ηλιόπουλος σημειώνει μεταξύ άλλων ότι ο Κ. Μητσοτάκης θα πρέπει να εξηγήσει πώς γίνεται υπουργός και υφυπουργός να αλληλοσυγχαίρονται ενώ καίγονται σπίτια στην Βαρυμπόμπη. Πώς γίνεται το πρωθυπουργικό γραφείο να λέει ψέματα ότι έχουμε 74 εναέρια μέσα ενώ επιχειρούσαν μόλις τα 20. Ο κ. Μητσοτάκης θα πρέπει να εξηγήσει γιατί στην Πολιτική Προστασία δεν άλλαξε τίποτα και γιατί αρχηγός της Πυροσβεστικής είναι κάποιος που ελέγχεται για την τραγική διαχείριση του 2018 ενώ ο τότε αρχηγός της ΕΛΑΣ είναι σήμερα Γενικός Γραμματέας του αρμόδιου υπουργείου. Τις ποινικές ευθύνες θα τις αναζητήσει η δικαιοσύνη».
«Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να σταματήσει τη φωτιά. Σήμερα φαίνεται ότι δεν θέλει να σταματήσει την οικονομική καταστροφή. Καμία συζήτηση δεν κάνει για τον ανασχεδιασμό των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης ενώ ακόμα και η στεγαστική βοήθεια που δίνει περιλαμβάνει δάνειο. Γίνεται κάποιος που έχασε τα πάντα να βρεθεί να χρωστάει 30χιλ στο κράτος; Αυτό είναι ντροπή».
Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ υπενθυμίζει το πόρισμα της επιτροπής Γκολντάμερ, αλλά και τις ευθύνες του τέως υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος για την κατάργηση του συνόλου των δασικών χαρτών. «Η αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας στην βάση του επιστημονικού πορίσματος της επιτροπής Γκολντάμερ θα έπρεπε να έχει ήδη γίνει».
«Ο κ. Χατζηδάκης πριν φέρει τα απλήρωτα 10ωρα φρόντισε να περάσει από τη Βουλή έναν αντιπεριβαλλοντικό νόμο. Το σύνολο των περιβαλλοντικών οργανώσεων είχαν ζητήσει την απόσυρσή του. Με αυτόν το νόμο καταργήθηκε το σύνολο των κυρωμένων δασικών χαρτών και η ουσιαστική προστασία των περιοχών Natura. Ο νόμος αυτός οφείλει να αποσυρθεί έστω και τώρα».
Όσον αφορά τη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση, υποστηρίζει ότι «έχουμε μια κυβέρνηση εκτός τόπου και χρόνου. Πρέπει να είμαστε η μοναδική χώρα που αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση συζητάει το κλείσιμο νοσοκομείων και κλινικών».
Και προσθέτει ότι η «κυβέρνηση ποτέ δεν πίστεψε στο δημόσιο σύστημα υγείας. Εν μέσω πανδημίας έχουμε μειωμένο προϋπολογισμό και λιγότερους μόνιμους εργαζόμενους. Ξεκινάει άλλη μια χρονιά με τα ίδια αιτήματα: ενίσχυση του ΕΣΥ, μέτρα προστασίας στους χώρους εργασίας και στα ΜΜΜ, ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας και των κινητών μονάδων για να τρέξει ο εμβολιασμός. Επίσης μην ξεχνάμε ότι έχουμε ένα σύστημα καταπονημένο από το γεγονός ότι τόσο καιρό είναι σύστημα μιας νόσου ενώ έχουμε μπροστά μας και τις ανάγκες αντιμετώπισης του long covid».
Τέλος, αναφερόμενος στο ζήτημα της πορείας της οικονομίας, ο Νάσος Ηλιόπουλος σημειώνει πως δύο είναι οι κρίσιμες προτάσεις αυτή τη στιγμή: «Η διαγραφή και ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους που γεννήθηκε μέσα στην πανδημία. Αν δεν γίνει αυτό κινδυνεύουμε με χιλιάδες λουκέτα και απολύσεις. Η δεύτερη είναι η αύξηση του κατώτατου μισθού και η προστασία της εργασίας μέσω συλλογικών συμβάσεων».
Προληπτική εκκένωση του οικισμού Μεσοχώρια Ευβοίας
Εντολή εκκένωσης του οικισμού Μεσοχώρια Ευβοίας εκδόθηκε αργά το μεσημέρι του Σαββάτου, καθώς το πύρινο μέτωπο μαίνεται στην περιοχή, με τις δυνάμεις της πυροσβεστικής και τους κατοίκους που επιχειρούν για την κατάσβεσή του να μην έχουν καταφέρει να το οριοθετήσουν, ενώ ισχυροί άνεμοι πνέουν στην περιοχή.
Μηνυμα προληπτικής εκκένωσης του οικισμού Μεσοχώρια του Δήμου Καρύστου έλαβαν οι κάτοικοι της περιοχής, καθώς η πυρκαγιά που ξέσπασε στην περιοχή το μεσημέρι του Σαββάτου βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, με τους ισχυρούς ανέμους που πνέουν στην περιοχή να δυσχεραίνουν σημαντικά το έργο κατάσβεσης των επίγειων και εναέριων δυνάμεων, καθώς και των κατοίκων που έχουν επιχειρούν στην περιοχή.
«Αν βρίσκεστε στα Μεσοχώρια Εύβοιας εκκενώστε τώρα προς Νέα Στύρα. Δασική πυρκαγιά στην περιοχή σας» αναφέρει το μήνυμα του 112.
«Η φωτιά είναι σε εξέλιξη κοντά σε σπίτια στο χωριό Μεσοχώρια. Επιχειρούν εναέρια μέσα αλλά οι άνεμοι που πνέουν στην περιοχή είναι πολύ ισχυροί. Ωστόσο η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική από τους καπνούς. Επιχειρούν και επίγειες δυνάμεις, εθελοντές και υδροφόρες του Δήμου Καρύστου» δήλωσε μιλώντας στο τοπικό μέσο evima.gr o δήμαρχος Καρύστου, Λευτέρης Ραβιόλος.
«Ταχύτεροι από ποτέ» και «εμπιστοσύνη στους πολίτες» το κυβερνητικό αφήγημα, χωρίς απαντήσεις για την ημερομηνία των εκταμιεύσεων
«Πρώτη αρωγή πολύ νωρίς», μηδενική γραφειοκρατία και «εμπιστοσύνη στους πολίτες» υποσχέθηκε ο αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, Θόδωρος Σκυλακάκης, με το άνοιγμα της πλατφόρμας για τις αποζημιώσεις να τοποθετείται πλέον στις 18 Αυγούστου. Στην ίδια κατεύθυνση με τις δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, την Παρασκευή, ο οποίος δήλωσε πως οι πρώτες εκταμιεύσεις των ενισχύσεων για τους πληγέντες θα γίνουν «τις επόμενες μία με δύο εβδομάδες», συμπληρώνοντας «το αργότερο έως το τέλος Αυγούστου», ο Θ. Σκυλακάκης υποστήριξε πως «τα πρώτα τα πρώτα χρήματα θα είναι σίγουρα εντός του Αυγούστου, τώρα σε πόσες μέρες μετά το άνοιγμα της πλατφόρμας θα το δούμε» συμπληρώνοντας πως η κανονική αποτίμηση, η οποία συνεπάγεται την τελική αποζημίωση θα χρειαστεί «κάποιους μήνες».
