Η δολοφονία του προέδρου της Αϊτής, Ζοβενέλ Μοϊζ, μέσα στην προεδρική κατοικία, την περασμένη Τετάρτη, έφερε πάλι στη δημοσιότητα το νησί των αγώνων, που σήμερα έρχεται αντιμέτωπο με μια ακόμη επέμβαση, ενώ μια ακόμη συνομωσία «εσωτερικού» εμφανίζεται να είναι η αιτία της δολοφονίας. 

Μόλις χθες, συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις του νησιού «απηύθυναν έκκληση» στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, να στείλει στρατεύματα ώστε να «τηρήσουν την τάξη», ενόψει των συγκρούσεων που αναμένεται να προκαλέσει η δολοφονία ενός προέδρου που διοικούσε με διάταγμα και χωρίς λαϊκή θέληση. Ο αμερικάνικος στρατός, λένε, θα βοηθήσει ώστε «να προφυλαχθούν κεντρικές υποδομές, όπως αεροδρόμια και λιμάνια». Αν και οι ΗΠΑ «δεν θα αποστείλουν άμεσα στρατό, θα στείλουν δυνάμεις της Εσωτερικής Ασφάλειας (Homeland Security) και του FBI για να βοηθήσουν στις έρευνες» για τη δολοφονία, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου. 

Η θητεία του Μοϊζ είχε τελειώσει από το Φεβρουάριο και ο ίδιος συνέχιζε να κυβερνά με διάταγμα, παρά τις πολιτικές, συνταγματικές και λαϊκές αντιδράσεις. Στις διαδηλώσεις που απαιτούσαν εκλογές απάντησε με αστυνομική βία, που κατέληξαν στη δολοφονία, μεταξύ άλλων, δημοσιογράφων και ακτιβιστών. 

Την ίδια ώρα, πληροφορίες από τη Λατινική Αμερική και την Αϊτή, που κατέγραψε η βρετανική εφημερίδα Γκάρντιαν εξηγούν την περίεργη στάση της προεδρικής φρουράς, που βγήκε σώα και αβλαβής από την επίθεση κατά του προέδρου. Γνωστός ηγέτης της αντιπολίτευσης, ο Στεφάν Μπενουά, κατήγγειλε επωνύμως ότι «ο πρόεδρος δολοφονήθηκε από τους ίδιους του τους φρουρούς κι όχι από Κολομβιανούς», όπως ήθελαν οι ανακοινώσεις της αστυνομίας. Το κολομβιανό περιοδικό «Εβδομάδα» (Semana) αναφέρει ότι σύμφωνα με πηγές του, οι κολομβιανοί που μετέβησαν στην Αϊτή (και συνελήφθησαν) είχαν προσληφθεί για να ενισχύσουν την προεδρική φρουρά, λογω των διαρκών απειλών κατά της ζωής του Μοϊζ. Η κολομβιανή εφημερίδα «Ο Καιρός» (El Tiempo) έφερε στο φως βίντεο, από την προεδρική κατοικία, που δείχνει ότι οι κολομβιανοί έφτασαν στην προεδρική κατοικία περίπου μιάμισυ μετά την δολοφονία του Μοϊζ. Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και η σύλληψη, στην Αϊτή, ως επικεφαλής της ομάδας των φερόμενων ως δολοφόνων, του Μανουέλ Αντόνιο Γκρόσο Γκουαρίν, άνδρα που επί πολλά έτη υπηρέτησε στις ειδικές δυνάμεις της Κολομβίας και στην αντιτρομοκρατική της, και σήμερα ειδικεύεται στην φύλαξη και ασφάλεια υψηλών προσώπων. 

Από την ημέρα της δολοφονίας – την περασμένη Τετάρτη – η Αϊτή έχει κηρυχθεί σε κατάσταση πολιορκίας. Οι αρχές της χώρας υποστηρίζουν ότι υπεύθυνοι για τη δολοφονία είναι οι «Κολομβιανοί εισβολείς» αλλά κανείς δεν έχει δώσει το παραμικρό στοιχείο για τα αίτια, τον τρόπο και δεν έχει δωθεί καμμία εξήγηση για το γεγονός ότι κανένα μέλος της προεδρικής φρουράς δεν έπαθε τίποτε. Πάντως, η σύζυγος του Μοϊζ, η οποία τραυματίστηκε και μεταφέρθηκε στο Μαϊάμι ώστε να την περιθάλψουν οι ΗΠΑ, αφού ευχαρίστησε το Θεό που είναι ζωντανή, ανέφερε ότι «μισθοφόροι μπήκαν στο σπίτι της, γάζωσαν τον άντρα της με σφαίρες … χωρίς αυτός να προλάβει κα βγάλει λέξη». Απέδωσε τη δολοφονία σε πολιτικούς λόγους. 

