Το ψηφιδωτό της Θεοτόκου (Βρεφοκρατούσας) στην Αγιά Σοφιά, στην Κωνσταντινούπολη.

Διά τὴν Πόλῐν

Διά τὴν Πόλῐν πολεμήσομεν
Μαρμαρωμένος βασιλεύς ἐστί ὁ δῆμος ὁ ἑλληνικός
Τήν ῥίζᾰν αὐτοῦ εὑρήσει
Αἱ θάλατται, τά Μυστήρια τῆς Ἐλευσῖνος, αἱ ἐκκλησίαι
Τὰ ἄπιστᾰ ὄντα λήψονται τὸ Μέγιστον Φῶς
Περιμένω τὴν στιγμήν διά τὴν Πόλῐν
Διά τὸν Ναόν τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίᾱς

Η Ελλάς Ευγνωμονούσα, Θεόδωρος Βρυζάκης (1858)
Κι ὅμως δὲν πίστεψα
Ὅρους ἀντέστρεψα
Εἶμαι ὁ Ἕλληνας ποὺ πολεμᾶ
Εἶπαν πὼς χάθηκα
Δρόμους μου χάραξαν
Ἔμεινα μόνος μου κι ὅμως ἐπέζησα
Ἔζησα στὴ φωτιά

Αλέξανδρος (Άλεξ) Παναγή, Στὴ φωτιά (Eurovision 1995)

Τρίτη 2 Ιανουαρίου 2024

Ήλιος,Αντιστροφή πόλων και σεισμοί!Μπορεί να γίνει το μεγάλο φλας του ήλιου μέσα στο 2024;


Η Ευρώπη (Και η ΕΛΛΑΔΑ) ΣΑΠΙΖΕΙ Πληθυσμιακά


Σεισμός Ιαπωνία -Να ανησυχούμε;/Ερυθρά θάλασσα πρόβλημα παγκοσμίως μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων!


ΕΣΚΑΣΕ "ΤΣΟΥΝΑΜΙ"! Ομολόγησε ο Οικονομόπουλος! Aκούστηκε για τον Ρόκκο! Οι σημαίες στο Σύνταγμα!


ΣΠΟΝΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΥ ΣΕ ΛΙΑΓΚΑ! Για την πίστη και τα παιδιά!


Άγιος Σίλβεστρος Πάπας Ρώμης


Ζωοῖ νεκρὸν βοῦν, αἰσχύνων Ζαμβρὴν Μάγον,
Ὁ καὶ νεκρὸς ζῶν, Σίλβεστρος Ῥώμης Πάπας.
Θυμὸν ἀποπνείει Σίλβεστρος δευτέρῃ ἠοῖ.



Λειτουργικά κείμενα

Αγάθωνας Ιακωβίδης

 Νεορεμπέτης από τη Θεσσαλονίκη. Υπήρξε από τους πιο δημοφιλείς αναβιωτές του ρεμπέτικου τραγουδιού, το οποίο υπηρέτησε από το 1973.

Αγάθωνας Ιακωβίδης (1955 – 2020)

Ο Αγάθωνας ήταν νεορεμπέτης από τη Θεσσαλονίκη, από τους πιο δημοφιλείς αναβιωτές του ρεμπέτικου τραγουδιού. Αφοσιωμένος στο ρεμπέτικο και δημοτικό τραγούδι, τα υπηρέτησε από το 1973, αρνούμενος πεισματικά να μετακινηθεί σε άλλα δημοφιλέστερα είδη.

Ο Αγάθωνας Ιακωβίδης, που έγινε γνωστός μόνο με το μικρό του όνομα, γεννήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 1955 στον Ευαγγελισμό του Λαγκαδά από γονείς Μικρασιάτες πρόσφυγες. Τα πρώτα του μουσικά ακούσματα προέρχονταν από τον κοινωνικό του περίγυρο και ήταν έντονα διαποτισμένα από τις μελωδίες της Μικράς Ασίας. Πιο συστηματικά άρχισε ν’ ασχολείται με τη μουσική σε ηλικία 16 ετών, οπότε έπιασε στα χέρια του μουσικά όργανα, όπως κιθάρα, μπαγλαμά, ούτι, μπουζούκι, τζουρά, μάντολα και μαντολίνο και προσπαθούσε ν’ αποτυπώσει πάνω τους τα μουσικά του ακούσματα. Ό,τι έμαθε από μουσική, το έμαθε μόνος του.