Στο άνοιγμα της πλατφόρμας arogi.gov.gr, που έχει προγραμματιστεί για τις 18 Αυγούστου, αναφέρθηκε μιλώντας στην ΕΡΤ το πρωί του Σαββάτου ο ο αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, Θόδωρος Σκυλακάκης, υποστηρίζοντας ότι «η ουσία είναι ότι το κράτος έρχεται και δίνει μια πρώτη αρωγή πολύ νωρίς», πράγμα που κατά τα λεγόμενά του «θα επιτρέψει στους ανθρώπους να ξαναρχίσουν να στήνουν σιγά σιγά τη ζωή τους, χωρίς να έχουν άγχος για το πώς θα τα βγάλουν πέρα».
Την ίδια ώρα, δήλωσε πως η καταγραφή των ζημιών σε ό,τι αφορά τις κατοικίες και τους επαγγελματικούς χώρους προχωρά «με μεγάλη ταχύτητα», συμπληρώνοντας ότι σε πολλές περιοχές η καταγραφή έχει ολοκληρωθεί. «Η πρώτη πληρωμή γίνεται με μηδενική γραφειοκρατία, στην ουσία έχουμε εμπιστοσύνη στους πολίτες» ανέφερε στη συνέχεια και προσέθεσε ότι «η τελική πληρωμή θα είναι πολύ πολύ ταχύτερη από κάθε άλλη χρονιά, αλλά θα στηρίζεται στην πραγματική τελική ζημιά, όπως θα αποτιμηθεί με μία σχετική ακρίβεια μέσα από τη συνεργασία των υπηρεσιών και της πολιτείας».
«Κοιτάξτε, τα πρώτα χρήματα θα είναι σίγουρα εντός του Αυγούστου, τώρα σε πόσες μέρες μετά το άνοιγμα της πλατφόρμας θα το δούμε, προτιμούμε να δοθούν γρηγορότερα από ό,τι λέμε, παρά να λέμε ότι θα δοθούν πιο γρήγορα και να καθυστερήσουν» περιορίστηκε να απαντήσει ερωτηθείς σχετικά με την ημερομηνία έναρξης των πρώτων πληρωμών, στην ίδια κατεύθυνση με τις δηλώσεις του Υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα την Παρασκευή, ο οποίος τοποθέτησε την «άμεση ανακούφιση» των πυροπλήκτων που διακήρυσσε η κυβέρνηση μέχρι και τα τέλη του Αυγούστου.
Η πυρκαγιά στην Εύβοια και το μουσείο των ψευδαισθήσεων
"Ο Ιερώνυμος Μπος, αλλόκοσμος Φλαμανδός, είχε ονοματίσει μια γκραβούρα Το δάσος έχει αυτιά, ο αγρός έχει μάτια. Είχε ζωγραφίσει οφθαλμικούς βολβούς στο έδαφος και τοποθετήσει δυο αυτιά στις παρυφές του δάσους. Οι καλλιτέχνες το γνωρίζουν: Το θηρίο σάς παρακολουθεί χωρίς να το αντιλαμβάνεστε. Μόλις το συλλάβει ανθρώπινο μάτι, εξαφανίζεται". - S. Tesson, Η λεοπάρδαλη του χιονιού
Πιστεύω ότι δεν πρέπει να γίνεται κατάχρηση του βιωματικού τρόπου γραφής. Από την άλλη, οι γονείς μου φτιάξαν πατρικό στη Βαρυμπόμπη και εξοχικό (κοντά) στο Πευκί. Μπορείτε να χαμογελάσετε με την ειρωνεία, δεν παρεξηγώ. Μόνο που ενώ στη Βαρυμπόμπη όλα είναι μια χαρά, απλώς έγινε κάρβουνο το δάσος, στην Εύβοια δεν ήμασταν τόσο τυχεροί. Έφτασα στο σπίτι μας την Πέμπτη. Ένα μέρος του σπιτιού κάηκε. Επειδή είμαι αθεράπευτα ορθολογιστής, δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι αποκτούν ένα μετάλιο που τους επιτρέπει να λένε ό,τι θέλουν, επειδή κάτι έπαθαν. Πάντα προσπαθώ να σκέφτομαι τι ισχύει. Αυτό θα κάνω και τώρα.
Η μαζική ανυπακοή στην Εύβοια
Στη Βαρυμπόμπη έμεινα, όπως ίσως κάποιοι αντιλήφθηκαν, και μετά το μήνυμα εκκένωσης, συνεπώς παρανόμησα. Το έκανα για όσο θεωρούσα ότι είναι ασφαλές, παραβιάζοντας την κρατική οδηγία και εμπιστευόμενος το ατομικό μου αισθητήριο.
Είμαι πάντα δίπλα σε πυροσβέστες όταν είμαι στη φωτιά, ώστε να υπάρχει επικοινωνία με εκπαιδευμένους ειδικούς και επαφή με ασύρματο. Και μετά έφυγα. Στην Εύβοια λοιπόν υπήρξε ένα ολόκληρο κύμα ανθρώπων που επέλεξαν να παρανομήσουν για να σώσουν τα σπίτια τους. Και πολλοί το πέτυχαν.
Είδα με έκπληξη ακόμη και την Καθημερινή να επαινεί τους κατοίκους για τον ηρωισμό τους, αντί να τους ψέγει για την αψήφηση της επίσημης οδηγίας εκκένωσης από το 112. Ποιο είναι λοιπόν το μάθημα που κατάφερε να δώσει η πολιτεία σε αυτούς τους ανθρώπους;
Ότι υπακούοντας χάνεις το σπίτι σου και παρακούοντας το σώζεις. Το ήθελε; Όχι. Αλλά φοβάμαι ότι όταν χειρίζεσαι τα πάντα επικοινωνιακά, αυτή είναι μια εντελώς αναμενόμενη παρενέργεια.
Όταν πολιτεύεσαι λέγοντας ψέματα, η απώλεια της εμπιστοσύνης του κόσμου κάποια στιγμή θα δυσχεράνει τη διαχείριση της κρίσης.
Η οδηγία εκκένωσης δίνεται κανονικά ως έσχατη καταφυγή, με το υπόρρητο συμβόλαιο ότι το κράτος ότι θα προσπαθήσει να προστατεύσει τα σπίτια του κόσμου.
Όταν έγινε σαφές ότι το χυδαίο σκεπτικό της κυβέρνησης ήταν μόνο να αποφύγει τους νεκρούς (θα επανέλθω σε αυτό, για να δώσω εξηγήσεις στους τυμβωρύχους που μας εγκαλούν ότι δεν νοιαζόμαστε αρκετά για την ανθρώπινη ζωή), οπότε εκκένωνε ολόκληρες περιοχές αδιαφορώντας για τα ζώα, τα δάση και τις περιουσίες, ο κόσμος σταμάτησε να υπακούει.
Είναι καλό αυτό; Θα σας εκπλήξω: δεν είναι. Χρειάζεται να υπάρχει η πίστη στην ειδίκευση του πυροσβέστη, για να μπορείς σε μια στιγμή πραγματικής ανάγκης να πεις στον κόσμο να φύγει και ο κόσμος να υπακούσει. Η πατέντα: “εκκενώστε τη χώρα, θα γυρίσουμε μετά την πυρκαγιά, τα δάση ξαναγίνονται”, έχει ως αποτέλεσμα ο κόσμος να κάνει του κεφαλιού του σε καταστάσεις άμεσου κινδύνου, και αυτό δεν είναι κάτι που θεωρώ πολύ καλή ιδέα.
Κάναν καλά όλοι αυτοί που παραβίασαν την κρατική οδηγία; Ναι. Το έκανα κι εγώ. Είναι καλό αυτό γενικά; Δεν το θεωρώ επανάσταση. Θα προτιμούσα να μην παίζονται επικοινωνιακά παιχνίδια με αντικείμενο την πυρόσβεση.