Χθες, ομάδα βουλευτών ανακοίνωσε ότι δεν αναγνωρίζει τον πρωθυπουργό Κλωντ Ζοζέφ, ο οποίος ανέλαβε αυτομάτως,  μετά τη δολοφονία, επικεφαλής της υπηρεσιακής κυβέρνησης. Ο Ζοζέφ, που επιμένει ότι είναι ο «αληθινός και νόμιμος» πρωθυπουργός είχε λάβει, μια μέρα πριν τη δολοφονία, τα μαντάτα, από το Μοϊζ, ότι εξέπιπτε της θέσης του και την πρωθυπουργία θα αναλάμβανε ο βουλευτής Αριέλ Ενρύ. Η ομάδα βουλευτών αναγνωρίζει ως υπηρεσιακό ηγέτη της χώρας τον πρώην πρόεδρο της Γερουσίας (την οποία είχε διαλύσει ο Μοϊζ), Ζοζέφ Λαμπέρ. Ωστόσο, ο Ζοζέφ έχει την υποστήριξη στρατού και αστυνομίας και, βεβαίως, είναι εκείνος που ζήτησε την βοήθεια των ΗΠΑ «για να διαφυλαχθεί η τάξη» και έχει κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση πολιορκίας. 

Οι εκλογές στην Αϊτή έχουν ανακοινωθεί για τις 26 Σεπτεμβρίου. Θεωρητικώς, και βάσει του Συντάγματος της Αϊτής, υπηρεσιακός πρόεδρος πρέπει να αναλάβει ο πρόεδρος του ανωτάτου δικαστηρίου της χώρας, αλλά το ανώτατο δικαστήριο είναι ακέφαλο, καθώες ο πρόεδρός του έπεσε θύμα της πανδημίας και δεν έχει εκλεγεί άλλος. Οχι ότι έχει ιδιαίτερη σημασία – τα διάφορα διατάγματα και τροποποιήσεις έχουν ουσιαστικά καταργήσει το σύνταγμα (και επέτρεπαν και στο Μοϊζ να κυβερνά). Παράλληλα, η χώρα δεν έχει κοινοβούλιο και γερουσία, μετά την ουσιαστική κατάργηση των εκλογών, εν μέσω κινητοποιήσεων και συγκρούσεων, από το Μοϊζ το 2019.

Από την Ελευθερία στις σκλαβιές

Η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα που νίκησε τους αποικιοκράτες και η πρώτη χώρα που την επανάστασή της και την ίδρυσή της έκαναν μαύροι σκλάβοι. Ένας μαύρος πρώην σκλάβος ήταν ο πρώτος της κυβερνήτης και ήταν το πρώτο κράτος που απεμπόλισε τη σκλαβιά, στη νεώτερη ιστορία της Ανθρωπότητας. Κάτι που φαίνεται ότι δεν της το συγχώρεσαν ποτέ. 

Η απελευθέρωσή της, από τον Γαλλικό ζυγό, ήταν και η πρώτη ελπίδα των λαών της περιοχής για τη χειραφέτηση. Ακόμη και σήμερα, η Αϊτινή Επανάσταση παραμένει η μόνη επιτυχημένη επανάσταση σκλάβων στην Ιστορία. Η Ελευθερία της Αϊτής, όμως, κυρίως λόγω της στρατηγικής γεωπολιτικής της θέσης στην Καραϊβική, κράτησε πολύ λίγο. 

Το νησί, η Ισπανιόλα, ήταν Ισπανική κατάκτηση – από τα πρώτα μέρη που «απέκτησε» ο Κολόμβος. Στο έδαφός της εγκαθιδρύεται και η πρώτη Ισοανική αποικία. Ο χωρισμός της στα δύο, σε Ισπανική και Γαλλική to 1697, είναι ο λόγος που σήμερα το νησί αποτελείται από δύο κράτη, την Αϊτή και τη Δομινικανή Δημοκρατία. 

