Μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, στις ΗΠΑ, αντίδοτο στην παραπληροφόρηση και την προπαγάνδα, που βάζει ξανά επί τάπητος όλο το πλαίσιο του Ουκρανικού ζητήματος.
της Ελένης Γουργού
Όλη την προηγούμενη εβδομάδα, ο αμερικανικός, εθνικής εμβέλειας «προοδευτικός» ραδιοφωνικός σταθμός NPR (National Public Radio) έπαιζε συνέχεια αναλύσεις για τη πρόθεση του Προέδρου Μπάιντεν να προτείνει την πρώτη μαύρη γυναίκα για μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, τη συνεχιζόμενη επιρροή του Ντόναλντ Τραμπ στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικάνων, το τεχνητό χιόνι στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Πεκίνου, και φυσικά για την υποτιθέμενη πρόθεση του Προέδρου Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία. Μέσα σε αυτό το κλίμα, πραγματοποιήθηκε μια ηλεκτρονική συζήτηση με θέμα «Επείγουσα συνάντηση για την κρίση στην Ουκρανία». Ήταν μια από τις πολλές που γίνονται αυτές τις μέρες, και οργανώθηκε από μια παναμερικανική (παν-ΗΠΑ-ική δηλαδή) οργάνωση ακτιβιστών με πολύπλευρη κινηματική, αντιπολεμική και αντιιμπεριαλιστική δράση.
Διαφημίστηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από πολλούς κινηματικούς φορείς και οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής, θα λέγαμε, αριστεράς. Παραβρέθηκαν περίπου τριακόσιοι άνθρωποι από πολλές Πολιτείες των ΗΠΑ. Το πάνελ των ομιλητών περιελάμβανε την Katrina vanden Heuvel, editorial director του περιοδικού The Nation, και αρθρογράφο στην Washington Post, την Ann Wright, αφυπηρετήσασα Συνταγματάρχη του Αμερικανικού Στρατού, συνταξιοδοτημένη διπλωμάτη, συγγραφέα και ακτιβίστρια, τον Vladimir Kozin, μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Στρατιωτικών Επιστημών, από τη Μόσχα μέσω μαγνητοσκοπημένης συνέντευξης, και του Norman Solomon, συνιδρυτή και εθνικού διευθύνοντος της οργάνωσης RootsAction.org, που διοργάνωσε και την εκδήλωση, και επίσης συγγραφέα και ακτιβιστή. Συντονιστής ήταν ο David Swanson, συντονιστής της εκστρατείας της οργάνωσης RootsAction.org και εκτελεστικού διευθυντή της οργάνωσης World BEYOND War.
Η συζήτηση άρχισε στις 8:00 το βράδυ ακριβώς, όπως είχε ανακοινωθεί, και οι καλεσμένοι μίλησαν ακριβώς 15 λεπτά ο καθένας. Όλοι τους πολύ ανήσυχοι γαι το πόσο κοντά σε πόλεμο βρισκόμαστε, και μάλιστα με υπαιτιότητα των ΗΠΑ. Ξεκινά η Katrina vanden Heuvel. Συγκροτημένη, με λόγο σταθερό, κοφτό, στιβαρό, μιλά για proxy war (πόλεμο δι’ αντιπροσώπων) μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας, που συδαυλίζεται από τις ΗΠΑ. Αφιερώνει πολύ χρόνο για να εξηγήσει πώς το ΝΑΤΟ επεκτείνεται και κινείται συνεχώς όλο και πιο κοντά στα σύνορα της Ρωσίας, μια πρακτική που αποσιωπείται ευλαβικά από τα αμερικανικά ΜΜΕ. Σημειώνει πως αυτή η τακτική κλιμάκωσης ξεκίνησε ήδη από τη δεκαετία του 1990, με τη Ρωσία γονατισμένη μετά τις τεκτονικές αλλαγές στην αρχή της δεκαετίας. Εξηγεί πως η δέσμευση του ΝΑΤΟ μετά τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, ότι δεν επρόκειτο να κινηθεί «ούτε μια ίντσα προς τα ανατολικά», διαβεβαίωση που έλαβε ο Μιχαήλ Γκορμπατσώφ κατά τη διάρκεια των συνομιλιών για την επανένωση της Γερμανίας, καταπατείται διαρκώς και εκκωφαντικά (σημείωση: υπάρχει μια προσπάθεια από ορισμένους αρθρογραφους να υποβαθμιστεί η σημασία της φράσης, ότι αφορούσε μόνο την περίοδο των διαπραγματεύσεων της γερμανικής επανένωσης). Η Katrina επιμένει πολύ στο ιστορικό πλαίσιο των όσων συμβαίνουν, και επαναλαμβάνει ότι τίποτα από όλα αυτά δεν συμβαίνει σε ιστορικό κενό. Θυμίζει καυστικά