Να το θέσω και αλλιώς: γιατί επέτρεψε το κράτος από τη μεριά του την παραβίαση της οδηγίας εκκένωσης; Δεν έπρεπε να την επιβάλει, αν ήταν ζήτημα ζωής και θανάτου; Επέτρεψε τη μαζική, δημόσια και πανηγυρική καταστρατήγηση της εντολής εκκένωσης, ακριβώς διότι έλειπε η νομιμοποίηση που θα έδινε η πρακτική αναγκαιότητα. Αν σκέφτεσαι επικοινωνιακά, αργά ή γρήγορα γελοιοποιείσαι.
Η παγερή αδιαφορία για τη ζωή μασκαρεμένη ως ευαισθησία
Η κυβέρνηση μας εγκαλεί διά του ιντερνετικού στρατού των τρολ για το ότι υποβαθμίζουμε την αξία της ζωής, όταν λέμε ότι “απλώς” δεν κάηκαν άνθρωποι. Πώς μπορούμε να λέμε “απλώς”; Είμαστε τόσο αδιάφοροι απέναντι στην αξία της ανθρώπινης ζωής; Δεν είναι η ζωή το υπέρτατο αγαθό; Προσοχή, δεν θα πω ότι η ζωή θέλει δέντρα και αναμνήσεις, αλλιώς δεν είναι ζωή. Θα προτιμούσα να επιζήσω και να ξαναρχίσω από την αρχή, παρά το αντίθετο. Το πρόβλημα είναι αλλού.
Όταν λέμε ότι η “κουλτούρα εκκένωσης” σημαίνει ότι πολύ απλά τους ενδιαφέρει η σύγκριση με το Μάτι, δεν το λέμε γιατί αδιαφορούμε για την ανθρώπινη ζωή, ενώ εκείνοι νοιάζονται. Το λέμε γιατί ο πήχης της πυρόσβεσης δεν μπορεί να μπαίνει τόσο χαμηλά, να λέμε ότι για μια φωτιά που καίει χωρίς αέρα για δέκα μέρες, οφείλουμε να δοξάζουμε τον Μητσοτάκη για το ότι δεν ζήσαμε ακόμα ένα Μάτι.
Όταν χάνεται ένα ζώο, ένα σπίτι, είναι μια αποτυχία. Τι νόημα έχει να τη συγκρίνεις με μια ολέθρια, τραγική αποτυχία, για να νιώθεις καλύτερα; Ποιος απάνθρωπος νους σκέφτηκε ότι μπορεί να καεί η μισή Ελλάδα χωρίς άνεμο, και να λέμε “ευτυχώς δεν είχαμε και (πολλά) (ανθρώπινα) θύματα”; Αυτό μας έλειπε να έχουμε και θύματα, σε μια φωτιά που πλησίαζε για τρεις, πέντε, δέκα μέρες, με ανοιχτούς δρόμους. Αυτό μας έλειπε!
Θα χαθεί μια πόλη από τις πλημμύρες που περιμένουμε τον χειμώνα και θα μας ζητούν να πούμε μπράβο που λ,,δεν πνίγηκε κανείς;
Προφανώς το πιο σημαντικό είναι να μη χαθούν ανθρώπινες ζωές. Αλλά επειδή εμείς δεν κάνουμε επικοινωνιακό διαγωνισμό με τον Τσίπρα αλλά προσπαθούμε να ζήσουμε κάπως, η απάντηση είναι πολύ απλά ότι αυτό μας έλειπε να σας πεθαιναν (κι άλλοι!) άνθρωποι σε πυρκαγιά χωρίς άνεμο σε δρόμους με διεξόδους διαφυγής!
Σύγκριση του πόνου
Δεν μπορώ να μη σκέφτομαι αν θα μπορούσα κάτι να κάνω αν είχα καταφέρει να φτάσω στο σπίτι. Δεν τα κατάφερα διότι απλώς μέχρι να ησυχάσουμε από τη Βαρυμπόμπη, η φωτιά είχε φτάσει τόσο κοντά στο Καστρί που δεν άφηναν να περάσουμε.
Όταν τώρα μιλώ για τις καταστροφές στο εξοχικό μου, αντιλαμβάνομαι βεβαίως ότι μιλώ για μια εξοχική κατοικία. Δεν είναι ούτε το σπίτι στο οποίο μένω ούτε το συνεργείο ή το μαγαζί μου. Κι όμως η παρωνυχίδα μου πονάει. Και πιστεύω ότι επειδή πάντα μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ίδιο επιχείρημα προς τα πάνω ή προς τα κάτω, θεωρώ σωστότερο να αποφεύγεται η σύγκριση του πόνου. Να εξηγηθώ: αυτός που έχασε το μαγαζί του, μπορεί να μην έχασε το σπίτι του. Αυτός που έχασε το σπίτι του, είχε έστω ένα σπίτι, σε αντίθεση με έναν άστεγο που δεν είχε καθόλου σπίτι. Και αυτός που έχασε τα πάντα, έχει ακόμα τη δύναμη να παλέψει και να τα ξαναχτίσει, γιατί ζει.
Η σύγκριση του πόνου μάς κάνει ίσως να βουβαινόμαστε απέναντι στην απόλυτη τραγωδία. Όπως όταν μιλούσε η Ματίνα Κατσίβελη για την προσφύγισσα που έκλαιγε τα πνιγμένα παιδιά της. Όμως, όσο σημαντικό κι αν είναι να μην έχουμε την αναίδεια να ξεχνάμε τον πόνο των άλλων γύρω μας, άλλο τόσο είναι χυδαίο να ζητάμε από τον άνθρωπο που πέρασε κάτι μικρό να σωπάσει. Ιδίως αν αυτό το μικρό έπρεπε να το διαχειριστούμε εμείς καλύτερα. Να εξηγήσω λίγο περισσότερο: εγώ οφείλω να μιλώ με συστολή, ξέροντας ότι περνάω κάτι μικρό και που πολλοί άνθρωποι δίπλα μου το περνάνε πολύ χειρότερα. Αν όμως ο άνθρωπος που αποφάσισε να μην ανανεώσει συμβάσεις πυροσβεστών και ψεύδεται για τα εναέρια μέσα μου πει: πώς κάνεις έτσι, άλλοι πεθαίνουν, η απάντηση είναι ίσως “Μητσοτάκη γαμιέσαι” ή κάτι άλλο σωστότερο, που πάντως θα περιέχει μια θυμική έκρηξη. (Διαβάστε το άρθρο της Δανάης Καρυδάκη για να δείτε γιατί δεν θα έπρεπε να είναι αυτή η απάντηση. Δεν είναι βέβαιο ότι θα πιάσει.)
Ο Παπαγιώργης έγραφε ότι κατά βάθος δεν αποφεύγεται η ιεροσυλία να παρακολουθεί κανείς σκηνές πολέμων και σφαγές εμφυλίων στην τηλεόραση πίνοντας το ποτό του και έχοντας τα πόδια του σε μία λεκάνη με ζεστό νερό.
Ποτέ λοιπόν δεν έχει νόημα να συγκρίνουμε τις συμφορές, όχι διότι δεν υπάρχει μια ιεραρχία που να λέει αυτός που έχασε δάχτυλο να σέβεται αυτόν που έχασε χέρι, αλλά διότι αν υπήρχε αυτή η ιεραρχία θα έπρεπε όλοι να σωπαίνουμε μπροστά στα μαρτύρια των αγίων. Δεν σωπαίνουμε, μιλάμε και κυρίως ζητάμε οι δόλιοι μια συνδρομή της πυροσβεστικής που να ξεπερνά το “αφού δεν πέθανες να λες κι ευχαριστώ”.
Ψευδαισθήσεις
Η γυναίκα μου δούλευε τα πρωινά αυτές τις μέρες και εγώ τα απογεύματα, ώστε να μπορούμε να κρατάμε εναλλάξ τα παιδιά μας. Δεν θα αλλάξω κουβέντα για πολύ. Θα πω μόνο ότι είναι πιο δύσκολο να είσαι με παιδιά όταν χρειάζεται να κάνεις και άλλα πράγματα.
Επειδή εγώ είχα συνεχώς το μυαλό μου στην επικαιρότητα, την Τετάρτη αποφάσισα να τα πάρω και να πάμε στο Μουσείο των Ψευδαισθήσεων.
Βγάλαμε φωτογραφίες όπου φαινόμαστε ότι μας έχουν κόψει το κεφάλι, ότι οι μεγάλοι είναι μικροί και οι μικροί μεγάλοι, ότι περπατάμε στο ταβάνι, περάσαμε πολύ ωραία. Περάσαμε πολύ ωραία γιατί οι ψευδαισθήσεις μας για το αν είμαστε ζωντανοί ή νεκροί, μικροί ή μεγάλοι, αν περπατάμε ίσια ή ανάποδα, τελειώνουν μόλις βγούμε από το μουσείο.
Έχουμε πολύ μεγάλη ανάγκη από μια ματιά που θα βλέπει τον κόσμο ανάποδα, υπό τον όρο ότι θα ξέρουμε τι είναι ψευδαίσθηση. Η οδύνη της πραγματικής ζωής είναι ότι η ψευδαίσθηση ελλοχεύει σε κάθε γωνιά της ζωής.
Ο Σφήκας ως μεταφραστής των Illusions Perdues μεταφράζει Χαμένα Όνειρα, και όχι Χαμένες Ψευδαισθήσεις, παίζοντας με τη διπλή σημασία της Illusion, που είναι και αυτό που ποθήσαμε ή μας απογοήτευσε.
Μιλώ ως κάποιος που έχει μόλις φτυαρίσει στάχτες και σπασμένα κεραμίδια από κάτι που ήταν κάποτε δωμάτιο, γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο πραγματικό από τη φωτιά. Που παρέβη μια εντολή εκκένωσης, δεν μπόρεσε να παραβιάσει μια δεύτερη εντολή εκκένωσης, και σκέφτεται έντονα πότε τρέχουμε, πότε σβήνουμε και πότε καιγόμαστε. Οι πυροσβέστες είναι μια αρχή για να ορίσουμε τι είναι πραγματικό στη ζωή μας. Οι Γούβες είναι μέρος της παιδικής μου μυθολογίας, με τους τοπικούς ήρωες και τις ταβέρνες τους όπου νύσταζα μικρός.
Έβλεπα αυτές τις συγκλονιστικές φωτογραφίες και διάβαζα διάφορους φίλους να γράφουν “ο λαός θα σώσει τον λαό” για τους κατοίκους της Εύβοιας και αναλογιζόμουν ότι ο κόσμος καίγεται και ο πρωθυπουργός αλλάζει κυβερνητική εκπρόσωπο. Μόνη μας ελπίδα, να ξανακοιταχτούμε πιο καθαρά και να βάλουμε μπρος ό,τι έχουμε να κάνουμε ο καθένας, μέσα από τις στάχτες.
Μπήκαμε στα μνημόνια ακούγοντας φιλελεύθερους διανοούμενους να μας λένε ότι ο Έλληνας έχει μονίμως το χέρι απλωμένο προς το κράτος, και καταλήγουμε σήμερα να μην μπορούμε καν να περιμένουμε ότι όταν καίγεται το σπίτι μας θα υπάρχει ένα πυροσβεστικό, όταν αρρωσταίνουμε ένας γιατρός.
Μιλάω με την περίεργη φόρτιση ενός ανθρώπου που δεν ήταν εκεί, αλλά που προσπάθησε και θα ήθελε να βρίσκεται εκεί για να συμμετάσχει στην αλληλέγγυα ανυπακοή της Εύβοιας.
Η φωτιά δίνει ένα περίεργο μάθημα αλληλεγγύης, διότι αν πιστεύει ο καθένας ότι θα την αντιμετωπίσει στον κήπο του σπιτιού του, καιγόμαστε όλοι. Πρόκειται λοιπόν για το πιο οδυνηρό μάθημα αλληλεγγύης που μπορεί να λάβει κανείς. Η τωρινή μάχη είναι μία μάχη με τις ψευδαισθήσεις, ως προς το ποιος βρίσκεται δίπλα μας και απέναντι μας. Η δράκα των καλοπερασάκηδων που κυβερνά δεν θα νοιαστεί κανέναν και τίποτα. Οι ανθρώπινες αλυσίδες που είδαμε είναι ό,τι έχουμε.
Αυτό το πάθος να κάνουμε κάτι μαζί την ώρα που προελαύνει η καταστροφή, ας είναι το πικρό δίδαγμα των ημερών.
Συναγερμός για πυρκαγιά στη Νότια Εύβοια
Νέα πύρινη εστία στα Μεσοχώρια του Δήμου Καρύστου εκδηλώθηκε το μεσημέρι του Σαββάτου, σε δασική έκταση κοντά σε κατοικημένη περιοχή. Στο σημείο έχουν σπεύσει επίγειες και εναέριες δυνάμεις της πυροσβεστικής, το έργο των οποίων φέρεται να δυσκολεύουν ισχυροί άνεμοι που πνέουν στην περιοχή.
Πυρκαγιά ξέσπασε το μεσημέρι του Σαββάτου στην περιοχή Μεσοχώρια του Δήμου Καρύστου, στη Νότια Εύβοια, χωρίς να είναι ακόμη γνωστό αν πρόκειται για νέα πυρκαγιά ή για αναζωπύρωση της φωτιάς που είχε ξεσπάσει προ δύο ημερών στο ίδιο σημείο.
Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται δημοσίευμα του Αθηναϊκού – Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, ισχυρές πυροσβεστικές δυνάμεις βρίσκονται στην περιοχή και επιχειρούν ωστόσο όμως σπεύδουν και άλλες δυνάμεις από τη Βόρειο Εύβοια προς την Κάρυστο.
Κατά το ίδιο δημοσίευμα, οι άνεμοι που πνέουν στην περιοχή είναι ιδιαίτερα ισχυροί, καθώς φτάνουν μέχρι και τα 8 μποφόρ, καθιστώντας πιο δύσκολη την επιχείρηση κατάσβεσης της φωτιάς από τις πυροσβεστικές δυνάμεις και τους κατοίκους.
«Μητσοτάκη κάθαρμα»: η ιστορία ενός συνθήματος
Ξυπνώντας αποκαμωμένοι σε μια χώρα καμένη και σαν κάρβουνο αναμμένη, ανατρέχουμε στην ιστορία ενός συνθήματος που –μακριά από μας η οικογενειακή ευθύνη αλλά και η θέαση του σεξ ως πράξης τιμωρητικής— θα ήταν, ίσως, πιο ταιριαστό στο σήμερα από αυτό που τελικά επικράτησε. Δεν είναι άλλο από το «Μητσοτάκη κάθαρμα» που γεννήθηκε 56 χρόνια πριν, το καλοκαίρι του 1965 ή, αλλιώς, το καλοκαίρι της Αποστασίας. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.
