Διά τὴν Πόλῐν
Μαρμαρωμένος βασιλεύς ἐστί ὁ δῆμος ὁ ἑλληνικός
Τήν ῥίζᾰν αὐτοῦ εὑρήσει
Αἱ θάλατται, τά Μυστήρια τῆς Ἐλευσῖνος, αἱ ἐκκλησίαι
Τὰ ἄπιστᾰ ὄντα λήψονται τὸ Μέγιστον Φῶς
Περιμένω τὴν στιγμήν διά τὴν Πόλῐν
Διά τὸν Ναόν τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίᾱς
Ὅρους ἀντέστρεψα
Εἶμαι ὁ Ἕλληνας ποὺ πολεμᾶ
Εἶπαν πὼς χάθηκα
Δρόμους μου χάραξαν
Ἔμεινα μόνος μου κι ὅμως ἐπέζησα
Ἔζησα στὴ φωτιά
Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου 2024
Γιάννης Γκιωνάκης
Ο μεγάλος Έλληνας κωμικός Γιάννης Γκιωνάκης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 18 Σεπτεμβρίου 1922. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, θέλοντας να ακολουθήσει το επάγγελμα του πατέρα του, που ήταν γιατρός. Πολύ γρήγορα, όμως, εγκατέλειψε την Ιατρική για να γίνει ηθοποιός και τελείωσε τη Δραματική Σχολή του Κάρολου Κουν.
Στο θέατρο πρωτοεμφανίστηκε το 1944, στην παράσταση «Τελευταίος Ασπροκόρακας». Ακολούθησαν ο «Βυσσινόκηπος» του Τσέχωφ, ο «Βυθός» και «Η Ζωή ξαναρχίζει», ενώ μεγάλες θεατρικές επιτυχίες του ήταν η «Σπασμένη Στάμνα» του Κλάιστ, ο «Κοριός» του Μαγιακόφσκι, σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολωμού και ο «Αρχοντοχωριάτης» του Μολιέρου. Επίσης, υπήρξε κλασσικός ερμηνευτής του Ψαθά, του Σακελάριου και του Γιαννακόπουλου.
Στην επιθεώρηση εμφανίστηκε στον «Έγκμοντ», τον «Πειρασμό», το «Βίρα τις άγκυρες», «Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται», «Καινούργια Αθήνα», «Άνθρωποι του '60», «Ζητείται τεμπέλης» και άλλα.
Στον κινηματογράφο έκανε το ντεμπούτο του το 1946, στο «Παπούτσι από τον τόπο σου». Ως τα μέσα της δεκαετία του '80 ακολούθησαν άλλες 100 ταινίες, από τις οποίες ξεχωρίζουν: «Το κορίτσι με τα παραμύθια» (1957), «Παιδί του δρόμου» (1957), «Τα κίτρινα γάντια» (1960), «Η ωραία του κουρέα» (1969), «Ένα αγόρι αλλιώτικο από τα άλλα» (1971), «Ο άνθρωπος που έσπαγε πλάκα» (1972).
Πέθανε στις 25 Αυγούστου του 2002.
Παύλος Φύσσας
Ο Παύλος Φύσσας ήταν Έλληνας μουσικός, γνωστός στους κύκλους της ελληνικής χιπ-χοπ (ραπ) σκηνής με το ψευδώνυμο Killah P. Η δολοφονία του από τον χρυσαυγίτη Γιώργο Ρουπακιά τον Σεπτέμβριο 2013 τον κατέστησε σύμβολο του αντιφασιστικού κινήματος και αποκάλυψε ότι η «Χρυσή Αυγή» δεν ήταν απλώς ένα ακροδεξιό κόμμα, αλλά μία οργάνωση με χαρακτηριστικά εγκληματικής συμμορίας.
Ο Παύλος Φύσσας γεννήθηκε στις 10 Απριλίου 1979 στο Πέραμα, στους κόλπους μιας εργατικής οικογένειας. Ο πατέρας του δούλευε στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη του Περάματος και ο ίδιος μόλις τελείωσε το σχολείο είχε εργαστεί σε παρόμοιες δουλειές.
Ενασχόληση με τη μουσική και το χιπ-χοπ
Η μεγάλη του αγάπη όμως ήταν η μουσική. Έχοντας συνεργαστεί με γνωστούς καλλιτέχνες της χιπ-χοπ σκηνής, όπως ο Δημήτρης Μεντζέλος από τα «Ημισκούμπρια», είχε αρχίσει να διαμορφώνει το προσωπικό του στιλ στο συγκεκριμένο μουσικό είδος, μετέχοντας σε δισκογραφικές συλλογές, αλλά και σε συναυλίες στην Αθήνα και την περιφέρεια.
Μέσα από τους στίχους των τραγουδιών του μιλούσε για το προσφυγικό, για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου στα Δεκεμβριανά του 2008 και του Κάρλο Τζουλιάνι στις διαδηλώσεις κατά της παγκοσμιοποίησης το 2001 στη Γένοβα. Είχε αναπτύξει αντιφασιστική δράση, αν και δεν ανήκε σε κάποιο κόμμα, όπως είχε δηλώσει ο πατέρας του. Δημοσιεύματα πάντως τον φέρουν να ήταν μέλος του πολιτικού σχηματισμού της ακροαριστεράς ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο Killah P. σήμαινε «Killer of the Past» («Φονιάς του Παρελθόντος»).Η δολοφονία του
Το βράδυ της 17ης Σεπτεμβρίου 2013, ο Παύλος Φύσσας είχε πάει μαζί με την κοπέλα του σε μία καφετέρια του Κερατσινίου για να παρακολουθήσουν τον αγώνα του Ολυμπιακού με την Παρί Σεν Ζερμέν για το Τσάμπιονς Λιγκ. Εκεί διαπληκτίστηκε με κάποια άτομα, τα οποία με τα κινητά τους κάλεσαν ενισχύσεις. Αυτό που αρχικά φάνηκε ως μία διαμάχη για το ποδόσφαιρο, στη συνέχεια έγινε αντιληπτό ότι είχε βαθύτερα πολιτικά κίνητρα, καθώς αυτοί που έσπευσαν στην καφετέρια ήταν μέλη των τοπικών οργανώσεων της «Χρυσής Αυγής».