πως το 1997 (σημείωση: το ΝΑΤΟ είχε τότε προσκαλέσει την Τσεχία, της Ουγγαρία και την Πολωνία να ενταχθούν στος τάξεις του) υπήρχε μια υγιής δημόσια συζήτηση στις ΗΠΑ αναφορικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ, με αντιπαράθεση απόψεων που φιλοξενούνταν στα μεγάλα μέσα, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει τώρα, όπου οι εναλλακτικές μιας στρατιωτικής επέμβασης δεν συζητιούνται καν. Μιλά για στρατιωτικοποίηση της διεθνούς πολιτικής, συνδέει την αποχώρηση από το Αφγανιστάν με την προσπάθεια αμερικανικών «γερακιών» να πυροδοτηθεί ένταση στην Ουκρανία, στέκεται λίγο στα τεράστια κόστη που συνοδεύουν την όλη επιχείρηση. Θυμίζει επίσης πως η Ουκρανία είναι μια διαιρεμένη χώρα, με διαφορετικές απόψεις στο εσωτερικό της, και υποστήριξε πως η Συμφωνία του Μινσκ, για αποστρατικοποίηση της Ουκρανίας, αυτονομία των ανατολικών περιοχών της και προστασία της ουκρανικής γλώσσας θα έπρεπε να βρίσκεται στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής, αλλά αυτό δε συμβαίνει λόγω «ιστορικής αμνησίας» των ΜΜΕ. Η Katrina είναι χείμαρρος όταν μιλά για την Ευρωπαϊκή Ένωση, που δεν έχει ενιαία στάση, και ανακουφίζεται που ευτυχώς η Γερμανία και η Γαλλία διστάζουν να στηρίξουν ανοιχτά τις ΗΠΑ. Υπογραμμίζει πως ξεχνάμε ότι και μέσα στη Ρωσία υπάρχουν πολλές διαφορετικές φωνές, και πως υπάρχουν κι εκεί «γεράκια», και ότι αν δεν είχε δαιμονοποιηθεί τόσο ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα μπορούσαμε ίσως να είχαμε μια πραγματική συζήτηση εδώ στις ΗΠΑ, όπου θα ακούγονταν όλες οι απόψεις (σημείωση: αυτό με τη δαιμονοποίηση του Πούτιν είναι μεγάλη αλήθεια, υπάρχει μια διάχυτη πεποίθηση στην αμερικανική κοινή γνώμη ότι ο ίδιος ο Πούτιν και η κυβέρνησή του στερούνται στοιχειωδών ηθικών αρχών και αναστολών, σε σημείο που αν ισχυριστεί κανείς ότι ο Πούτιν τρώει βρέφη με πιροσκί για πρωινό, πολλοί αμερικανοί θα το πιστέψουν χωρίς δεύτερη σκέψη).
Στη συνέχεια παίρνει το μικρόφωνο η Ann Wright, μιλώντας από το σπίτι της στη Χονολούλου της Χαβάης, μια από τους τρεις αξιωματούχους του στρατού και του State Department που παραιτήθηκαν για να διαμαρτυρηθούν εναντίον του πολέμου στο Ιράκ. Η Ann είναι αυθόρμητη, συναισθηματική και ανήσυχη. Σημειώνει πως η ίδια η ουκρανική κυβέρνηση δεν στηρίζει τις κινήσεις των ΗΠΑ που υποτίθεται ότι γίνονται για το «συμφέρον» της Ουκρανίας, καθώς ο ίδιος ο ουκρανός πρόεδρος ζήτησε από τον Τζο Μπάιντεν να «κάνει ένα βήμα πίσω». H Ann αναφέρεται ιδιαίτερα στη στρατιά του Ειρηνικού (Pacific Command), το τμήμα εκείνο του αμερικανικού στρατού που έχει την ευθύνη του Ειρηνικού και Ινδικού Ωκεανού (η Ann υπηρέτησε σε αυτό το τμήμα). Χαρακτηρίζει τον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών Μπλίνκεν «γεράκι» και τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία πράξεις ιδιαίτερα μεγάλης σκληρότητας. Παραδέχεται ότι υπάρχουν προβλήματα, αλλά αντιτάσσει ότι ο πόλεμος δεν είναι η λύση και ότι η διπλωματική οδός εγκαταλείφθηκε πολύ νωρίς. Η Ann βλέπει διασυνδέσεις στις κινήσεις των ΗΠΑ στην Ουκρανία και την πολιτική απέναντι στην Κίνα, και παροτρύνει τους παρευρισκόμενους να διαμαρτυρηθούν μαζικά στους κοινοβουλευτικούς αντιπροσώπους της περιφέρειάς τους (σημείωση: ένας στάνταρ τρόπος να ασκούν οι πολίτες πιέσεις στους εκλεγμένους αντιπροσώπους τους στο Κογκρέσσο, για οποιοδήποτε ζήτημα, είναι να τους κατακλύζουν με επιστολές και τηλεφωνήματα διαμαρτυρίας, κάτι που μπορεί να φαίνεται παράξενο σε κάποιον μη Αμερικανό, αλλά είναι πολύ διαδεδομένο και ενίοτε λειτουργεί πραγματικά).