Η μεταπολεμική περίοδος στην Ελλάδα ήταν μια περίοδος μεγάλης κοινωνικής αναταραχής και πολιτικής αστάθειας που κορυφώνεται στην Αποστασία του ’65 και οδηγεί στη Χούντα των συνταγματαρχών λιγότερο από δύο χρόνια αργότερα. Οι ρίζες, όμως, αυτής της αστάθειας βρίσκονται ακόμα πιο πίσω. Ο Εμφύλιος, που ξέσπασε, ως γνωστόν, έναν χρόνο μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου κυρίως στην ελληνική επαρχία, λήγει το 1949 με ήττα του υποστηριζόμενου από το ΚΚΕ Δημοκρατικού Στρατού και επικράτηση του κράτους των εθνικοφρόνων. Η δεκαετία που ακολουθεί, η δεκαετία του 1950, ήταν μια δεκαετία ανασυγκρότησης ή συντηρητικής αναδίπλωσης, ανάλογα από ποια (ιστοριογραφική) σκοπιά το δει κανείς. Σε κάθε περίπτωση, οι πληγές του Εμφυλίου ήταν ακόμα ανοιχτές για τις επόμενες δεκαετίες. Το ΚΚΕ ήταν εκτός νόμου, οι αριστεροί διώκονταν ή είχαν καταφύγει στην εξορία. Η κυβέρνηση του στρατιωτικού Αλέξανδρου Παπάγου που εκλέχθηκε το ’52 με το δεξιό κόμμα Ελληνικός Συναγερμός έβαλε σαν στόχο να εξαλείψει οποιαδήποτε κομμουνιστικά στοιχεία από το Δημόσιο και ενίσχυσε τις διώξεις με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εκτέλεση του Νίκου Πλουμπίδη τον Αύγουστο του ’54. Ταυτόχρονα, παγίωνε τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου που είχε άτυπα ξεκινήσει το ’47 με το Δόγμα Τρούμαν, που αφορούσε, μάλιστα, τη στρατιωτική ενίσχυση της εθνικής κυβέρνησης απέναντι στην «κομμουνιστική απειλή». Ο Παπάγος πεθαίνει ξαφνικά το 1955 και, προς έκπληξη όλων, το Παλάτι διορίζει πρωθυπουργό έναν σχετικά άσημο πολιτικό, Υπουργό Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων ως τότε, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Στις εκλογές του 1958, ο Καραμανλής κερδίζει τις εκλογές με την ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση) αλλά η ΕΔΑ (Ενωμένη Δημοκρατική Αριστερά) που αρχικά λειτουργούσε ως πολιτικό μέτωπο του παράνομου ΚΚΕ κερδίζει το 24,42% των ψήφων και αναδεικνύεται σε αξιωματική αντιπολίτευση.
Στις εκλογές του 1961, τις περίφημες εκλογές «βίας και νοθείας», ο Καραμανλής κερδίζει ξανά. Η εκτεταμένη τρομοκρατία που άσκησε, όμως, προεκλογικά εναντίον των κομμάτων του Κέντρου και της Αριστεράς με την συνεπικουρία στρατιωτικών, αστυνομικών και παρακρατικών οργανώσεων, καθώς και οι διπλοψηφίες και διπλές εγγραφές στους εκλογικούς καταλόγους – έμεινε παροιμιώδης η φράση του Γεωργίου Παπανδρέου «ψήφισαν ακόμα και τα δένδρα»— οδήγησαν τα κόμματα του Κέντρου και της Αριστεράς να αμφισβητήσουν την εγκυρότητα του εκλογικού αποτελέσματος. Η Ένωση Κέντρου, υπό την ηγεσία του Γεωργίου Παπανδρέου, ξεκινά τότε τον επονομαζόμενο Ανένδοτο Αγώνα για την αποκατάσταση της δημοκρατικής νομιμότητας και την απομάκρυνση του Καραμανλή από την εξουσία. Στο στόχαστρο βρέθηκαν τόσο το κατεστημένο της Δεξιάς όσο και το Παλάτι που υπερέβαινε τα συνταγματικά εσκαμμένα στη διοίκηση του τόπου. Ο Ανένδοτος Αγώνας ήταν, στην ουσία, μια σειρά από ενέργειες που υπογράμμιζαν τη μη αναγνώριση της κυβέρνησης, όπως η κατάθεση προτάσεων δυσπιστίας και η αποχή από τις ψηφοφορίες της ολομέλειας. Μέσα στο πλαίσιο της διακοπής των επαφών με το Παλάτι, η Ένωση Κέντρου επέκρινε και την προίκα ύψους 9 εκατομμυρίων δραχμών που δόθηκε στην πριγκίπισσα Σοφία το 1961 για τον γάμο της με τον Χουάν Κάρλος της Ισπανίας, που πυροδότησε και το γνωστό σύνθημα των φοιτητικών κινητοποιήσεων εκείνη την εποχή «Προίκα στην Παιδεία, όχι στη Σοφία».
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, βουλευτής Χανίων με την Ένωση Κέντρου, ανιψιός του Βενιζέλου και ταγμένος υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, με φιλελεύθερες καταβολές και μεγάλη φιλοδοξία για ηγετικές θέσεις, αναδεικνύεται ως πρωταγωνιστής του Ανένδοτου Αγώνα μέσα στη βουλή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης συνυπογράφει πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης της ΕΡΕ με την κατηγορία ότι κωλυσιεργούσε τη συζήτηση για την παραπομπή των υπευθύνων του «εκλογικού πραξικοπήματος» στο ειδικό δικαστήριο.
Ο Ανένδοτος Αγώνας παύει προσωρινά με την εκλογική νίκη (χωρίς αυτοδυναμία) της Ένωσης Κέντρου το φθινόπωρο του 1963. Έχει προηγηθεί η αιφνίδια παραίτηση του Καραμανλή λίγους μήνες νωρίτερα λόγω διαφωνίας του με το Παλάτι στη σκιά της δολοφονίας του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη από παρακρατικούς στη Θεσσαλονίκη τον Μάη της ίδιας χρονιάς.
Στις 16 Φεβρουαρίου 1964 λαμβάνουν χώρα οι τελευταίες εκλογές πριν τη Δικτατορία. Η ηγεσία της ΕΔΑ, ελπίζοντας σε μια μεγαλύτερη ελευθερία και λιγότερο έλεγχο των φρονημάτων, διευκολύνει τον δρόμο της Ένωσης Κέντρου προς μια αυτοδύναμη κυβέρνηση, παρουσιάζοντας υποψήφιους μόνο σε 31 περιφέρειες και απέχοντας από τις υπόλοιπες 24 στις οποίες είχε ελάχιστες πιθανότητες να εκλέξει υποψήφιο. Έτσι, η Ένωση Κέντρου υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου κερδίζει με το εξαιρετικά υψηλό ποσοστό του 52,7% που αναλογούσε σε 171 βουλευτικά έδρανα, αφήνοντας πίσω την ΕΡΕ του Παναγιώτη Κανελλόπουλου με 35,2% και 107 έδρες, το χαμηλότερο ποσοστό που συγκέντρωσε η Δεξιά μετά τον Εμφύλιο. Η εφημερίδα του κεντρώου χώρου Ελευθερία, μάλιστα, του εκδότη Πάνου Κόκκα, στενού φίλου του Μητσοτάκη και εμπνευστή, σύμφωνα με πολλούς, του Ανένδοτου Αγώνα, κυκλοφορεί με τίτλο στο πρωτοσέλιδο της επόμενης ημέρας: «Αληθώς Ανέστη η Ελλάς»: ΝΙΚΗ ΚΑ – ΤΑ – ΠΛΗ – ΚΤΙ- ΚΗ και φωτογραφία του Γεώργιου Παπανδρέου με λεζάντα «θριαμβευτής».
Ο βασιλιάς Παύλος είναι βαριά άρρωστος και ο Παπανδρέου, παρά τη συντριπτική νίκη του, ακολουθεί μια τακτική συμφιλίωσης προς το Παλάτι, εκχωρώντας στον Παύλο τον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων και αποφεύγοντας την υπουργοποίηση στελεχών από την προοδευτική πτέρυγα του κόμματος δίνοντας προτεραιότητα σε πιο συντηρητικές προσωπικότητες. Για παράδειγμα, η τοποθέτηση του Πέτρου Γαρουφαλιά, που θεωρούνταν ότι ελεγχόταν πλήρως από τα Ανάκτορα, ως Υπουργού Άμυνας ήταν μια πράξη εξευμενισμού η οποία, όμως, προκάλεσε δυσαρέσκεια στον χώρο του Κέντρου.