Το επαγγελματικό του ξεκίνημα έγινε στις μπουάτ της Θεσσαλονίκης, δύο χρόνια μετά, σε ηλικία 18 ετών. Σύντομα αντιλήφθηκε ότι αυτό που τον ενδιέφερε πραγματικά και ταίριαζε και στη φωνή του ήταν το ρεμπέτικο τραγούδι, στο οποίο και αφιερώθηκε έκτοτε αποκλειστικά. Το 1978 αποφάσισε να ιδρύσει το Ρεμπέτικο Συγκρότημα Θεσσαλονίκης, με το οποίο ηχογράφησε δύο δίσκους, εμφανίστηκε σε διάφορα μαγαζιά και πραγματοποίησε πολλές συναυλίες σ’ όλη την Ελλάδα.

Λίγα χρόνια μετά, παίρνει την απόφαση να κατέβει στην Αθήνα, όπου και συνεργάστηκε το 1981 με μουσικούς όπως ο Κώστας Παπαδόπουλος, ο Γιώργος Κόρος, ο Βασίλης Σούκας, ο Λάζαρος Κουλαξίζης, ο Νίκος Φιλιππίδης, ο Νίκος Χατζόπουλος, ενώ εμφανίστηκε σε πόλεις και χωριά σε όλη την Ελλάδα και είχε προσκληθεί για προσωπικές συναυλίες, σχεδόν σε όλη την Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

Το 2013, σε συνεργασία με το συγκρότημα «Κoza Mostra», εκπροσώπησε την Ελλάδα στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision. Το τραγούδι τους «Alcohol Is Free» κατέλαβε την 6η θέση.

Στις αρχές Μαΐου του 2020, μεσούσης της πανδημίας του νέου κορωνοϊού (Covid-19), ο Αγάθωνας, μαζί με συνεργάτες του και σε συνεργασία με τη διοίκηση του νοσοκομείου «Παπαγεωργίου» της Θεσσαλονίκης έπαιξαν ρεμπέτικα τραγούδια στην είσοδο του νοσοκομείου σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για την προσφορά των επαγγελματιών υγείας στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

Ο Αγάθωνας Ιακωβίδης πέθανε στον ύπνο του στις 5 Αυγούστου 2020, σε ηλικία 65 ετών.



                                       Πηγή

Ευγένιος Σπαθάρης

 Κορυφαίος εκπρόσωπος του θεάτρου σκιών, που κράτησε ζωντανή την παράδοση του Καραγκιόζη και προσπάθησε να τη μεταδώσει αναλλοίωτη στους νεότερους.

Ευγένιος Σπαθάρης (1924 – 2009)

Ο Ευγένιος Σπαθάρης υπήρξε κορυφαίος εκπρόσωπος του Θεάτρου Σκιών στην Ελλάδα. Ήταν ένας γνήσιος λαϊκός καλλιτέχνης, που κράτησε ζωντανή την παράδοση του Καραγκιόζη και προσπάθησε να τη μεταδώσει αναλλοίωτη στους νεότερους.

Γεννήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 1924 στην Κηφισιά Αττικής και ήταν γιος και συνεχιστής του σπουδαίου καραγκιοζοπαίχτη Σωτήρη Σπαθάρη (1892-1974), με καταγωγή από τη Σαντορίνη. Όταν οι άσχημες συνθήκες της γερμανικής κατοχής ήταν πλέον βέβαιο ότι δεν θα του επέτρεπαν να ακολουθήσει τον τομέα της αρχιτεκτονικής, που επίσης αγαπούσε, αφιερώθηκε με ιδιαίτερο ζήλο στο θέατρο σκιών. Έτσι, από την πρώτη στιγμή έθεσε ως στόχο να ανεβάσει πολύ ψηλά τον Καραγκιόζη, τόσο ως σημαντικό ελληνικό και παραδοσιακό θέαμα, όσο και ως εξαιρετικό είδος τέχνης και τεχνικής.