Ακολουθεί η μαγνητοσκοπημένη συνέντευξη του Vladimir Kozin, Ρώσου διπλωμάτη, πολύ ψηλά στην ιεραρχία και στρατιωτικού συμβούλου στα ανώτατα κλιμάκια. Ο Vladimir μιλάει ωραία και στρωτά αγγλικά, και διαλέγει αργά και προσεχτικά τις λέξεις που χρησιμοποιεί. Εκφράζει τη δυσαρέσκεια της Ρωσίας για τα όσα συμβαίνουν σε διπλωματικό επίπεδο και διαμαρτύρεται ότι δεν υπάρχει καμιά προσπάθεια από τη μεριά των αμερικανών να αποκλιμακωθεί η ένταση στην περιοχή του Ντονμπάς. Αποκαλύπτει ότι η αμερικανική πλευρά είναι διατεθειμένη να συζητήσει μόνο δευτερεύοντα ζητήματα και όχι τον πυρήνα του προβλήματος (σημείωση: η ρωσική πλευρά θεωρεί ότι το πραγματικό πρόβλημα είναι η γενικότερη ασφάλεια σε ολόκληρη την Ευρώπη και την Ασία και ότι οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να αφορούν όλο αυτό το πλαίσιο). Ο Vladimir ερωτάται για τη θέση της Γαλλίας και της Κροατίας, που διστάζουν να συνταχθούν με τις ΗΠΑ σε αυτή τη φάση, και απαντά ότι υπάρχει η διεθνής δέσμευση του 1993 για τη μη αποστολή όπλων σε περιοχές συρράξεων, και συμπληρώνει ότι η Γερμανία αρνείται να στείλει στρατό προς την Ουκρανία. Σε σχετική ερώτηση, απαντά ότι η Ρωσία θα υποστηρίξει τους πληθυσμούς στο Ντονμπάς, αλλά δεν προτίθεται να προχωρήσει πέραν τούτου. Εμφανίζεται ενωτικός και καθησυχαστικός, και κάνει έκκληση για εξεύρεση διπλωματικής λύσης.
Ο επόμενος είναι ο Norman Solomon, ο οποίος εκτός όλων των άλλων, είχε στηρίξει ενεργά την καμπάνια του Bernie Sanders το 2016. Ο Norman μιλά ήρεμα και εστιάζει στον κίνδυνο των πυρηνικών όπλων και στην ανάγκη να αποσοβηθεί πάση θυσία ένας πόλεμος. Κατακεραυνώνει τη σιωπή στα ΜΜΕ που κατά τη γνώμη του ισοδυναμεί με μεροληψία. Αποδίδει μεγάλες ευθύνες στη Hillary Clinton και την προεδρική της εκστρατεία, κατά την οποία απέδωσε στη Ρωσία την ήττα της και μαζί την ευθύνη για όλα τα δεινά της προβληματικής αμερικανικής δημοκρατίας. Εξηγεί πώς αυτή η αντίληψη παραμένει ζωντανή, και πως είναι πολύ δημοφιλές να κατηγορεί κανείς τη Ρωσία για όλα τα στραβά χωρίς έτσι να κριτικάρει τους αμερικανικούς θεσμούς. Σημειώνει πως ακόμα και προοδευτικοί αμερικανοί υιοθετούν πλέον αυτό το αφήγημα, και πως τα μεγάλα ΜΜΕ σπρώχνουν διαρκών προς αυτή την κατεύθυνση, αποσιωπώντας τον τεράστιο αριθμό αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων ανά τον κόσμο (μιλά για περίπου 750 βάσεις) και το ρόλο των ΗΠΑ στη διεθνή πολιτική σκηνή. Σε αυτό το σημείο υπάρχουν κάποιες διαμαρτυρίες στο chat για το τί σημαίνει «προοδευτικός» σήμερα στις ΗΠΑ. Για τον Norman δεν έχει σημασία ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο, αρκεί να μην ξεσπάσει πόλεμος και δη πυρηνικός. Κλείνει κατακεραυνώνοντας κάποια μέλη του Κογκρέσσου που δηλώνουν ότι είναι υπέρ της ειρήνης, κατηγορώντας τους ότι δεν πράττουν αρκετά και ότι υποχωρούν την κρίσιμη στιγμή.
