Με τη βούλα της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η μεταφορά της πλειοψηφίας των μετοχών της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο είναι αντισυνταγματική. Αυτή είναι μία τεράστια νίκη για τους εργαζόμενους και το κίνημα του δημοσίου νερού στην Ελλάδα, ωστόσο οι μεθοδεύσεις για ιδιωτικοποίηση δεν έχουν σταματήσει. Συνεχίζονται, κάθε φορά με διαφορετική προβιά. «Επιχειρείται αυτήν την περίοδο από την κυβέρνηση της ΝΔ μία πλαγιοκόπηση, μέσω Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα στις πηγές και τα κανάλια μεταφοράς νερού προς την Αττική». Τι είναι το Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα της ΕΥΔΑΠ, γιατί ο διαγωνισμός για την παραχώρησή του σε εργολάβους έχει αρχική τιμή 291 εκατ. ευρώ και τι λέει η διεθνής εμπειρία.
συνέντευξη στους Θάνο Καμήλαλη και Κωνσταντίνο Πουλή
«Το 2016 όταν η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ τότε και όλο το μνημονιακό μπλοκ επέβαλαν την ένταξη τη ΕΥΔΑΠ στο Υπερταμείο, μεταξύ άλλων δράσεων προσφύγαμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας αμφισβητώντας αυτήν την απόφαση. Η δικαίωση έρχεται με την απόφαση της Ολομέλειας, ενώ είχε προηγηθεί η απόφαση του Τμήματος που είπε ότι η ΕΥΔΑΠ πρέπει να βγει από το Υπερταμείο. Αναγνωρίζοντας πρώτον, το νερό ως συλλογικό αγαθό και δεύτερον αναγνωρίζοντας ότι το Υπερταμείο δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ελληνικού Δημοσίου. Γεγονός που αφορά όλους τους φορείς πυο διαχειρίζονται κοινωνικά αγαθά. Η απόφαση λέει ότι το Δημόσιο δεν έχει ούτε έμμεσα τον έλεγχο στο διοικητικό συμβούλιο του Υπερταμείου. Ο μη έλεγχος, προφανώς αφορά και τις υπόλοιπες εταιρείες» ανέφερε ο Κώστας Λυμπέρης, Γενικός Γραμματέας του συλλόγου επιστημονικού προσωπικού ΕΥΔΑΠ και μέλος της Γραμματείας του ΣΕΚΕΣ για δημόσια ΕΥΔΑΠ, μιλώντας στη «Φάρμα των Ζώων», σχολιάζοντας τη νέα νίκη στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με συντριπτική μάλιστα πλειοψηφία των δικαστών.
Τι είναι το ΕΥΣ και γιατί έχει σημασία εκατοντάδων εκατομμυρίων
Η κατάσταση ωστόσο με το νερό στην Αττική, δεν ενδείκνυται για πανηγυρισμούς, παρά το γεγονός πως η απόφαση του ΣτΕ βάζει ταφόπλακα σε κάθε σκέψη άμεσης ιδιωτικοποίησης της ΕΥΔΑΠ. «Δυστυχώς, κυρίως τα οικονομικά και τα πολιτικά συμφέροντα παγκοσμίως δίνουν μία τεράστια μάχη, στο επίπεδο της Ενέργειας και του Νερού. Στην Ελλάδα, επειδή με διαδοχικές αποφάσεις το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφεύχθηκε η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ, επιχειρείται αυτήν την περίοδο από την κυβέρνηση της ΝΔ μία πλαγιοκόπηση, μέσω Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα στις πηγές και τα κανάλια μεταφοράς νερού προς την Αττική. Η Αττική παίρνει νερό από τον Εύηνο, τον Μόρνο, την Υλίκη και τον Μαραθώνα. Αυτό είναι το Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα. Είναι ένα σύνολο λιμνών, γεωτρήσεων και καναλιών που μεταφέρουν το νερό στην Αθήνα. Αυτό το διαχειρίζεται η ΕΥΔΑΠ εδώ και 70 χρόνια» εξηγεί ο Κ.Λυμπέρης.
Στα τέλη Ιανουαρίου, η ΕΥΔΑΠ αποκλείστηκε από τον διαγωνισμό για το ΕΥΣ, ένα έργο αρχικού προϋπολογισμού 291,2 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ). Οι μνηστήρες είναι πλέον τρία σχήματα εργολάβων και τα ονόματα πολύ γνωστά. «Μερικοί διαχειρίζονται και την Αττική Οδό» σχολιάζει σκωπτικά ο Κ.Λυμπέρης. «Ακτωρ Παραχωρήσεις-Ηλέκτωρ», «Ιντρακάτ-ΓΕΚ Τέρνα» και «Μηχανική» ετοιμάζουν ήδη τις προσφορές τους για να αναλάβουν τη διαχείριση του συστήματος που τροφοδοτεί με νερό ολόκληρη την Αττική.
«Η κυβέρνηση αποφάσισε να στήσει μία ΣΔΙΤ, στην πραγματικότητα να δώσει σε ιδιωτική εταιρεία με έμμεσο τρόπο τη διαχείριση του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος. Πρεπει να γίνει κατανοητό σε όλον τον αθηναϊό λαό, ότι το ΣΔΙΤ πρέπει να αποτραπεί. Αποδείχθηκε δημόσια, με τις ιδιωτικοποιήσεις παγκοσμίως, με οποιαδήποτε μορφή κι αν αυτές παίρνανε, ότι οι συνέπειες είναι πάντα ίδιες. Η προσπάθεια που θα επιχειρηθεί από την κυβέρνηση και τους ιδιώτες θα είναι να πουν ότι δεν πουλάμε το νερό, το νερό παραμένει δημόσιο. Αλλά θα πουλήσουν τη διαχείριση».
Όπως υποστηρίζουν οι εργαζόμενοι, επικαλούμενοι τη διεθνή εμπειρία από ανάλογες ιδιωτικοποιήσεις στον πλανήτη, οι συνέπειες θα είναι: «Πρώτον μείωση των θέσεων εργασίας και απολύσεις. 200 άτομα που εργάζονται κατά μήκος του καναλιού μεταφοράς νερού θα απολυθούν. Δεύτερον, αύξηση του τιμολογίου, γιατί το κέρδος για τον ιδιώτη θα προκύπτει από τα τιμολόγια της ΕΥΔΑΠ. Η τρίτη συνέπεια θα είναι επιπτώσεις στην ποιότητα. Αυτές είναι οι βασικές συνέπειες. Είναι κι άλλες βέβαια. Αυτά συμβαίνουν με αυτήν τη σειρά που σας τα αναφέρω, σε κάθε ιδιωτικοποίηση»
Η διεθνής εμπειρία σε Νερό και Ενέργεια
Αυτά για τα οποία προειδοποιούν οι εργαζόμενοι της ΕΥΔΑΠ τεκμηριώνονται πλήρως από τη διεθνή εμπειρία. To 2017 το Τransnatiola Institute είχε παρουσιάσει μία αναλυτική έρευνα, όπου κατέγραφε πως από το 2000 έχουν σημειωθεί παγκοσμίως. 835 επαναδημοτικοποιήσεις και κρατικοποιήσεις δημοσίων υπηρεσιών.
Από τις επαναδημοτικοποιήσεις που αναφέρει το TNI, λίγο κάτω από τις μισές (311) αφορούν τον τομέα της ενέργειας και μάλιστα, μόνο στη Γερμανία, πρωτεύουσα των πακέτων λιτότητας, έχουν σημειωθεί 284 επαναδημοτικοποιήσεις φορέων διαχείρισης ενέργειας, που ποικίλουν από μικρές κωμοπόλεις μέχρι και μεγάλες πόλεις όπως το Αμβούργο. Οι υπηρεσίες ύδρευσης βρίσκονται στη δεύτερη θέση, με 267 παγκοσμίως, ενώ μάλιστα, η χώρα στην οποία σημειώνεται η μερίδα του λέοντος από αυτές είναι (κατά… σατανική σύμπτωση) η Γαλλία, η «πατρίδα» δηλαδή μερικών από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες εκμετάλλευσης του νερου, της Veolia και της Suez και «γενέτειρα» της ίδεας για ιδιωτικοποίηση του νερού.
Βασικότερη αιτία της τάσης αυτής είναι ότι, λόγω της έξαρσης τέτοιων νεοφιλελεύθερων πολιτικών τη δεκαετία του 1980, πλέον σε πολλές περιοχές του πλανήτη έχουν γίνει σαφή τα προβλήματα που φέρνει μια ιδιωτικοποίηση: Άνοδος των τιμών και μείωση της ποιότητας στο βωμό του κέρδους, κρούσματα διαφθοράς μεταξύ εταιρειών και δημόσιας διοίκησης, μη τήρηση των υποσχέσεων για «επενδύσεις» κ.α. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 835 περιπτώσεις που καταγράφηκαν, οι 445 αφορούν συμβόλαια που έληξαν, κάτι που έδωσε τη δυνατότητα σε τοπικές και εθνικές κυβερνήσεις να απεμπλακούν από τις ασύμφορες ιδιωτικοποιήσεις. Υπάρχουν όμως και παραδείγματα όπου οι αρχές προτίμησαν να τερματίσουν μια σύμβαση καταβάλλοντας ακόμα και αποζημίωση στις εταιρείες, προκειμένου να απελευθερώσουν δημόσια αγαθά.
Τις συνέπειες στην Ενέργεια, η Ελλάδα τις βιώνει αυτό το διάστημα, με τις υπέρογκες αυξήσεις. «Δυστυχώς το αποτέλεσμα και η ζωή είναι αδιάψευστος μάρτυρας. Για τη ΔΕΗ λέγανε πάντα για τους συνδικαλιστές και τους καλοπληρωμένους δημοσίους υπαλλήλους. Και πού φτάσαμε; Ο κόσμος είχε ρέυμα με καλή τιμή. Τώρα φτάσαμε να έχουμε ιδιωτικοποιημένη ΔΕΗ, με λίγους εργαζόμενους, με φτωχούς μισθούς και ο κόσμος ανοίγει τον λογαριασμό και παθαίνει εγκεφαλικό. Αν θέλουμε να φτάσουμε και το νερό, που είναι ακόμα προσιτό, ποιοτικό, να φτάσει στο επίπεδο που έφτασαν το ρεύμα, καλώς. Αλλά δεν πρέπει να επιτρέψουμε η ΕΥΔΑΠ να γίνει μία νέα ΔΕΗ»
«Θα κάνουμε τα πάντα για να αποτραπεί και αυτή η ιδιωτικοποίηση» τονίζει το μέλος της γραμματείας του ΣΕΚΕΣ για Δημόσια ΕΥΔΑΠ, που έχει ήδη κάνει προσφυγή στο ΣτΕ, η οποία προσδιορίστηκε για τις 10 Μαϊου. «Φαντάζονται την ΕΥΔΑΠ ως κότα με χρυσά αυγά και η στόχευση είναι να την απαξιώσουν πλήρως. Αυτήν τη στιγμή, με τα προβλήματα που υπάρχουν, αλλά με ελάχιστο κόστος, οι Αθηναίοι ανοίγουν τη βρύση και πίνουν ποιοτικό νερό, 24 ώρες το 24ωρο. Αυτό πρέπει να το προστατεύσουμε και παράλληλα να διορθώσουμε τα υπαρκτά προβλήματα, επενδύσεων, βελτίωσης του δικτύου, εξυπηρέτησης, που υπάρχουν».
«Έχουμε πολλά ακόμα μπροστά μας, όμως ο δρόμος που ακολούθησε το κίνημα του δημοσίου νερού την τελευταία δεκαετία έχει αποτέλεσμα. Δεν πρέπει σε 2-5-10 χρόνια να φτάσουμε σε ένα σημείο που απλά να αναστενάζουμε και να λέμε “αχ η Αθήνα έχει ακριβό και μη ποιοτικό νερό”»