Με τον θάνατο του Παύλου τον Μάρτη του ’64, διαδέχεται τον θρόνο ο 24χρονος άπειρος Κωνσταντίνος, τον οποίο πολλοί θέλουν να επηρεάζεται σημαντικά από τη μητέρα του Φρειδερίκη που είχε ήδη παίξει κρίσιμο ρόλο τα προηγούμενα χρόνια. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης υπογραμμίζει στη μαρτυρία του στον Αλέξη Παπαχελά τη μεγάλη επιρροή της Φρειδερίκης στα πολιτικά τεκταινόμενα της χώρας:
«Πάντοτε είχαμε την εντύπωση ότι η Φρειδερίκη παίζει τον ρόλο της, και τον έπαιζε χωρίς καμιά αμφιβολία. Εγώ ήξερα ότι συχνά έλεγε η Φρειδερίκη κάτι ακραίο…ή έφταναν στα αυτιά μας κάποιες θέσεις της Φρειδερίκης, οι οποίες ήταν πράγματι πάντοτε υπέρ της σκληρής γραμμής. Η ίδια αρνείται ότι έπαιξε ρόλο, εγώ το θεωρώ βέβαιο ότι έπαιξε, και αν δεν έπαιξε στα φανερά, έπαιξε στην ουσία. Δεν έχω καμία αμφιβολία, μπορεί σε μία συγκεκριμένη στιγμή να μην πίεσε για να παρθεί μία απόφαση, αλλά στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας, μιας γραμμής μέσα στο παλάτι, βεβαίως η Φρειδερίκη έπαιζε τον ρόλο της».
Μετά τον θάνατο του Παύλου, λοιπόν, ο Παπανδρέου συνεχίζει αρχικά τη συμφιλιωτική πολιτική προς το Παλάτι. Γρήγορα όμως διαφαίνονται ρήγματα στις σχέσεις Κωνσταντίνου-Γεώργιου Παπανδρέου. Αιτία είναι το ποιος θα έχει το «πάνω χέρι» στη διακυβέρνηση και στη διαχείριση εθνικών ζητημάτων, με προεξάρχον ζήτημα τη διοίκηση του στρατού. Ο βασιλιάς κατηγορεί την κυβέρνηση ότι προσπαθεί να κομματικοποιήσει τον στρατό και ο πρωθυπουργός ότι το Παλάτι προσπαθεί να ελέγξει το στράτευμα με απώτερο σκοπό την ανατροπή του πολιτεύματος. Κομβικό ρόλο στην κλιμακούμενη ρήξη κυβέρνησης και Παλατιού παίζει η περίφημη υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ. Πιο συγκεκριμένα, στις 18 Μαΐου 1965, η προσκείμενη στην ΕΡΕ εφημερίδα της Λάρισας Ημερήσιος Κήρυξ δημοσιεύει στοιχεία για την ύπαρξη μιας μυστικής οργάνωσης με αριστερές αποκλίσεις και υποστηρικτές της δημοκρατικής παράταξης μέσα στο στράτευμα με το όνομα ΑΣΠΙΔΑ (Αξιωματικοί Σώσατε Πατρίδα, Ιδανικά, Δημοκρατία, Αξιοκρατία), που σκόπευε να κάνει πραξικόπημα για να καταργήσει το πολίτευμα της βασιλευόμενης δημοκρατίας. Οι αθηναϊκές εφημερίδες αναδημοσιεύουν και γίνεται μεγάλος ντόρος. Μάλιστα, ο Ελληνοκύπριος αξιωματικός του ελληνικού στρατού, ιδρυτής της αντικομμουνιστικής δωσιλογικής οργάνωσης Χ και πρωτεργάτης της λευκής τρομοκρατίας απέναντι σε όσους συμμετείχαν στην ΕΑΜική αντίσταση μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας Γεώργιος Γρίβας εμπλέκει τον Ανδρέα Παπανδρέου, γιο του Πρωθυπουργού και Αναπληρωτή Υπουργό Συντονισμού ως εμπνευστή και πολιτικό ηγέτη του ΑΣΠΙΔΑ. Η Καθημερινή, που πρόσκειται στη Δεξιά και χτυπά την Ένωση Κέντρου, γράφει στις 7 Ιουλίου 1965, μία εβδομάδα δηλαδή πριν την Αποστασία, για τον Γεώργιο Παπανδρέου ότι «μοναδικόν του κίνητρον η προσπάθεια να συγκαλύψη τον υιόν εις την υπόθεσιν ΑΣΠΙΔΑ». Αν και οι σχέσεις μεταξύ Γεωργίου και Ανδρέα Παπανδρέου ήταν αρκετά συγκρουσιακές, ο πρώτος υποστηρίζει τον γιο του θεωρώντας τα δημοσιεύματα σκευωρία της Δεξιάς. Η υπόθεση παραπέμπεται στη στρατιωτική δικαιοσύνη, το πόρισμα της οποίας επιβεβαιώνει μεν την ύπαρξη της οργάνωσης ΑΣΠΙΔΑ αλλά επισημαίνει ότι δεν έχει πολιτικές επιδιώξεις ή κάποια σχέση με τον υιό Παπανδρέου ή οποιοδήποτε άλλο πολιτικό πρόσωπο.