Οι αστυνομικοί που κλήθηκαν να ερευνήσουν το περιστατικό είδαν τον Παύλο Φύσσα να κείται αιμόφυρτος στο οδόστρωμα με τραύματα από μαχαίρι στο στήθος. Διακομίστηκε στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας, όπου και διαπιστώθηκε ο θάνατός του τις πρώτες πρωινές ώρες της 18ης Σεπτεμβρίου 2013. Όσο είχε ακόμη τις αισθήσεις του, φέρεται να υπέδειξε τον 45χρονο Γιώργο Ρουπακιά, οδηγό φορτηγού, ως δράστη της εναντίον του επίθεσης, ο οποίος και συνελήφθη από τους αστυνομικούς.
Η «Δίκη της Χρυσής Αυγής» και η ιστορική απόφαση
Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα προκάλεσε την κινητοποίηση των αρχών (πολιτικών και δικαστικών). Ο Ρουπακιάς προφυλακίστηκε με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας από πρόθεση και η δίκη του, που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2015, αποτελεί ένα από τα κεφάλαια της μεγάλης «Δίκης της Χρυσής Αυγής», με τους συνολικά 69 κατηγορούμενος, από τους οποίους ξεχωρίζει ο αρχηγός του κόμματος Νίκος Μιχαλολιάκος. Κατηγορούνται μεταξύ άλλων για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση και απόπειρες ανθρωποκτονιών.
Η απόφαση του δικαστηρίου ανακοινώθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2020.
Εγκληματική οργάνωση η “Χρυσή Αυγή”
Η “Χρυσή Αυγή” κρίθηκε εγκληματική οργάνωση σε μια ιστορική απόφαση- κόντρα στην πρόταση που είχε υποβάλει η εισαγγελέας Αδαμαντία Οικονόμου ότι δεν υφίσταται εγκληματική οργάνωση και πως όλες οι ενέργειες είναι μεμονωμένα περιστατικά, που δεν συνδέονται μεταξύ τους, αφαιρώντας δηλαδή την πολιτική κατεύθυνση στις εγκληματικές δράσεις της Χρυσής Αυγής.
Ένοχοι για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης κρίθηκαν οι: Μιχαλολιάκος, Λαγός, Κασιδιάρης, Παππάς, Ματθαιόπουλος, Παναγιώταρος, Γερμενής και ένοχοι για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση κρίθηκαν οι υπόλοιποι 11 κατηγορούμενοι βουλευτές και οι δυο πυρηνάρχες.
Νωρίτερα ο Γιώργος Ρουπακιάς είχε κριθεί ένοχος για την ανθρωποκτονία από πρόθεση με θύμα τον Παύλο Φύσσα. Από τους υπόλοιπους 17 για την ίδια υπόθεση, οι 15 κρίθηκαν ένοχοι για συνέργεια (Αναστάσιος -Μάριος Αναδιώτης, Γεώργιος Δήμου, Ελπιδοφόρος Καλαρίτης, Ιωάννης Βασίλειος Κομιανός, Κωνσταντίνος Κορκοβίλης, Αναστάσιος Μιχάλαρος, Γεώργιος Πατέλης, γραμματέας της ΤΟ Νίκαιας- πυρηνάρχης της οργάνωσης, Γεώργιος Σκάλκος, Γέωργιος Σταμπέλος, Λέων Τσαλίκης Αθανάσιος Τσόρβας, Νικόλαος Τσόρβας, και Αριστοτέλης Χρυσαφίτης).
Μάγδα Φύσσα: «Ο Παύλος τα κατάφερε... Γιε μου»
Με το άκουσμα της απόφασης η Μάγδα Φύσσα ξέσπασε σε λυγμούς και το ακροατήριο σε χειροκροτήματα. «Ο Παύλος τα κατάφερε... Γιε μου», είπε μετά την ανακοίνωση της απόφασης του δικαστηρίου.
Ο Εθνικός Εναέριος Χώρος της Ελλάδας και το FIR Αθηνών
Τι είναι, ποια τα όρια, πώς καθορίστηκαν και γιατί η Τουρκία τα παραβιάζει συστηματικά στο Αιγαίο από το 1974 και μετά.
Από την εισβολή του «Αττίλα» στην Κύπρο (20 Ιουλίου 1974) και εντεύθεν η Τουρκία εφαρμόζει μία αναθεωρητική πολιτική στο χώρο του Αιγαίου, η οποία στο ζήτημα του εναερίου χώρου εκφράζεται με παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και παραβάσεις στην Περιοχή Πληροφοριών Πτήσης (Flight Information Region), γνωστή στα καθ’ ημάς με το αγγλικό αρκτικόλεξο FIR.
Εθνικός Εναέριος Χώρος
O Εθνικός Εναέριος Χώρος (ΕΕΧ) είναι ο αέρας πάνω από το έδαφος και την αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα) ενός κράτους, στην οποία αυτό ασκεί απόλυτη κυριαρχία.
Η αιγιαλίτιδα ζώνη της Ελλάδας είναι έξι ναυτικά μίλια από της ακτές της (ηπειρωτικές και νησιωτικές), οπότε και ο εναέριος χώρος της θα έπρεπε να ταυτίζεται, σύμφωνα με τα διεθνώς κρατούντα. Όμως, με το προεδρικό διάταγμα της 18ης Σεπτεμβρίου 1931 της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου η Ελλάδα όρισε τον εναέριο χώρο της στα 10 ναυτικά μίλια, σε μία εποχή που η αιγιαλίτιδα ζώνη ήταν μόλις 3 ν.μ. (Στα 6 ν.μ θα οριστεί το 1936). Η έκταση του ελληνικού εναερίου χώρους στα 10 ν.μ. επαναβεβαιώθηκε από το ελληνικό κράτος και το 1988 με την κύρωση του κώδικα αεροπορικού δικαίου (Ν.1815 της 11ης Νοεμβρίου 1988).
Όλες οι χώρες, από τότε μέχρι σήμερα σέβονται αυτό το «ελληνικό παράδοξο», όπως έχει χαρακτηρισθεί, εκτός από την Τουρκία. Η γείτων μέχρι το 1974 δεν είχε κι αυτή εγείρει καμία αμφισβήτηση του καθεστώτος των 10 ναυτικών μιλίων. Από τότε διαρκώς αμφισβητεί το εύρος του εναερίου χώρου από τα 6 στα 10 ναυτικά μίλια και με την πάροδο του χρόνου τον παραβιάζει όλο και περισσότερο με τα πολεμικά της αεροπλάνα, καθώς τον θεωρεί διεθνή εναέριο χώρο.
Πολλές φορές οι τουρκικές παραβιάσεις αφορούν και το εύρος των έξι μιλίων στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, στο πλαίσιο της πολιτικής των «γκρίζων ζωνών», ενώ ακόμη τα αεροπλάνα της προβαίνουν σε υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά.
Η Ελλάδα από την πλευρά της απορρίπτει τους τουρκικούς ισχυρισμούς και προβάλλει τρία επιχειρήματα:
- Η άσκηση κυριαρχίας στον εναέριο χώρο μέχρι τα 10 ν.μ. είναι απόλυτα νόμιμη, αφού δεν υπερβαίνει τα 12 ν.μ, που ορίζει το δίκαιο της θάλασσας ως ανώτατο όριο της αιγιαλίτιδας ζώνης και του εθνικού εναερίου χώρου, σύμφωνα και με το νομικό επιχείρημα «εκ του μείζονος το έλασσον» (argumentum a majori ad minus), δηλαδή όταν το δίκαιο επιτρέπει το μείζον έπεται ότι πολύ περισσότερο επιτρέπει και το έλασσον.
- Η Τουρκία για σχεδόν 44 χρόνια αποδεχόταν το εύρος των 10 ν.μ του ελληνικού εναέριου χώρου χωρίς ουδεμία διαμαρτυρία ή αμφισβήτηση, γεγονός που θεμελιώνει σιωπηρή αποδοχή του κατά το διεθνές δίκαιο.
- Έχει προβεί σε γνωστοποίηση της νομοθεσίας της.
Η Περιοχή Πληροφόρησης Πτήσεων (FIR)
Η ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφορών μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οδήγησε στην ανάγκη να προσδιοριστούν από τη διεθνή κοινότητα κανόνες και κανονισμοί της εναέριας κυκλοφορίας. Την αποστολή αυτή ανέλαβε ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), που εδρεύει στο Μόντρεαλ του Καναδά.
H λύση που υιοθετήθηκε ήταν η κατανομή του συνόλου του εναερίου χώρου της υφηλίου σε ζώνες επίγειας ευθύνης, που ονομάστηκαν Περιοχές Πληροφόρησης Πτήσεων (FIR) και διαμορφώθηκαν με το εξής σκεπτικό: Κάθε κράτος αναλαμβάνει τον έλεγχο και τον συντονισμό του αέρα πάνω από το έδαφός του, ενώ στην περίπτωση που το κράτος είναι παράκτιο μπορεί να αναλάβει και τμήμα του διεθνούς εναερίου χώρου που γειτνιάζει με τον εθνικό του εναέριο χώρο. Στην περίπτωση αυτή το κράτος δεν ασκεί εθνική κυριαρχία επί του διεθνούς εναερίου χώρου, αλλά έχει μόνο την αρμοδιότητα που του απονέμεται από τον ICAO για τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας. Δηλαδή, με μία λέξη ασκεί καθήκοντα τροχονόμου.
Το FIR Αθηνών, που καθορίστηκε κατά τα έτη 1950, 1952 και 1958 περιλαμβάνει:
- Όλη την ελληνική επικράτεια και όλο το Αιγαίο (ελληνικά και διεθνή ύδατα) μέχρι τη μέση γραμμή μεταξύ των ανατολικών ακτών των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και των απέναντι τουρκικών παραλίων, εκκινώντας από τις εκβολές του Έβρου και φθάνοντας ως το Καστελόριζο.
- Προς Νότο, μέχρι τη μέση γραμμή μεταξύ Κρήτης και των απέναντι αφρικανικών ακτών.
- Προς δυσμάς, μέχρι τη μέση γραμμή με τις απέναντι ιταλικές ακτές.
Την ευθύνη του FIR Αθηνών έχει η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και καθήκοντα «τροχονόμου» ασκεί η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, η οποία προβαίνει σε διαδικασίες αναγνώρισης των αγνώστων στις αρμόδιες αρχές εναέριας κυκλοφορίας ιχνών αεροσκαφών, που έχουν εισέλθει στο FIR Αθηνών χωρίς να έχουν υποβάλει σχέδιο πτήσεως, καθώς και σε αναχαιτίσεις, όταν αυτά παραβιάζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο.
Το πρόβλημα με το FIR Αθηνών εντοπίζονται στον διεθνή εναέριο χώρο του Αιγαίου και στην αμφισβήτησή του από την Τουρκία, όπου σχεδόν καθημερινά τα τελευταία χρόνια τα πολεμικά της αεροσκάφη προβαίνουν σε παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας, μη υποβάλλοντας σχέδια πτήσεως, όπως απαιτεί η Ελλάδα, για λόγους ασφαλείας των πολιτικών πτήσεων, επικαλούμενη τους κανόνες του ICAO και τη διεθνή πρακτική. Από την πλευρά της, η Τουρκία θεωρεί ότι ενεργεί νόμιμα, ισχυριζόμενη ότι τα κρατικά αεροπλάνα εξαιρούνται από τη Σύμβαση του Σικάγου του 1944 «περί διεθνούς πολιτικής αεροπορίας».
Ένας από τους διακηρυγμένους στόχους της Τουρκίας είναι να επεκτείνει τη δικαιοδοσία της εντός του FIR Αθηνών μέχρι το μέσο του Αιγαίου (25ος Μεσημβρινός), διχοτομώντας έτσι το Αιγαίο και θέτοντας τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου υπό τη δικαιοδοσία του FIR Κωνσταντινουπόλεως. Το επιχείρησε στις 8 Αυγούστου 1974, εκδίδοντας εντελώς αυθαίρετα τη ΝΟΤΑΜ 714 («ειδοποίηση προς αεροναυτιλομένους»). Η Ελλάδα απάντησε με την ΝΟΤΑΜ 1157, που κήρυσσε το Αιγαίο επικίνδυνη περιοχή, με αποτέλεσμα να κλείσει ο εναέριος χώρος του Αιγαίου για έξι χρόνια. Το 1980 η Άγκυρα ανακάλεσε τη ΝΟΤΑΜ 714, κάτω από τη διεθνή πίεση και όταν διαπίστωσε ότι το μέτρο έβλαπτε τα συμφέροντά της και ιδίως τον τουρισμό της. Η Ελλάδα απέσυρε αμέσως τη δική της ΝΟΤΑΜ, με αποτέλεσμα να ξανανοίξει ο εναέριος του Αιγαίου.
Θανατηφόρες αερομαχίες στο Αιγαίο
22 Ιουλίου 1974: Δύο ελληνικά F-5 εμπλέκονται σε αερομαχία με ένα ζευγάρι τουρκικών F-102 στην περιοχή του Αγίου Ευστρατίου. Το ένα τουρκικό θα καταρριφθεί από πύραυλο και το άλλο θα συντριβεί, λόγω εξαντλήσεως των καυσίμων του.
18 Ιουνίου 1992: Σημειώνεται σοβαρό ελληνοτουρκικό επεισόδιο στο Αιγαίο. Στρατιωτικό αεροσκάφος Μιράζ συντρίβεται, ενώ αναχαιτίζει τουρκικά μαχητικά νοτιοανατολικά του Άη- Στράτη. Σκοτώνεται ο χειριστής του, υποσμηναγός Νίκος Σιαλμάς.
8 Φεβρουαρίου 1995: Τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος F-16 συντρίβεται στη θαλάσσια περιοχή νότια της Ρόδου, εξαιτίας βλάβης, αλλά ο χειριστής του διασώζεται, περισυλλέγεται από ελληνικό στρατιωτικό ελικόπτερο και μεταφέρεται την Τουρκία. Το τουρκικό αεροσκάφος μετείχε σε σμήνος τεσσάρων F-16 που παραβίασαν τον ελληνικό εναέριο χώρο και αναχαιτίστηκαν από ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη.
28 Φεβρουαρίου 1995: Ένα από τα δύο τουρκικά αεροσκάφη τύπου F-4 που παραβίασαν τον ελληνικό εναέριο χώρο συντρίβεται δυτικά της Λέσβου, ύστερα από αναχαίτισή του από ελληνικά αεροσκάφη. Ο ένας χειριστής σκοτώθηκε, ενώ σώθηκε ο συγκυβερνήτης του.
8 Οκτωβρίου 1996: Τουρκικό αεροσκάφος τύπου F-16 συντρίβεται 15 μίλια νοτιοδυτικά της Χίου. Όπως γίνεται γνωστό, δύο ελληνικά Μιράζ 2000 είχαν αναγνωρίσει και αναχαιτίσει δύο τουρκικά F-16 και τέσσερα F-4 που εισήλθαν στο FIR Αθηνών. Νεκρός ανασύρεται ο ένας εκ των δύο ανδρών του πληρώματος, σμηναγός Ναΐλ Ερντογάν.
23 Μαΐου 2006: Αερομαχία στο Αιγαίο. Ένα τουρκικό κι ένα ελληνικό F-16 συγκρούονται κατά τη διάρκεια εμπλοκής πάνω από την Κάρπαθο, με αποτέλεσμα να καταπέσουν αμφότερα στη θάλασσα. Σώος ανασύρεται ο τούρκος πιλότος, νεκρός ο σμηναγός Κωνσταντίνος Ηλιάκης.
Βασιλικοί Γάμοι στην Αθήνα
Στις 18 Σεπτεμβρίου 1964 η Αθήνα γνώρισε στιγμές μεγαλείου και χλιδής με τον γάμο του βασιλιά των Ελλήνων Κωνσταντίνου Β’ και της Δανής πριγκίπισσας Άννας Μαρίας. Ήταν ο πρώτος και ο τελευταίος επίσημος γάμος εν ενεργεία μονάρχη που έγινε στην Ελλάδα και προσήλκυσε το γενικό ενδιαφέρον.
Και οι δύο μελλόνυμφοι ανήκαν στην ίδια δυναστεία (Σλέσβιχ - Χολστάιν - Ζόντερμπουργκ - Γκλίσμπουργκ) και ήταν μακρινοί συγγενείς. Ο Κωνσταντίνος ήταν μόλις 24 ετών και είχε διαδεχθεί στον ελληνικό θρόνο τον πατέρα του Παύλο, που είχε πεθάνει στις 6 Μαρτίου 1964. Η Άννα Μαρία μόλις είχε συμπληρώσει τα 18 της χρόνια και ήταν η τριτότοκη κόρη του βασιλιά της Δανίας Φρειδερίκου του 9ου και της βασίλισσας Ίνγκριντ.
Το ζευγάρι είχε γνωριστεί το 1959 στη Δανία και αμέσως αναπτύχθηκε μεταξύ τους ένα τρυφερό αίσθημα, που εξελίχθηκε σε έρωτα. Όταν έγιναν οι αρραβώνες του ζεύγους τον Ιανουάριο του 1963, η Άννα Μαρία είχε δηλώσει: «Δεν ονειρεύτηκα ποτέ να παντρευτώ ένα Βασιλιά. Ήθελα απλά να είμαι μία γυναίκα ευτυχισμένη με το σύζυγό της. Ναι, αγαπώ εδώ και καιρό τον Κωνσταντίνο, και εύχομαι ο χρόνος να μας επιτρέψει να ζήσουμε μερικά χρόνια όπως όλος ο κόσμος».
Δέκα ημέρες πριν από τη γαμήλια τελετή, η Αθήνα σημαιοστολίζεται και πανηγυρίζει, καθώς στις 11 Σεπτεμβρίου υποδέχεται τη μελλοντική βασίλισσα και τις επόμενες ημέρες πλήθος γαλαζοαίματων, που καταφθάνουν στην ελληνική πρωτεύουσα για το κοσμικό αυτό γεγονός.
Η γαμήλια τελετή ξεκίνησε στις 10 το πρωί της Παρασκευής 18 Σεπτεμβρίου στη Μητρόπολη των Αθηνών, που είχε διακοσμηθεί με 10.000 κόκκινες γλαδιόλες. Την παρακολούθησαν 1.200 προσκεκλημένοι, ανάμεσά τους 18 βασιλείς (Μποντουέν και Φαμπιόλα του Βελγίου, Φουμιφόν και Σιρικίτ της Ταϊλάνδης, Χουσεΐν και Μόνα της Ιορδανίας και όλα τα σκανδιναβικά βασιλικά ζεύγη), 7 διάδοχοι θρόνων, 2 βασιλικοί σύζυγοι, 103 πρίγκιπες και πριγκίπισσες, καθώς και 20 δούκες και κόμητες.Το μυστήριο του γάμου τέλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Β’, συνεπικουρούμενος από τον πρωθιερέα των ανακτόρων, αρχιμανδρίτη Ιερώνυμο Κοτσώνη, τον μετέπειτα Αρχιεπίσκοπο Αθηνών επί δικτατορίας. Από εκκλησιαστικής πλευράς, στη γαμήλια τελετή παρέστησαν 104 πατριάρχες, αρχιεπίσκοποι και αρχιερείς της Ορθόδοξης Εκκλησίας με τα χρυσοΰφαντα άμφιά τους. Η καθολική συμμετοχή των ηγετών της ορθοδοξίας προσέδωσε πανορθόδοξο χαρακτήρα στο γεγονός, επειδή ο Κωνσταντίνος ήταν ο μοναδικός εν ενεργεία ορθόδοξος βασιλιάς.
Στις 11:10 π.μ. η τελετή έληξε και οι νεόνυμφοι υπό τους ήχους πανηγυρικών κανονιοβολισμών επιβιβάστηκαν σε άμαξα, που την έσερναν 6 γκριζόλευκα άλογα. Εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου είχε κατακλύσει τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας για να παρακολουθήσουν τη βασιλική πομπή με τους νεόνυμφους. Δεν ήταν μόνο το θέαμα που τράβηξε τον κόσμο. Το νεαρό ζευγάρι προκαλούσε συμπάθεια. Ιδιαίτερα στον «δημοκρατικό» (μη Δεξιό) κόσμο είχε καλλιεργηθεί η πεποίθηση ότι ο γάμος του Κωνσταντίνου με τη Δανέζα πριγκίπισσα, που διακρινόταν για την απλότητά της, και ο παραμερισμός της πολυπράγμονος βασιλομήτορος Φρειδερίκης, θα σήμανε τον εκδημοκρατισμό της Αυλής και την αποφυγή ανάμειξής της στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Γρήγορα, όμως, όσοι καλλιεργούσαν αυτή την πεποίθηση, θα διαψευστούν πανηγυρικά...
ΟΠΤΙΚΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ
Μάρθα Καραγιάννη
Η Μάρθα Καραγιάννη έλαμψε με την παρουσία και την ομορφιά της στην χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου. Τα χρόνια του ’60 ήταν το πιο επιθυμητό πλάσμα στον άρρενα πληθυσμό της Ελλάδας. Δεν υπήρχε ανδρικό δωμάτιο, συνεργείο και βενζινάδικο που να μην έχει μια φωτογραφία της με μπικίνι, το «σήμα-κατατεθέν» της κινηματογραφικής της εικόνας εκείνα τα χρόνια.
Η Μάρθα Καραγιάννη γεννήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 1939 στον Πειραιά. Ο πατέρας της Χαρίλαος Καραγιάννης καταγόταν από πλούσια οικογένεια της Ρωσίας, που έχασε την περιουσία της κατά την διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης και η μητέρα της Δόμνα Τσιρίδου ήταν ποντιακής καταγωγής από το Μπακού, την πρωτεύουσα του σημερινού Αζερμπαϊτζάν. Οι γονείς της πρόσφυγες και οι δύο γνωρίστηκαν σε ένα ποντιακό χοροδιδασκαλείο της Δραπετσώνας, ερωτεύτηκαν και αποφάσισαν να ενώσουν τις τύχες τους το 1932.
Το μικρόβιο του χορού φαίνεται ότι εμφύσησαν στην κόρη τους. Σε ηλικία 8 ετών, η μικρή Μάρθα ξεκίνησε μαθήματα χορού και πολύ γρήγορα άρχισε τις εμφανίσεις με το μπαλέτο της Λουκίας Σακελλαρίου σε παραστάσεις στην Λυρική Σκηνή. Το 1955, σε ηλικία 16 ετών έκανε το ντεμπούτο της στον κινηματογράφο στην δραματική ταινία του Ορέστη Λάσκου «Η άγνωστος», παίζοντας δίπλα σε σπουδαίους ηθοποιούς, όπως ο Αλέκος Αλεξανδράκης, ο Γιώργος Παππάς, η Κυβέλη, η Ελένη Ζαφειρίου και ο Λάμπρος Κωνσταντάρας. Την σύστησε στον σκηνοθέτη, που ήταν φίλος του, ο Θάνος Τράγκας, καθηγητής της στο γυμνάσιο και σε δραματική σχολή, έχοντας εκτιμήσει το ταλέντο της από τις παραστάσεις που ανέβαζε στο σχολείο της.
Το 1957 πρωτοπάτησε το θεατρικό σανίδι στην επιθεώρηση «Ελέφαντες και Ψύλλοι», που ανέβασαν στο θέατρο «Περοκέ» της Αθήνας, ο Κώστας Χατζηχρήστος και η Καίτη Ντιριντάουα. Σε δραματική σχολή δεν φοίτησε, αλλά σπούδασε από μικρή το θέατρο και τον κινηματογράφο παίζοντας δίπλα σε σπουδαίους ηθοποιούς της επιθεώρησης και της κωμωδίας, όπως ο Βασίλης Αυλωνίτης, ο Κώστας Χατζηχρήστος, ο Ορέστης Μακρής, ο Ντίνος Ηλιόπουλος και η Ρένα Βλαχοπούλου. Έχοντας κάνει αίσθηση με την παρουσία της στα καλλιτεχνικά δρώμενα, το καλοκαίρι του 1957, η νεαρή στάρλετ φωτογραφήθηκε με μπικίνι για το εξώφυλλο του περιοδικού «Γυναίκα», του πρώτου σε κυκλοφορία γυναικείου περιοδικού εκείνα τα χρόνια. προτιμούν τις ξανθιές», δίπλα στην Ζωή Λάσκαρη, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή. Την δεκαετία του ‘90 διακρίθηκε για τις ερμηνείες σε σημαντικά έργα πρόζας, όπως τα «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» του Λουίτζι Πιραντέλο (1992-1993), «Όταν οι γυναίκες το γλεντούν» του Κάρλο Γκολντόνι (1998) και «Αρσενικό και παλιά δαντέλα» του Τζόζεφ Κέσελρινγκ (1999-2000).
Η γνωριμία της με τον Γιάννη Δαλιανίδη έμελλε να απογειώσει την καριέρα της. Το 1962 έπαιξε στο πρώτο ελληνικό μιούζικαλ «Μερικοί το προτιμούν κρύο» που σκηνοθέτησε ο Δαλιανίδης. Ήταν η τρίτη επιλογή του σκηνοθέτη, μετά την Άννα Φόνσου που αρνήθηκε τον ρόλο και την Πόπη Λάζου που καθυστερούσε στα γυρίσματα. Από εκεί και πέρα η Καραγιάννη έπαιξε σε όλα τα μιούζικαλ του Δαλιανίδη: «Κάτι και να καίει» (1964), «Κορίτσια για φίλημα» (1965), «Μια κυρία στα μπουζούκια» (1967), «Οι θαλασσιές οι χάντρες» (1967), «Μαριχουάνα Στοπ» (1971). Χόρεψε σε όλα, αλλά τραγούδησε σε ένα, παρότι ηθοποιός του μουσικού θεάτρου. Στο «Γοργόνες και Μάγκες» (1968) τραγούδησε το «Ο άντρας που θα παντρευτώ» σε μουσική Μίμη Πλέσσα και στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου.
Το 1969, η Μάρθα Καραγιάννη δεν δίστασε να τσαλακώσει την εικόνα της για τις ανάγκες ενός δραματικού ρόλου, του μοναδικού στην κινηματογραφικής της καριέρα. Ο Νίκος Φώσκολος ήταν αυτός που την έπεισε να πρωταγωνιστήσει στην ταινία του «Πεθαίνω κάθε ξημέρωμα», δίπλα στη Νόρα Βαλσάμη, τη Μάρθα Βούρτση, τον Κώστα Καζάκο και τον Άγγελο Αντωνόπουλο. Η επόμενη ταινία της «Το ανθρωπάκι» σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη, που προβλήθηκε στα τέλη του 1969, ήταν μια σάτιρα των ταινιών μελό, που είχαν κατακλύσει εκείνη την περίοδο τον ελληνικό κινηματογράφο. Υποδύεται ένα λαϊκό κορίτσι που φιλοδοξεί να γίνει σταρ του σινεμά, ένας κωμικός ρόλος με δραματικές πινελιές. Η ίδια την θεωρεί την αγαπημένη της ταινία.
Οι εμφανίσεις της στον κινηματογράφο αραίωσαν μετά την κατάρρευση του εμπορικού κινηματογράφου από τα μέσα της δεκαετίας του’ 70 και είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Έπαιξε στις ταινίες «Πεθαίνω για σένα!» (2009) του Νίκου Καραπαναγιώτη, δίπλα σε νεότερους συναδέλφούς της, όπως η Ελένη Ράντου, ο Φάνης Μουρατίδης και ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, καθώς και στην κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού έργου του Θοδωρή Αθερίδη «Πεθαίνω από έρωτα» (2014), δίπλα στον σκηνοθέτη,την Σμαράγδα Καρύδη και την Παναγιώτη Βλαντή. Την δεκαετία του ‘80 πρωταγωνίστησε σε βιντεοταινίες, τις οποίες σίγουρα δεν θα θέλει να θυμάται.
Στην θεατρική της διαδρομή, ήδη από το 1962 άρχισε να στρέφεται και σε έργα πρόζας. Την ίδια χρονιά έπαιξε στην παράσταση «Όμορφη Πόλη», που ανέβηκε στο θέατρο «Παρκ» σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη. Τον χειμώνα του 1972, ανέβασε μια ιδιαίτερα φιλόδοξη παράσταση, το μιούζικαλ «Καμπαρέ» που εκείνη την περίοδο θριάμβευε στο Μπρόντγουεϊ με πρωταγωνίστρια τη Λάιζα Μινέλι. Το έργο ανέβηκε σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολομού, με συμπρωταγωνιστές της τους Ντίνο Ηλιόπουλο, τον Κώστα Πρέκα, τον Βαγγέλη Βουλγαρίδη και την Κατερίνα Γιουλάκη. Η παράσταση παρότι υμνήθηκε από την κριτική δεν είχε την αναμενόμενη εμπορική επιτυχία και κατέβηκε ύστερα από τρεις μήνες.
Την δεκαετία του’80 έπαιξε στο κλασικό αμερικανικό μιούζικαλ «Οι άντρες προτιμούν τις ξανθιές», δίπλα στην Ζωή Λάσκαρη, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή. Την δεκαετία του ‘90 διακρίθηκε για τις ερμηνείες σε σημαντικά έργα πρόζας, όπως τα «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» του Λουίτζι Πιραντέλο (1992-1993), «Όταν οι γυναίκες το γλεντούν» του Κάρλο Γκολντόνι (1998) και «Αρσενικό και παλιά δαντέλα» του Τζόζεφ Κέσελρινγκ (1999-2000).
Τον Οκτώβριο του 1977 έκανε ντεμπούτο στην μικρή οθόνη με την κωμική σειρά του Κώστα Πρετεντέρη «Ο Δρόμος» που προβλήθηκε από την ΥΕΝΕΔ. Συνέχισε με τις δημοφιλείς σειρές «Ο Ανδροκλής και τα λιοντάρια του» (1985, ΕΡΤ2) και «Οι Μικρομεσαίοι» του Γιάννη Δαλιανίδη (1992, MEGA).
Στην προσωπική της ζωή, η Μάρθα Καραγιάννη συνδέθηκε με δυο πολύ δυνατούς έρωτες και οι δυο με ποδοσφαιριστές.Το 1959 παντρεύτηκε τον διεθνή ποδοσφαιριστή του Ολυμπιακού Πειραιά Μίμη Στεφανάκο, ένας γάμος που αποτέλεσε πρώτης τάξεως κοσμικό γεγονός για την Αθήνα της εποχής εκείνης. Το ζευγάρι θα χωρίσει ένα χρόνο αργότερα. Το 1973, γνωρίστηκε με τον διεθνή τερματοφύλακα του Παναθηναϊκού Βασίλη Κωνσταντίνου. Η σχέση τους θα διαρκέσει δώδεκα χρόνια και διαλυθεί το 1985, λίγους μήνες προτού επισημοποιηθεί με γάμο.
Η Μάρθα Καραγιάννη πέθανε στις 18 Σεπτεμβρίου 2022, σε ηλικία 82 ετών.
ΟΠΤΙΚΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ
Αγία Αριάδνη
Σῴζει ῥαγεῖσα τὴν Ἀριάδνην πέτρα.
Χριστὸς γὰρ αὐτήν ἔσκεπε ζωῆς πέτρα.
Η Αγία Αριάδνη αν και δούλα, ήταν ανώτερη και λαμπρότερη από πολλές κυρίες, δούλες των κοσμικών ματαιοτήτων και των γήινων μολυσμών.
Η Αγία Αριάδνη έζησε στα χρόνια των βασιλέων Αδριανού και Αντωνίνου (117 - 139 μ.Χ.), και έγινε χριστιανή στη πόλη των Προμισέων (ή Πρυμνησού) στο θέμα της Φρυγίας Σαλουταρίας. Όταν το πληροφορήθηκε ο αφέντης της Τέρτυλος, ένας από τους ισχυρότερους πρόκριτους της πόλης, την πίεζε να επανέλθει στην ειδωλολατρία. Εκείνη όμως επέμενε στην χριστιανική ομολογία της, και στάθηκε αδύνατο να την πείσουν να θυσιάσει στα είδωλα, κατά την ημέρα μάλιστα που γιόρταζε τα γενέθλιά του ο γιος του κυρίου της. Τότε την έδειραν σκληρά και τη βασάνισαν για πολύ, αφού έγδαραν τις σάρκες της με σιδερένια νύχια.
Για να αποφύγει περισσότερες πιέσεις, εγκατέλειψε το σπίτι του κυρίου της. Και ενώ την καταδίωκαν, έπεσε σε γκρεμό όπου και βρήκε τον θάνατο. Άλλες Συναξαριστικές πηγές, αναφέρουν ότι η ίδια η μάρτυς, παρεκάλεσε τον Θεό να ανοίξει μία πέτρα και να την δεχθή στην ρωγμή της. Εκεί μέσα η Αριάδνη ευχαριστώντας τον Θεό παρέδωσε το πνεύμα της. Τους διώκτες της θανάτωσαν με δόρατα άγγελοι Κυρίου.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος δ'. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Τὴ τοῦ Χριστοῦ κυβερνωμένη παλάμη, οὐκ ἐδουλώθης τὴν ψυχὴν Ἀριάδνη, ἀλλὰ ἐλευθέρα γνώμη ἠνδραγάθησας, πᾶσαν γὰρ ἐπίνοιαν, τοῦ ἐχθροῦ καθελοῦσα, στέφος χαριτόπλοκον, ἐκ Θεοῦ ἐκομίσω, ὃν ἐκδυσώπει Μάρτυς ἐκτενῶς, ἐλεηθήναι, τοὺς σὲ μακαρίζοντας.
Κοντάκιον
Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Τῆς ζωῆς ποθήσασα, τὴν ζωοπάροχον πέτραν, ἀκλινὴς διέμεινας, τῇ τοῦ δολίου μανίᾳ· πέτρα δέ, διαρραγεῖσά σε δεξαμένη, ἥρμοσε, τῷ ἀθανάτῳ Μάρτυς Νυμφίῳ· ὃν δυσώπει Ἀριάδνη, ἡμῖν δοθῆναι πταισμάτων ἄφεσιν.
Μεγαλυνάριον
Ἀδούλωτον σώζουσα τὴν ψυχήν, ἐδούλωσας Μάρτυς, δι’ ἀγώνων τὸν δυσμενῆ, καὶ τῆς ἐλευθέρας, Σιὼν πολῖτις ὤφθης, ἐν ᾗ ὦ Ἀριάδνη, ἡμῶν μνημόνευε.
Οπτικοακουστικό Υλικό
Όσιος Ευμένιος ο θαυματουργός, επίσκοπος Γορτύνης
Τὸ λεῖον Εὐμένιος ὄμμα Γορτύνης,
Πανευμενὲς κατεῖδεν ὄμμα Κυρίου.
Ὀγδοάτῃ δεκάτῃ θάνεν Εὐμένιος μεγαλήτωρ.
Από νεαρή ηλικία ο Ευμένιος υπέβαλλε τον εαυτό του σε πολλές σκληραγωγίες και ασκήσεις. Η εγκράτεια ήταν εκείνη που τον διέκρινε περισσότερο. Διότι στο μυαλό του, είχε πάντα τη συμβουλή του Αποστόλου Παύλου, «πᾶς ὁ ἀγωνιζόμενος πάντα ἐγκρατεύεται» (Α' προς Κορινθίους, θ' 25). Καθένας, δηλαδή, που αγωνίζεται, εγκρατεύεται σε όλα, ακόμα και στην τροφή και στο ποτό, προκειμένου να πετύχει τον πνευματικό του σκοπό. Και ο Ευμένιος, ακολουθώντας τα λόγια του θεόπνευστου Αποστόλου, πέτυχε.
Αξιώθηκε να ιερωθεί και να γίνει επίσκοπος Γορτύνης στην Κρήτη. Από τη νέα του θέση, η αρετή του έλαμψε ακόμα περισσότερο και ο Θεός του έδωσε τη χάρη και τη δύναμη να θαυματουργεί. Και όπως αναφέρει η παράδοση, μια φορά με αναμμένες λαμπάδες κατέκαυσε έναν δράκοντα, που όρμησε εναντίον του. Έπειτα ο Ευμένιος πήγε στη Ρώμη, όπου με τη θεία του διδασκαλία και με θαύματα στερέωσε τους πιστούς. Ποθώντας, όμως, περισσότερη σκληραγωγία και άσκηση, πήγε στη Θηβαΐδα της Άνω Αιγύπτου, κοντά στους μεγάλους ασκητές. Εκεί παρέδωσε και το πνεύμα του στο Θεό. Το δε λείψανο του μεταφέρθηκε και θάφτηκε με τιμές στην έδρα της επισκοπής του, στην Κρήτη.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος δ'. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ταχὺν προμηθέα σέ, καὶ ἀρωγὸν εὐμενῆ, κεκτήμεθα Ὅσιε ὡς τοῦ Χριστοῦ μιμητήν, Εὐμένιε ἔνδοξε, σὺ γὰρ ἀναβλυστάνων, συμπαθείας τὰ ρεῖθρα, βρύεις τὴ Ἐκκλησία, Ἰαμάτων πελάγη. Ἀλλὰ καὶ τοὶς τιμώσι σέ, σκέπη γενήθητι.
Κοντάκιον
Ἦχος β'. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Φωτὶ θεϊκῶ, ἑλλαμφθεῖς παμμακάριστε, φωτίζεις ἠμᾶς, τοὺς πόθω ἀνυμνοῦντάς σου, τὴν σεπτὴν καὶ ἔνδοξον, καὶ ἁγίαν Πάτερ μετάστασιν, Ἱεράρχα Εὐμένιε, πρεσβεύεις γὰρ ἀπαύστως ὑπὲρ ἠμῶν.
Ὁ Οἶκος
Οἴκτειρον Κύριε τὸν σὸν δοῦλον, καὶ συγχώρησον πάντα τὰ ὀφειλήματα νῦν, καὶ δώρησαί μοι τὸ ἔλεος τῆς εὐσπλαγχνίας σου, ἵνα ὕμνοις σε δοξάζω ἀπαύστως, καὶ τὸν πιστόν σου θεράποντα στέψω ᾠδαῖς, τὸν πρόεδρον Γορτύνης σήμερον, Εὐμένιον τὸν φωστῆρα, γῆς πάσης τὸ μέγα κειμήλιον, τῆς Ἐκκλησίας τὸ στήριγμα, καὶ τῆς Κρήτης τὸ θεῖον ἀγλάϊσμα· πρεσβεύει γὰρ ἀπαύστως ὑπὲρ πάντων ἡμῶν.
Κάθισμα
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ὀρθοδόξοις ἐμπρέπων Πάτερ διδάγμασι, τὰς ζοφώδεις αἱρέσεις πάσας ἐμείωσας, καὶ θαυμάτων αὐτουργὸς δειχθεὶς Εὐμένιε, περιβόητος παντί, προμηθείᾳ θεϊκῇ, ἐγένου· ὅθεν σε πίστει, τιμῶμεν ὡς Ἱεράρχην, καὶ τῶν Ἀγγέλων ὁμότιμον.
Οπτικοακουστικό Υλικό
-
Εν αρχή ην ο πόνος, τούτες τις τρομερές μέρες του φετινού Αυγούστου. Ναι, ο πόνος. Γιατί πριν από κάθε ανάλυση, ακόμα και την εμβριθέστερη...
-
Τίτλοι αρχής (το παρακάτω βίντεο ανέβηκε από το κανάλι bellllllochannel στο Youtube) Μοιάζει...
-
Πηγή εικόνας: i-diadromi.gr Καλήν εσπέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας, Χριστού τη Θεία γέννηση, να πω στ’ αρχοντικό σας. Χριστός γεννάται...