Ζάχαρη, καφές και βαμβάκι είναι τα βασικά προϊόντα που παράγει για τους αποικιοκράτες το νησί. Γι΄αυτό και οι μαύροι σκλάβοι φτάνουν καραβιές, για να πεθάνουν δουλεύοντας στις φυτείες. Την εποχή της Αϊτινής Επανάστασης για Ελευθερία και Ανεξαρτησία, στο νησί δούλευαν πάνω από 500.000 μαύροι σκλάβοι. 

Η θρυλική μορφή του αγώνα για Ελευθερία, ο πρώην σκλάβος Φρανσουά Ντομινίκ Τουσαίν Λουβερτύρ, (François-Dominique Toussaint Louverture) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους επαναστάτες του 19ου αιώνα και ένας εξαιρετικός στρατιωτικός. Ο «πατέρας της Αϊτής» παρέλαβε και υλοποίησε το όνειρο του Ροβεσπιέρου, και της πρώτης εκλεγμένης βουλής της Πρώτης Δημοκρατίας, για την πλήρη κατάργηση της δουλείας στη Γαλλία και όλες τις κτήσεις της. 

Μπορεί η κατάργηση, στη Γαλλία, να κράτησε πολύ λίγο – ο Ναπολέων Βοναπάρτης την επανέφερε αμέσως, και προσπάθησε να ξαναπάρει την Αϊτή – αλλά η Αϊτή δεν παραδόθηκε, αντιθέτως πολέμησε και νίκησε, υπό τον Ζαν Ζακ Ντεσαλίν, τον έμπιστο και διάδοχο του Λουβερτύρ, έναν ακόμη μαύρο ηγέτη, έναν ακόμη πρώην σκλάβο. Νίκη που προκάλεσε και την αποχώρηση των Γάλλων από την περιοχή – τότε η Γαλλία πουλάει τη Λουϊζιάνα στις ΗΠΑ. 

Η Γαλλία ήξερε όμως πως να ξαναδέσει την Αϊτή στο άρμα της: εδώ παίρνουν το λόγο τα περίφημα δάνεια και χρέη. Η παρακμή της γαλλικής αυτοκρατορίας και η ανάδειξη της αμερικάνικης οδήγησε και στην κατοχή της Αϊτής από τις ΗΠΑ, μέχρι το 1943, νέες αναταραχές με πάντα παρόντα τον αμερικάνικο δάκτυλο, και κατόπιν, στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου, την παράδοση της χώρας στους Ντιβαλιέ, τον διαβόητο δικτάτορα Πάπα Ντοκ και τον γιό του Μπέιμπυ Ντοκ, που κυβέρνησαν, με μακρύ τους χέρι την δολοφονική, γενοκτόνο μυστική αστυνομία Τοντον Μακούτ, από τη δεκαετία του ’50 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’80. Η χώρα είναι ουσιαστικά υποτελής στις ΗΠΑ από το 1915, οπότε αυτές εισέβαλαν, μέχρι σήμερα, με ένα μικρό διάλειμμα ελευθερίας, το 1990, όταν ο ρωμαιοκαθολικός ιερέας, οπαδός της Θεολογίας της Απελευθέρωσης, Ζαν Μπερτράν Αριστίντ εκλέγεται πρόεδρος της χώρας, στις πρώτες της ελεύθερες εκλογές, με 67%. Η πρώτη προεδρία του κράτησε ένα χρόνο – τόσο πήρε να οργανωθεί το επόμενο πραξικόπημα. Οι πραξικοπηματίες ανατρέπονται, επανέρχεται το 1994. Η επανεκλογή του οδηγεί σε νέο (πάντα ακροδεξιό) πραξικόπημα, το 2004. Ο ίδιος έχει καταγγείλει την εμπλοκή των ΗΠΑ σε κάθε πραξικόπημα εναντίον του.

Ο Ζαν Μπερτράν Αριστίντ υποχρεώθηκε σε επταετή εξορία στην Νότιο Αφρική. Η επιστροφή του, το 2011, δεν σταμάτησε τον πόλεμο εναντίον του ούτε τις απόπειρες δολοφονίας του (ακόμη και από ένστολους αστυνομικούς..). Είναι χαρακτηριστικό ότι τον προηγούμενο μήνα, ο 68χρονος τελευταίος αληθινός ηγέτης του Αϊτινού λαού, νόσησε από τον κορονοϊό και η χώρα στην οποία κατέφυγε για τη θεραπεία και για να είναι ασφαλής, είναι η Κούβα.




Πηγή