Η καριέρα του ως καραγκιοζοπαίχτη ξεκίνησε το 1942 και από τότε άρχισε να περιοδεύει, δίνοντας παραστάσεις σε θέατρα και κινηματογράφους της Ελλάδας, αλλά και στο εξωτερικό από το 1953, αρχής γενομένης από το Κάρνεγκι Χολ της Νέας Υόρκης. Αξίζουν να επισημανθούν η συμμετοχή του σε μεγάλα φεστιβάλ του εξωτερικού, η εικοσάχρονη συμμετοχή του στα «Κρυστάλλεια» της Πεντέλης, καθώς επίσης η μακρόχρονη παρουσία του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης και οι εμφανίσεις του στα «Δημήτρια».

Ο Ευγένιος Σπαθάρης με τον πατέρα του Σωτήρη
Ο Ευγένιος Σπαθάρης με τον πατέρα του Σωτήρη
Το 1962 ηχογράφησε όλες τις κλασικές παραστάσεις του Καραγκιόζη στην «Κολούμπια», οι οποίες κυκλοφόρησαν σε δίσκους. Το 1966 ήταν από τους πρώτους συνεργάτες του Πειραματικού Σταθμού Τηλεόρασης του ΕΙΡ (ΕΡΤ). Η συνεργασία του με τη δημόσια τηλεόραση κράτησε έως το 1992.

Αξιόλογη θεωρείται και η δράση του στον τομέα του θεάτρου, όπου σκηνοθέτησε ή σκηνογράφησε με τεράστια επιτυχία τις παραστάσεις «Μέγας Αλέξανδρος» με το Ελληνικό Χορόδραμα (1950) και τη Σοφία Βέμπο (1954), «Το ταξίδι» του Γιώργου Θέμελη (1965), «Καραγκιόζης Δικτάτορας» του Γιώργου Γιαννακόπουλου (1969), «Το μεγάλο μας τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη (1972), «Καραγκιόζης παρά λίγο Βεζύρης» του Γιώργου Σκούρτη, «Τα Καραγκιοζέϊκα» του Βασίλη Ρώτα και άλλα.

Το 1980 ανέβασε διασκευασμένους τους «Βατράχους» του Αριστοφάνη, που κυκλοφόρησαν και σε δίσκο. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1998, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Τσαρούχη, επανέφερε με πολύ μεγάλη επιτυχία στη σκηνή την επινόηση του πατέρα του, την «ολόσωμη αποθέωση», ανεβάζοντας το ηρωικό έργο «Αθανάσιος Διάκος». Το 1999 έγραψε και σκηνοθέτησε στη Ρόδο το έργο «Σκιών Καμώματα», που παίχτηκε σε περιοδείες σε όλη την Ελλάδα.

Το 2001, σε συνεργασία με τους μουσικούς Λουδοβίκο των Ανωγείων και Ψαραντώνη, παρουσίασε με πρωτότυπο τρόπο στην Ελλάδα και το εξωτερικό τον «Ερωτόκριτο» του Βιτσέντσου Κορνάρου. Την ίδια χρονιά το Θέατρο Τέχνης ανέβασε το έργο «Πλούτος» του Αριστοφάνη με πρωταγωνιστή τον Ευγένιο Σπαθάρη. Σύμφωνα με τον ίδιο, η παρουσία του στο θέατρο της Επιδαύρου υπήρξε ο πιο σημαντικός σταθμός της ζωή του. Το 2003 έγραψε και ανέβασε το δεύτερο θεατρικό του έργο «Ε! ρε γλέντια», το οποίο παρουσιάστηκε στην Αθήνα και στην περιφέρεια με τον Τάκη Βαμβακίδη στο ρόλο του Καραγκιόζη.

Ο Σπαθάρης εμφανίστηκε και στον κινηματογράφο, στις ταινίες «Πικρό Ψωμί» του Γρηγόρη Γρηγορίου (1950), «Ο εξυπνότερος άνθρωπος του κόσμου» (1950), «Κιβωτός» μαζί με τη Μελίνα Μερκούρη και τον Μίνω Αργυράκη (κινούμενα σχέδια 1956), «Μέγας Αλέξανδρος» του Γιώργου Ζερβουλάκου (1960), «Λυσιστράτη» του Γιώργου Ζερβουλάκου (1974) και «Τεριρέμ» του Απόστολου Δοξιάδη (1992), σε οκτώ ταινίες παραγωγής της Ιωαννίδης Φίλμς με κλασικές κωμωδίες του Καραγκιόζη (1962) και και σε πολλά ντοκιμαντέρ αφιερωμένα στην Ελλάδα.

Εκτός από το τεράστιο έργο στον τομέα του θεάτρου σκιών, ο Ευγένιος Σπαθάρης διακρίθηκε και ως ζωγράφος, με περισσότερες από 50 ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στους πίνακές του διατήρησε έντονα τα κύρια χαρακτηριστικά της λαϊκής ζωγραφικής, που τα έδενε μεταξύ τους με πρωτοφανή ρεαλισμό και μεγάλη χρωματική ζωντάνια. Ασχολήθηκε επίσης με τη διαφημιστική αφίσα, την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων και τη φιλοτέχνηση εταιρικών ημερολογίων.

Ο Ευγένιος Σπαθάρης είχε τιμηθεί με αναμνηστικές πλακέτες, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, για τη σημαντική και πολύχρονη προσφορά του στο θέατρο σκιών. Το 1980, στο φεστιβάλ Ιθάκης πήρε το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας, σκηνογραφίας και ενδυματολογίας για το έργο «Ο Τιλάλης» του Μιχάλη Μπουρμπούλη.

Τον Ιούνιο του 1995 ο Δήμος Αμαρουσίου εξασφάλισε μία μόνιμη στέγη για τον Καραγκιόζη και τους υπόλοιπους φίλους του, στην καρδιά της πόλης, ιδρύοντας το Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών. Τον Φεβρουάριο του 2007 το Υπουργείο Πολιτισμού τον τίμησε για την πολύτιμη προσφορά του στην τέχνη και την ελληνική λαϊκή παράδοση, απονέμοντάς του αναμνηστική πλακέτα και διοργανώνοντας εκδήλωση αφιερωμένη στην εξηπεντάχρονη δράση του.

Ο Ευγένιος Σπαθάρης πέθανε στις 9 Μαΐου 2009, σε ηλικία 85 ετών. Ο μεγάλος δάσκαλος του θεάτρου σκιών νοσηλευόταν στο νοσοκομείο ΚΑΤ, επί τέσσερις ημέρες, με βαρύτατες εγκεφαλικές κακώσεις που υπέστη όταν στις 6 Μαΐου έχασε την ισορροπία του κι έπεσε από τη σκάλα, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης στο ινστιτούτο Γκαίτε.


Πηγή

Κεντρικόν Σχολείον

 Το πρώτο ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα στο νεοελληνικό κράτος. Μαζί με το Ορφανοτροφείο και τα Αλληλοδιδακτικά Σχολεία, αποτέλεσε τον πρώτο καρπό της εκπαιδευτικής πολιτικής του Ιωάννη Καποδίστρια.

Το πρώτο ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα στο νεοελληνικό κράτος. Μαζί με το Ορφανοτροφείο και τα Αλληλοδιδακτικά Σχολεία, αποτέλεσε τον πρώτο καρπό της εκπαιδευτικής πολιτικής του Ιωάννη Καποδίστρια. Ο Κυβερνήτης έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στην παιδεία και τη θεωρούσε πρωταρχικό του στόχο για την ανασυγκρότηση του έθνους.

Το Κεντρικόν Σχολείον ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1829 στην Αίγινα, με αντικείμενο την παραγωγή επιστημονικά καταρτισμένων δασκάλων και την προπαρασκευή όσων νέων ήθελαν να ακολουθήσουν ανώτατες σπουδές σε άλλους κλάδους. Η φοίτηση ήταν τριετής και τα μαθήματα, κυρίως, θεωρητικής κατεύθυνσης. Πολλοί από τους αποφοίτους του αποτέλεσαν τα πρώτα στελέχη της δημόσιας διοίκησης.Πρωτολειτούργησε στις 2 Ιανουαρίου 1830 με έφορο τον Ανδρέα Μουστοξύδη και στεγάσθηκε αρχικά στο οίκημα, όπου παλαιότερα συνεδρίαζε το «Πανελλήνιον». Οι βασικοί δάσκαλοι ήταν ο Γεώργιος Γεννάδιος, που δίδασκε ελληνική γλώσσα, συντακτικό, ιστορία και γεωγραφία, και ο Ιωάννης Βενθύλος, που δίδασκε έλληνες ποιητές, μαθηματικά και γαλλικά. Υποδιδάσκαλοι διορίσθηκαν ο ζωγράφος Φώτιος Βότζας για το μάθημα της σκιαγραφίας και ο Αθανάσιος Αβραμιάδης για το μάθημα της μουσικής.

Οι αιτήσεις για φοίτηση στο Σχολείο ήταν τόσες πολλές, που ο Καποδίστριας έδωσε εντολή να εκπονηθούν από τους αρχιτέκτονες Κλεάνθη και Σάουμπερτ σχέδια για την ανέγερση νέου κτιρίου, το οποίο ανεγέρθηκε με δωρεά του ελβετού φιλέλληνα Εϋνάρδου και έλαβε την ονομασία «Εϋνάρδειο».

Σημαντικός αριθμός των σπουδαστών ήταν υπότροφοι της κυβέρνησης και κυρίως εκείνοι που προέρχονταν από τις υπόδουλες περιοχές της Ελλάδας, καθώς και οι γιοι των αγωνιστών. Στον απολογισμό τού πρώτου έτους της λειτουργίας του, στις 31 Δεκεμβρίου 1830, αναφέρεται ότι φοιτούσαν 350 σπουδαστές απ' όλη την Ελλάδα.

Ο Καποδίστριας, παρά το φόρτο της εργασίας του, παρακολουθούσε από κοντά τη λειτουργία του Σχολείου. Υπήρχαν μέρες που βρισκόταν στην αίθουσα διδασκαλίας με τους μαθητές και τους παρότρυνε «εις το καθήκον και την αρετήν νέους αρχομένους βίον νέον, εν πατρίδι νέα», ενώ κατά την περίοδο των εξετάσεων ζητούσε να «διαβάση τας κόλλας των εξετάσεων των μαθητών για να διαπιστώση αυτοπροσώπως την πρόοδό τους».

Πολύς λόγος έγινε για το αν θα πρέπει να υπάρχουν κατά τη σχολική περίοδο αργίες και διακοπές, γιατί μερικοί υποστήριζαν ότι οι αργίες και οι διακοπές είναι εμπόδιο για την προκοπή των μαθητών. Τελικά, ο Κυβερνήτης εξέδωσε στις 16 Ιανουαρίου 1830 διάταγμα, το οποίο καθόριζε τη λειτουργία των σχολείων. Σύμφωνα με αυτό:

  • Τα σχολεία της Επικράτειας δεν θα κάνουν μάθημα τις Κυριακές, τις δεσποτικές και θεομητορικές γιορτές των Αγίων.
  • Κατά τις γιορτινές μέρες, μετά τη Θεία Λειτουργία οι μαθητές πηγαίνουν σχολείο και αφού γίνει εξήγηση του Ιερού Ευαγγελίου της ημέρας, γίνεται η συνηθισμένη παράδοση.
  • Οι ώρες παράδοσης είναι 9-12 το πρωί και 2-5 το απόγευμα.
  • Τα αλληλοδιδακτικά σχολεία θα έχουν διακοπές από 20 Ιουλίου έως 1η Σεπτεμβρίου. Τις ημέρες των διακοπών, εκτός από τις γιορτές, γίνεται μάθημα μόνο μέχρι το μεσημέρι.

Παρά την επιτυχημένη πορεία του Κεντρικού Σχολείου, τα πρώτα σύννεφα δεν άργησαν να φανούν στον ορίζοντα, αφού οι μαθητές αντέδρασαν στα κατά τη γνώμη τους αυστηρά μέτρα του Κυβερνήτη. Έτσι, έκαναν αποχή τον Ιανουάριο του 1831, προκαλώντας, σύμφωνα με έκθεση του Μουστοξύδη στον Καποδίστρια, πολλά προβλήματα στους κατοίκους του νησιού.

Χαρακτηριστική είναι και η απόφαση του Αστυνόμου προς τον Καποδίστρια: «Οι μαθητές είναι ταραχοποιοί και στασιαστές, κατάσταση η οποία τρομοκρατεί τους κατοίκους της Αίγινας και ιδιαίτερα τους Ψαριανούς, που δεν μπορούν να κάνουν τίποτα κι έτσι υπομένουν τα ολέθρια αποτελέσματα. Αίτιο αυτής της κατάστασης είναι ο καθηγητής Γεώργιος Γεννάδιος, ο οποίος τις ώρες του μαθήματός του γνωστοποιεί τα δικαιώματα που έχουν, με αποτέλεσμα τον ξεσηκωμό των μαθητών». Τη μαθητική αναταραχή προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν -αν δεν την προκάλεσαν κιόλας- οι αντίπαλοι του Κυβερνήτη, κυρίως οι Ψαριανοί και Υδραίοι.

Μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, οι δραστηριότητες του «Κεντρικού Σχολείου» ατόνησαν και στις 10 Απριλίου 1834 αποφασίστηκε η μεταφορά του στην Αθήνα και η μετατροπή του σε Γυμνάσιο με γυμνασιάρχη τον Γεώργιο Γεννάδιο. Σήμερα, το άλλοτε Κεντρικόν Σχολείον ονομάζεται Α' Πειραματικό Ενιαίο Λύκειο Αθηνών «Γεννάδειο» και στεγάζεται στο κέντρο της Αθήνας.




Καλικάντζαροι: Ποιοι είναι και τι θέλουν

 Πώς δημιουργούνται σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες; Γιατί ανεβαίνουν στη Γη τα Χριστούγεννα, γιατί πειράζουν τους ανθρώπους και τι κάνουν όλο τον υπόλοιπο χρόνο;


Οι Καλικάντζαροι είναι δαιμονικά πλάσματα της λαϊκής φαντασίας, που κυκλοφορούν τις νύχτες του Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων (25 Δεκεμβρίου - 6 Ιανουαρίου) πάνω στη Γη και ενοχλούν ή βλάπτουν τους ανθρώπους. Η λαϊκή φαντασία τους θέλει δύσμορφους και σιχαμερούς, με μακριά αχτένιστα μαλλιά και σουβλερά νύχια, τερατόμορφους, με το ένα χέρι μικρό και το άλλο τεράστιο ή με ένα πόδι ζώου.

Οι καλικάντζαροι, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, ήταν άνθρωποι, «που από την κακή τους μοίρα γίνανε καλλικάντζαροι», ή «γιατί έτυχε να γεννηθούν το Δωδεκαήμερο» (γι’ αυτό οι γυναίκες δεν πρέπει να συλλαμβάνουν ή να γεννούν κατά τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου), ή «γιατί ο παπάς δεν διάβασε σωστά τα γράμματα της βάφτισής τους» (Σίφνος), ή «γιατί πέθαναν τα Χριστούγεννα» ή «γιατί σκοτώθηκαν μοναχοί τους», ή γιατί «ο φύλακας άγγελός τους είναι ελαφρός» και επομένως αδυνατεί να τους προστατεύσει από τα κακά δαιμόνια.

Οι καλικάντζαροι κάθονται όλο το χρόνο στα έγκατα της Γης (στον «Κάτω Κόσμο» και τον «Άδη») και με τσεκούρια προσπαθούν να κόψουν το δέντρο που την κρατάει ή σύμφωνα με άλλη εκδοχή με τα δόντια τους κατατρώγουν τους στύλους που κρατάνε τη Γη. Και όταν η Γη κοντεύει να πέσει, ανεβαίνουν στον πάνω κόσμο την παραμονή των Χριστουγέννων για να μην τους πλακώσει και αρχίζουν να κάνουν τον βίο των ανθρώπων αβίωτο. Όμως ο Χριστός, που εν τω μεταξύ έχει γεννηθεί, ξαναφτιάχνει το δέντρο και όταν οι καλικάντζαροι διωγμένοι από τον αγιασμό των υδάτων επιστρέφουν στα έγκατα της Γης αρχίζουν και πάλι από την αρχή.

Κατά τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου οι καλικάντζαροι παραμονεύουν να βρουν πόρτα ανοιχτή, ή καμιά τρύπα ή καμινάδα σβηστή, για να χωθούν στα σπίτια. Τότε ανακατεύουν τα πράγματα, μαγαρίζουν τις τροφές και χορεύουν έξαλλα, καθότι δεινοί χορευτές. Παρότι η τροφή τους αποτελείται από σαύρες, φίδια, βατράχους, σκουλήκια και ποντικούς, δεν λένε όχι στα σπιτικά εδέσματα, όπως στα λουκάνικα και τις τηγανίτες.

Οι νοικοκυρές για να προστατευτούν κλείνουν νωρίς το σπίτι, δεν σβήνουν το τζάκι, ρίχνουν στις στέγες λουκάνικα, θυμιατίζουν, χαράζουν σταυρούς στις πόρτες και στα αγγεία, όπου φυλάσσονται τρόφιμα, λάδι και κρασί και προκαλούν δυσάρεστες οσμές, τις οποίες απεχθάνονται οι καλικάντζαροι, όπως καίγοντας παλιοτσάρουχα ή αλείφοντας τις εξώπορτες με χαμολιό.

Οι καλικάντζαροι είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνοι στην ύπαιθρο, όπου συλλαμβάνουν διαβάτες και χορεύουν μαζί τους μέχρι τελικής πτώσεως. Παραμονεύουν προπαντός στις ρεματιές κοντά στους δρόμους που οδηγούν σε μύλους. Για να μπουν στους μύλους κάνουν διάφορα τεχνάσματα. Κόβουν π.χ. το νερό του αυλακιού. Ο μυλωνάς όμως, που ξέρει, προτιμά να καθυστερήσει και περιμένει ως που να λαλήσει ο τρίτος πετεινός, γιατί τότε οι καλικάντζαροι αναγκάζονται να κρυφτούν. Αν πέσει στα χέρια τους άνθρωπος μπορεί να τους ξεγελάσει λέγοντάς τους ιστορίες και παραμύθια γιατί οι καλικάντζαροι είναι από αφελείς έως πολύ κουτοί.

Οι καλικάντζαροι φεύγουν για τον Κάτω Κόσμο την παραμονή των Φώτων, με τον πρώτο αγιασμό των υδάτων (Πρωτάγιαση). Κατά την αναχώρησή τους τραγουδούν σκωπτικά άσματα, στα οποία όμως διακρίνεται ο τρόμος τους:

Φεύγετε να φεύγουμε
Έρχεται ο τουρλόπαπας
Με την αγιαστούρα του
Και με τη βρεχτούρα του.

Προς τους καλικάντζαρους των νεοελληνικών παραδόσεων φαίνεται να αντιστοιχεί ο βαβουτζικάριος των Βυζαντινών, ο οποίος παρουσιαζόταν ομοίως στη διάρκεια του Δωδεκαημέρου, σύμφωνα με τις τότε δοξασίες.

Οι αντιλήψεις για τα δαιμονικά που παρουσιάζονται το Δωδεκαήμερο είναι γνωστές και σε άλλους λαούς, στους οποίους επικρατούν παραδόσεις για λυκάνθρωπους, στρίγγλες, μάγισσες και άλλα όντα, με συμπεριφορά ανάλογη με αυτή των καλικάντζαρων.

Διάφορες ερμηνείες έχουν προταθεί για να εξηγήσουν το πώς προέκυψαν οι λαϊκές δοξασίες για τους καλικάντζαρους. Ο Νικόλαος Πολίτης, ο πατέρας της ελληνικής λαογραφίας, θεωρεί ότι οι δοξασίες και οι παραδόσεις για τους καλικάντζαρους αποτελούν δαιμονοποίηση των μεταμφιεσμένων, κατά την περίοδο του Δωδεκαημέρου, οι οποίοι ήταν ιδιαιτέρως ενοχλητικοί. Επίσης, δέχεται ότι έχουν αναμιχθεί και λαϊκές δοξασίες που αναφέρονται στους λυκάνθρωπους.

Ο βυζαντινολόγος Φαίδων Κουκουλές πιστεύει ότι οι καλικάντζαροι αρχικά σήμαιναν βλαπτικά για τα χωράφια και τα αμπέλια έντομα (κάνθαροι) και ότι με την πάροδο του χρόνου έγινε συμφυρμός των κανθάρων με τους πειρακτικούς μεταμφιεσμένους του Δωδεκαημέρου.

Ο αρχαιολόγος Κωνσταντίνος Ρωμαίος υποστηρίζει ότι οι καλικάντζαροι είναι κυρίως νεκρικοί δαίμονες, επειδή ακριβώς τις μέρες του Δωδεκαημέρου, σύμφωνα με αρχαία ήδη πίστη, εμφανίζονται στη Γη οι ψυχές των πεθαμένων.




ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