Παρά το πόρισμα, η πολιτική κρίση κλιμακώνεται. Ο βασιλιάς αρνείται να αρχειοθετήσει την υπόθεση και προτίθεται να τη στείλει στην αστική δικαιοσύνη. Πολλοί, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι οι επικείμενοι αποστάτες, με τη συνδρομή του εκδότη Πάνου Κόκκα, ήδη έχουν βάλει σε δράση τα σχέδιά τους για ανατροπή του Γεωργίου Παπανδρέου. Κάποιοι βουλευτές της Ένωσης Κέντρου, μάλιστα, υποστήριζαν ότι είχαν δει τον Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο της Βουλής και βουλευτή της Ένωσης Κέντρου Γεώργιο-Αθανασιάδη Νόβα, τον πρώτο πρωθυπουργό των αποστατών, σε σύσκεψη στο γραφείο του το πρωί της ορκωμοσίας του. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης το αρνείται. Από την πλευρά του ο Γεώργιος Παπανδρέου ζητά από τον Υπουργό Άμυνας Πέτρο Γαρουφαλιά να αντικαταστήσει την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, στους οποίους ασκούσε έλεγχο το Παλάτι, όπως τον αρχηγό του ΓΕΣ Ιωάννη Γεννηματά. Ο Γαρουφαλιάς αρνείται. Έτσι ο Γέρος αναγκάζεται να διαγράψει τον Γαρουφαλιά που δεν παραιτούνταν και να προτείνει να αναλάβει ο ίδιος ως πρωθυπουργός το Υπουργείο Άμυνας. Όταν ούτε αυτό γίνεται δεκτό από το Παλάτι, ο Παπανδρέου συνειδητοποιεί τον βαθμό παρέμβασης του Στέμματος στην άσκηση εξουσίας και υποβάλλει την προφορική παραίτηση του στις 15 Ιουλίου του 1965. Ο Κωνσταντίνος, πριν καν αποσταλεί το γραπτό κείμενο της παραίτησης, σπεύδει να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Νόβα (ποιητή, εκτός των άλλων, του «Κι ήταν τα στήθη σου / Άσπρα σα γάλατα, / Και μου ’λεγες / Γαργάλα τα, Γαργάλα τα!») ο οποίος, σύμφωνα με τον ιστορικό J. Meynaud, καιροφυλακτούσε κατά τα φαινόμενα στον προθάλαμο των Ανακτόρων αναμένοντας την αναχώρηση Παπανδρέου. Ο Μητσοτάκης, άλλωστε, το επιβεβαιώνει:
«Αυτό που ήταν το καταστροφικό και το τρελό και το τελείως παράλογο ήταν η ορκωμοσία από πλευράς του βασιλέως. Και πολύ περισσότερο, πολύ περισσότερο, εφόσον ο Παπανδρέου δεν είχε υποβάλει την παραίτησή του. Του είπε “Μεγαλειότατε, θα σας στείλω αύριο την παραίτησή μου” και του είπε αυτός “Όχι, τη θέλω υποβληθείσα από σήμερα”, δηλαδή είχε και τη δυνατότητα, την άνεση να πει εντάξει, θα έβγαινε ο Παπανδρέου και θα έλεγε “Θα σας στείλω την παραίτηση”, θα πέφτανε πάνω του και θα λέγανε “Μην τη στείλεις”, δηλαδή υπήρχανε εκατό τρόποι. Από την ώρα όμως που του κόβει τα γεφύρια και ορκίζει νέο πρωθυπουργό, από την ώρα που γίνεται αυτό το τρελό, το απίστευτο…»
Επειδή υπάρχει φόβος να χαθούμε μέσα στις ιστορικές λεπτομέρειες, ας το επεξηγήσουμε λίγο παραπάνω: ο βασιλιάς, του οποίου ο ρόλος βάσει του Συντάγματος όφειλε να είναι εθιμοτυπικός και να ακολουθεί την αρχή της δεδηλωμένης, να ορίζει, δηλαδή, κυβέρνηση που έχει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας της βουλής, στην ουσία έριξε την εκλεγμένη κυβέρνηση του Παπανδρέου και όρισε άλλον πρωθυπουργό πριν καν ο τελευταίος υποβάλλει την έγγραφη παραίτησή του. Έχουμε, με άλλα λόγια, να κάνουμε, όπως έλεγαν και οι κύκλοι του Παπανδρέου τότε, με ένα «βασιλικό πραξικόπημα». Αυτοί που συμφώνησαν με την απόφαση του μονάρχη, κόντρα στη δημοκρατική νομιμότητα ονομάστηκαν Αποστάτες, και τα γεγονότα του Ιουλίου του ’65, ή αλλιώς Ιουλιανά, ονομάστηκαν Αποστασία – όρο που, φυσικά, δεν αποδέχεται ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο οποίος είναι ένας και σε μεγάλο βαθμό ένας από τους σημαντικότερους αποστάτες.
Η πρώτη κυβέρνηση των Αποστατών, την οποία σχηματίζει ευθύς αμέσως ο Νόβας, αποτελούνταν από επιφανή μέλη της Ένωσης Κέντρου, εκ των οποίων οι μισοί, όπως ο Μητσοτάκης και ο Παπασπύρου, συμμετείχαν και στην κυβέρνηση που ανέτρεψαν. Η Ελευθερία του Κόκκα, μάλιστα, που αν και ως κυρίαρχη εφημερίδα του Κέντρου στήριζε μέχρι πρότινος τον Παπανδρέου, τηρεί στάση υπέρ της Αποστασίας και αναφέρει στο πρωτοσέλιδό της στις 20 Ιούλη: «Ωρκίσθησαν χθες δεκα τέσσαρες νέοι υπουργοί, κατά το πλείστον πρωταγωνισταί του Ανένδοτου Αγώνος». Η ειρωνεία για τη συνταγματική εκτροπή που φέρουν εις πέρας υποστηρικτές της αποκατάστασης της δημοκρατικής νομιμότητας είναι έκδηλη. Από την άλλη πλευρά, η εφημερίδα Μακεδονία του Ιωάννη Βελλίδη που υποστήριζε και αυτή την Ένωση Κέντρου στη βόρεια Ελλάδα αναφέρει ρητά στις 16 Ιουλίου πως ο «βασιλεύς ώρκισε πρωθυπουργόν τον κ. Νόβαν πριν υποβάλη την παραίτησίν της η κυβέρνησις χωρίς να τηρηθούν οι συνταγματικοί κανόνες».
Ο Γεώργιος Παπανδρέου από την πλευρά του κηρύσσει αγώνα ενάντια στη συνταγματική εκτροπή από το «βασιλικό πραξικόπημα», καταγγέλλει παραβίαση του πολιτεύματος και «καλεί τον ελληνικόν λαόν εις νέον Ανένδοτον Αγώνα». Ο λαός, εκπροσωπούμενος κυρίως από υποστηρικτές της Ένωσης Κέντρου αλλά και της ΕΔΑ, τον ακολουθεί βγαίνοντας στους δρόμους της πρωτεύουσας με αίτημα την άμεση διεξαγωγή εκλογών και κυρίαρχο αντιβασιλικό σύνθημα το «Δε σε θέλει ο λαός, παρ’ τη μάνα σου και μπρος». «Άνω των 500.000 λαού» διαβάζουμε από τη Μακεδονία στις 20 Ιουλίου «αποθέωσαν τον κ. Γ. Παπανδρέου και απεδοκίμασαν την ψευδοκυβέρνησιν των ανδρείκελων». Στις συγκεντρώσεις αυτές κάνει την εμφάνισή του και το περίφημο σύνθημα «Μητσοτάκη κάθαρμα». Διαβάζουμε πάλι από την εφημερίδα Ελευθερία που χτυπά τον Παπανδρέου και τις διαδηλώσεις στις 30 Ιουλίου 1965:
Εις τους προσερχομένους εις την συγκέντρωσιν διενέμοντο υπό ειδικών συνεργείων φωτογραφίαι του κ. Παπανδρέου. Υπό άλλων συνεργείων διενέμοντο ή επιρρίπτοντο από του εξώστου της Λέσχης [των Φιλελευθέρων επί της οδού Χρήστου Λαδά 2] σημειώματα, αναγράφοντα τα συνθήματα, τα οποία έπρεπε να κυριαρχήσουν κατά τη συγκέντρωσιν. Τα επικρατήσαντα προ της «συνεδριάσεως» συνθήματα ήσαν «Ανένδοτοι», «Ενότητα», «Τούμπα δολοφόνε», «Μητσοτάκη κάθαρμα», «Έξω οι προδότες» και «Κάτω οι αυλόδουλοι».
Ποιος είναι άραγε ο ρόλος του Μητσοτάκη στην Αποστασία; Σύμφωνα με την εκτίμηση του εκδότη της «Αθηναϊκής» Ιωάννης Παπαγεωργίου, ο Μητσοτάκης φαίνεται να είναι ο αρχηγός των «αυλοκολάκων» του βασιλιά. Μαρτυρίες από τον στενό κύκλο του εκείνη την εποχή υποδεικνύουν ότι ο Μητσοτάκης βρισκόταν σε έντονη αντιπαράθεση με τον Ανδρέα Παπανδρέου για τη διαδοχή στην ηγεσία της Ένωσης Κέντρου, και ίσως είδε στην Αποστασία μια ευκαιρία να εξασφαλίσει το δαχτυλίδι της εξουσίας, έστω κι αν ήταν σε έναν χώρο πολιτικά ξένο έως εκείνη την στιγμή, όπως αυτόν της Δεξιάς.
Επειδή η εξασφάλιση ψήφου εμπιστοσύνης από τη βουλή φαίνεται αρκετά δύσκολη υπό την πίεση της κοινής γνώμης, ο Νόβας αποφασίζει να καταπνίξει τις μαζικές πορείες με κρατική βία. Ο 22χρονος αριστερός φοιτητής Σωτήρης Πέτρουλας, μέλος της Νεολαίας Λαμπράκη, που δολοφονήθηκε στις 21 Ιουλίου 1965 κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων είναι, ίσως, το διασημότερο θύμα αυτής της κρατικής βίας. «Το αθηναϊκόν πεζοδρόμιον» διαβάζουμε στη Μακεδονία την επόμενη ημέρα «εβάφη με αίμα. Η αστυνομία ωργίασε, κατόπιν διαταγής της κυβερνήσεως Νόβα. Βίαν η οποία δεν έχει προηγούμενον, εξαπέλυσαν οι πραιτωριανοί του κ. Τούμπα [Υπουργού Δημοσίας Τάξεως] αστυνομικοί, κατόπιν διαταγών του, εναντίον διαδηλωτών». Σαν υπενθύμιση ότι η μεροληπτική στάση του Τύπου δεν είναι σύγχρονο φαινόμενο, η ίδια είδηση παρουσιάζεται εντελώς διαφορετικά από την Ελευθερία που υποστηρίζει την Αποστασία: «Η Ε.Δ.Α. έχυσεν αίμα εν ονόματι του κ. Παπανδρέου».
Ο Νόβας, λοιπόν, δεν καταφέρνει να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από τη βουλή και τα ηνία της κυβέρνησης παίρνει στις 20 Αυγούστου ο Ηλίας Τσιριμώκος. Ενώ οι διαδηλώσεις συνεχίζονται στους δρόμους της πρωτεύουσας, ούτε η δική του κυβέρνηση καταφέρνει να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από το κοινοβούλιο. Τελικά, στις 16 Σεπτεμβρίου τη διερευνητική εντολή λαμβάνει ο Στέφανος Στεφανόπουλος ο οποίος και καταφέρνει να πάρει την έγκριση της βουλής μια εβδομάδα αργότερα και μένει στην εξουσία μέχρι τον Δεκέμβριο του 1966 όπου και διορίζεται η υπηρεσιακή κυβέρνηση του διοικητή της Εθνικής Τράπεζας Ιωάννη Παρασκευόπουλου μέχρι τις 3 Απριλίου του ’67 όπου αναλαμβάνει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος μέχρι το πραξικόπημα των συνταγματαρχών τρεις εβδομάδες αργότερα.
Θα με ρωτήσετε, και τι τα θυμήθηκες τώρα όλα αυτά; Τα θυμήθηκα γιατί η ιστορία δεν είναι απλά η γνώση του παρελθόντος· είναι και οι πολιτικές και κοινωνικές χρήσεις της γνώσης του παρελθόντος για την κατανόηση του παρόντος. Για παράδειγμα, όπως διαφαίνεται και από τα δημοσιεύματα που παραθέσαμε, το παιχνίδι που παίζει ο Τύπος της εποχής θυμίζει πιο πρόσφατες καταστάσεις πολιτικής αστάθειας. Η Καθημερινή στηρίζει τους Αποστάτες και την ΕΡΕ, η Αθηναϊκή και η Μακεδονία στηρίζουν τον Γεώργιο Παπανδρέου, η Ελευθερία του Κόκκα, προσωπικού φίλου του Μητσοτάκη, γίνεται η επίσημη εφημερίδα των Αποστατών, ενώ Τα Νέα και Το Βήμα του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη διατηρούν τις πρώτες μέρες ουδέτερη στάση, η οποία μετά την πίεση του κόσμου που έκαιγε τα φύλλα που έβγαιναν από το τυπογραφείο στρέφονται υπέρ του Παπανδρέου.
Και το «Μητσοτάκη κάθαρμα»; Σε μία από τις κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις για παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση των αποστατών που διαρκούν ως τις πρώτες πρωινές ώρες, στις 3 Αυγούστου, ο Μητσοτάκης δείχνει φανερά την ενόχλησή του για τις λαϊκές διαδηλώσεις και το σύνθημα που του απευθύνουν, θεωρώντας, σχεδόν, ότι το να τον βρίζει ο λαός στους δρόμους αντίκειται στη δημοκρατία περισσότερο από τη συνταγματική εκτροπή στην οποία υπήρξε πρωταγωνιστής:
Το τι πιστεύει ο ελληνικός λαός θα το ίδωμεν όταν έλθη η ώρα της εκλογής, εκείνο όμως, το οποίον είναι βέβαιον κ. συνάδελφοι ότι δεν πρέπει να επηρεάζουν τα πολιτικάς εξελίξεις της χώρας τοιούτου είδους εκδηλώσεις…Οφείλω να σας ειπώ ότι η χυψολογία, η οποία εδημιουργήθη και οι μέθοδοι, αι οποίαι εχρησιμοποιήθησαν τας ημέρας αυτάς δεν έχουν προηγούμενον τουλάχιστον εις την σύγχρονον πολιτικήν μας ιστορίαν. Μου ενθυμίζουν μεθόδους ψυχολογικού πολέμου τας οποίας εφήρμοσαν άλλα συστήματα και άλλα καθεστώτα. Αι απειλαί, τα ανώνυμα απειλητικά τηλεφωνήματα, η άσκησις πιέσεως, αι περιφερόμενοι νομάδες εις τα οδούς της πόλεως με τα συνθήματα «Τούμπα δολοφόνε», «Μητσοτάκη κάθαρμα» νομίζω ότι δεν τιμούν την πολιτικήν ηγεσίαν της δημοκρατικής παρατάξεως. Κάποτε κ. συνάδελφοι πρέπει να συνεννοηθώμεν εις τον τόπον αυτόν δια την έννοιαν της δημοκρατίας.
Τα συνθήματα, όμως, του λαού στην προκειμένη περίπτωση κάθε άλλο παρά αντι-δημοκρατικά ήταν. Λένε τον Ιωάννη Τούμπα «δολοφόνο», επειδή η αστυνομία την οποία διέτασσε ως Υπουργός Δημόσιας Τάξης δολοφόνησε τον Σωτήρη Πέτρουλα. Λένε και τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη «κάθαρμα» διότι παρόλο που είχε πρωτοστατήσει στον Ανένδοτο Αγώνα, παρόλο που λόγω και των βενιζελικών –εξ αίματος και ιδεολογίας— καταβολών του είχε ταχθεί υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, παρόλο που υποτίθεται ότι ήταν υπέρμαχος της δημοκρατίας και του Συντάγματος, συμμετείχε πάλι με ηγετικό ρόλο –αν όχι στο οφίκιο τουλάχιστον στην ουσία— στη συνταγματική εκτροπή, στην ενίσχυση της άσκησης εξουσίας του Παλατιού, στην περαιτέρω πολιτική αστάθεια, και, εν τέλει, κρίνοντας εκ των υστέρων, στην επιβολή δικτατορίας στη χώρα. Δεν ισχυρίζεται κανείς ότι ο λαός –λες και είναι ένα ομοιογενές πράγμα— έχει πάντα δίκιο. Το να υποτιμά, όμως, κανείς τον λαό, να τον μαλώνει, να του κουνά το δάχτυλο, να τον ψέγει για τα συναισθήματά του, να απαιτεί κοσμιότητα όταν ο ίδιος ως πολιτικός, υπεύθυνος τάχα για την ευημερία του συνόλου, δεν μεριμνά για τον λαό αλλά για τον ίδιο και τα συμφέροντα των λίγων που εξυπηρετεί, δίκιο δεν το λες. Γιατί, όπως είπαμε, η ιστορία δεν είναι μόνο παρελθόν, αλλά οι κοινωνικές και πολιτικές χρήσεις της διαμορφώνουν και χαράσσουν το παρόν.