Ο συντονιστής David Swanson περνάει στις ερωτήσεις του κοινού, που έρχονται από όλα τα μέρη της Αμερικής και είναι όλες τους σύντομες και σαφείς. Κάποιος ρωτά αν αμφισβητείται ότι είναι η Ρωσία εκείνη που έχει την επιθετική συμπεριφορά, και η Katrina απαντά αμέσως ότι είναι το ΝΑΤΟ εκείνο που επεκτείνεται συνεχώς, ότι αυτός δεν είναι ένας μονοπολικός κόσμος, ότι και στις δυο πλευρές αυτός που έχει την επιθετική συμπεριφορά είναι ο άκρατος μιλιταρισμός, ότι η ανάγκη της Aμερικής να σημειώνει διεθνείς θριάμβους (“triumphalism”) είναι το μεγάλο πρόβλημα, και να σκεφτούμε πώς θα αντιδρούσαν οι ΗΠΑ αν περικυκλώνονταν από στρατό συμμαχικό της Ρωσίας, θυμίζοντας και τον Κόλπο των Χοίρων. Στο chat συζητούν κάποιοι για τους ήρωες, όπως τους αποκαλούν, Snowden, Assange και Manning, και αυτό είναι τόσο ασυνήθιστο για δημόσια συζήτηση τέτοιου μεγέθους στην Αμερική που μου μοιάζει σαν αναπάντεχη πηγή με καθαρό νεράκι.
Η συζήτηση συνεχίζεται με επισημάνσεις για τη στάση του ΝΑΤΟ, τη μονομέρεια των ΜΜΕ (θυμίζει τίποτα για τα καθ’ημάς;), την κατακραυγή για τους Δημοκρατικούς που μέσω του RussiaGate αποδίδουν όλες τις αδυναμίες του αμερικανικού συστήματος σε ρωσικό δάκτυλο, την αναγνώριση του ρόλου της αμυντικής βιομηχανίας των ΗΠΑ στη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής, την επικρότηση της στάσης σωματείων βετεράνων εναντίον του πολέμου, και την επώδυνη διαπίστωση ότι σήμερα το αντιπολεμικό κίνημα δεν κατεβάζει χιλιάδες στο δρόμο, όπως το ’80 ή και αργότερα. Η εξήγηση για αυτό, σύμφωνα με τους ομιλητές, είναι ότι πολλοί αμερικανοί δεν νιώθουν να απειλούνται οι ίδιοι από έναν πιθανό πόλεμο κα ότι η άκρατη δαιμονοποίηση του Πούτιν κάνει έναν πόλεμο να φαντάζει όχι και τόσο κακή επιλογή. Ξεχωρίζει η αναφορά της Katrina σε μια έρευνα σε αγροτικές και φτωχές περιοχές του Wisconsin, στις οποίες σάρωσε ο Τραμπ το 2016. Εκεί, όπως δήλωσαν οι ίδιοι οι ψηφοφόροι, τον προτίμησαν επειδή πολιτεύτηκε με σύνθημα «Σταματήστε τους πολέμους», άσχετα με το τί έπραξε τελικά. Αυτό, λέει η Katrina, σημαίνει ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται. Και η Ann κλείνει λέγοντας ότι «όπως βάλαμε τις μάσκες μας και βγήκαμε στο δρόμο με το κίνημα των Black Lives Matter, έτσι να τις βάλουμε και να διαδηλώσουμε και τώρα».
Η συνάντηση βαίνει προς το τέλος της και στο chat ανεβαίνουν ανακοινώσεις για αντιπολεμικές διαδηλώσεις σε όλη την Αμερική, σύνδεσμοι για ψηφίσματα που ζητούν υπογραφές, και ενημερωτικές ιστοσελίδες πέρα από την πεπατημένη.
Ακούγοντας τους προβληματισμούς για τη μονομέρεια στην ενημέρωση στην Αμερική, αναρωτιέται κανείς πόσο διαφορετικά είναι άραγε τα πράγματα στην Ελλάδα. Εκεί όπου ο Υπουργός των Εξωτερικών βιάστηκε να επισκεφτεί την Ουκρανία και όπου το κυρίαρχο αφήγημα περί διαβολικού Πούτιν υιοθετείται από τα κυρίαρχα μέσα με την ίδια ή και περισσότερη προσήλωση, με το διεθνή ρόλο της χώρας να είναι ωστόσο πολύ διαφορετικός από αυτόν των ΗΠΑ. Ποια από όλα τα ζητήματα που θίχτηκαν σε αυτή την ηλεκτρονική συζήτηση βρίσκουν μια θέση στις βαθυστόχαστες αναλύσεις των ειδημόνων στα περισσότερα ελληνικά κανάλια και εφημερίδες, ηλεκτρονικές και έντυπες; Η απάντηση που διαφαίνεται είναι τόσο θλιβερή, όσο ήταν αναζωογονητική η διαπίστωση ότι στην Αμερική υπάρχουν ακόμα κάποιοι λίγοι που βρίσκονται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου