Ο μακροβιότερος Αυτοκράτορας της Ρωμανίας, βασίλεψε σχεδόν μισό αιώνα (976 – 1025), ο Βασίλειος Β΄, αυτός που ονομάστηκε αργότερα Βουλγαροκτόνος, προσωποποιεί το σημείο της ύψιστης πολιτικής και στρατιωτικής ακμής της αυτοκρατορίας. Όμως, όσο περίεργο κι αν ακούγεται, η πιο δύσκολη μάχη που έδωσε ήταν η προσπάθεια της εδραίωσης της εξουσίας του πάνω στον αυτοκρατορικό θρόνο και στη συνέχεια το ανελέητο κυνήγι που εξαπέλυσε εναντίον των πλούσιων γαιοκτημόνων αριστοκρατών. Μπορεί να επικεντρωνόμαστε πάνω στις επικές νικηφόρες μάχες του με τους Βούλγαρους, αλλά θα έπρεπε να αποδίδονται τα εύσημα και στην οικονομική πολιτική του που ευνόησε τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα. Τα χρόνια πριν την άλωση της Πόλης, ο λαός της Ρωμανίας θεωρούσε πως οι μεγαλύτεροι αυτοκράτορες ήταν ο Ηράκλειος και ο Βασίλειος Β΄ και δεν έχουμε κανέναν λόγο να τον αμφισβητήσουμε.
Γεννήθηκε το 958 στην Κωνσταντινούπολη και ήταν πορφυρογέννητος, δηλαδή γεννήθηκε ενώ ο πατέρας τους Ρωμανός Β΄ ήταν ήδη αυτοκράτορας. Μητέρα του ήταν η περίφημη για τα κάλλη της, την ανηθικότητά της και την υπέρμετρη φιλοδοξία της Αναστασώ, κόρη ενός ταβερνιάρη που, όταν έγινε αυτοκράτειρα, πήρε το όνομα Θεοφανώ. Απόγονος της λεγόμενης μακεδονικής δυναστείας έλκει από τον πατέρα του ελληνική, σλαβική και κυρίως αρμενική καταγωγή, ενώ από τη πλευρά της μητέρας του ελληνική. Το μόνο σίγουρο όμως είναι ότι θεωρούσε πως είναι Ρωμαίος, όπως εξάλλου και όλοι οι υπήκοοι της Ρωμανίας αποκαλούσαν τους εαυτούς τους έτσι.
Χαρακτηριστικά του γνωρίσματα ήταν η ισχυρή θέληση, η αποφασιστικότητα και η ταχεία εκτέλεση των αποφάσεών του.
Όταν ανέλαβε τη βασιλεία της Αυτοκρατορίας, ο Βασίλειος Β' έπρεπε να αντιμετωπίσει δύο σοβαρότατα ζητήματα. Αρχικά, στον εσωτερικό τομέα έπρεπε να περιορίσει τους ισχυρούς στρατηγούς που ανήκαν στην τάξη των Δυνατών και πραγματοποιούσαν επαναστατικές ενέργειες για να καταλάβουν το θρόνο.
Παρά τα νομοθετικά μέτρα που είχαν λάβει και οι προκάτοχοί του, Στρατηγοί όπως ο Βάρδας Σκληρός και ο Βάρδας Φωκάς είχαν ακόμη μεγάλη ισχύ. Ο Βασίλειος αντιμετώπισε το πρόβλημα κυρίως με τα Νεαρά του 996, οπότε και κατήργησε τις προσκτήσεις γαιών των τελευταίων 40 ετών αποδίδοντάς τες στους μικροκαλλιεργητές. Επιπλέον, θέσπισε το αλληλέγγυο, επιβάλλοντας στους Δυνατούς να πληρώνουν το φόρο των φτωχών γειτόνων τους.
Το δεύτερο σημαντικότατο πρόβλημα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ο Βασίλειος Β' αφορούσε τον εξωτερικό τομέα και την απειλή των Βορείων συνόρων της Αυτοκρατορίας από τους Βουλγάρους.
Οι Βούλγαροι εκμεταλλευόμενοι τις εμφύλιες διαμάχες εντός της Ρωμανίας είχαν αρχίσει να επεκτείνονται και να επιτίθενται κατά των εδαφών της Ρωμανίας. Αφού ο Βασίλειος Β' κατόρθωσε να ρυθμίσει τα εσωτερικά ζητήματα στράφηκε εναντίον των Βουλγάρων.
Το 996 ο στρατός της Ρωμανίας νίκησε τους Βουλγάρους στη μάχη του Σπερχειού ποταμού και στη συνέχεια ανέλαβε επιθετικές ενέργειες. Η αποφασιστικότερη μάχη δόθηκε στο Κλειδί το 1014, όταν ο Έλληνας στρατηγός Νικηφόρος Ξιφίας νίκησε το στρατό του Σαμουήλ και συνέλαβε 15.000 αιχμαλώτους. Στους 100 αιχμαλώτους αφηνόταν ένας μονόφθαλμος.
Το 1018 ο Βασίλειος Β΄ εισήλθε θριαμβευτής στην Αχρίδα και δέχτηκε την προσκύνηση από τη χήρα και τα άλλα εναπομείναντα μέλη της οικογένειας του τσάρου. Η σκληροτράχηλη χώρα υποτάχτηκε στον εξηντάχρονο Βασίλειο και για πρώτη φορά, τους τελευταίους πέντε αιώνες, από την εποχή του Ιουστινιανού, ολόκληρη η βαλκανική βρισκόταν υπό το σκήπτρο της Ρωμανίας. Στο τέλος, επισκέφτηκε την Αθήνα και γιορτάστηκε η νίκη με εντυπωσιακή δοξολογία στον Παρθενώνα, που τότε ήταν αφιερωμένος στη λατρεία της Θεοτόκου.
Τα τελευταία χρόνια ο αυτοκράτορας έδρασε στην Ασία όπου ενσωμάτωσε νέες περιοχές στον Καύκασο, με τη Ρωμανία να δημιουργεί ένα τόξο από τη Μέση Ανατολή, τη Μεσοποταμία και τις Καυκάσιες χώρες. Λίγο πριν το θάνατό του στράφηκε στη Δύση, όπου εδραίωσε τη κυριαρχία της Ρωμανίας στη Νότια Ιταλία και ξεκίνησε προετοιμασίες για την κατάκτηση της Σικελίας, την οποία κρατούσαν οι Άραβες. Αλλά στις 15 Δεκεμβρίου του 1025 τον βρήκε ο θάνατος. Κληροδότησε μια αυτοκρατορία που επεκτεινόταν από τις οροσειρές της Αρμενίας ως την Αδριατική και από τον Ευφράτη ως τον Δούναβη. Είχε ενσωματώσει ένα μεγάλο σλαβικό βασίλειο, ενώ ένα άλλο, ακόμα μεγαλύτερο (Ρωσία) βρισκόταν κάτω από την πνευματική του επιρροή.
Θάφτηκε όπως ο ίδιος είχε ζητήσει από τον αδελφό του και διάδοχο Κωνσταντίνο Η’ χωρίς πομπές και επισημότητες στο Ναό του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην περιοχή Έβδομον, έξω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης.
Η σημαντικότερη προσφορά του Βασιλείου Β' ήταν η επιτυχής αντιμετώπιση του βουλγαρικού κινδύνου. Οι Βούλγαροι δεν κατάφεραν να απειλήσουν τη Ρωμανία τους δύο επόμενους αιώνες, κατά τους οποίους νέοι εχθροί έμελε να εμφανιστούν στο προσκήνιο τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση.
Τέλος, παρά τους πολλούς πολέμους, άφησε τα ταμεία του κράτους γεμάτα, που οι ανίκανοι διάδοχοί του τα επόμενα πενήντα χρόνια τα κατασπατάλησαν. Φορολόγησε βαριά τους πλούσιους και την Εκκλησία, ήταν δημοφιλέστατος στους φτωχούς αγρότες και στον στρατό, αφήνοντας ένα κράτος που ήταν το ισχυρότερο, οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά στην Ευρώπη.
Πηγές
Ακολουθεί το τραγούδι
Πολλά τα έτη των βασιλέων,
Στο όνομα του βασιλιά,
Βασίλειος Πορφυρογέννητος,
Ό Βουλγαροκτόνος (x4)
Χάρτης της Ρωμανίας το 1025, κατά το θάνατο του Βασιλείου Β'.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου