Το ψηφιδωτό της Θεοτόκου (Βρεφοκρατούσας) στην Αγιά Σοφιά, στην Κωνσταντινούπολη.

Διά τὴν Πόλῐν

Διά τὴν Πόλῐν πολεμήσομεν
Μαρμαρωμένος βασιλεύς ἐστί ὁ δῆμος ὁ ἑλληνικός
Τήν ῥίζᾰν αὐτοῦ εὑρήσει
Αἱ θάλατται, τά Μυστήρια τῆς Ἐλευσῖνος, αἱ ἐκκλησίαι
Τὰ ἄπιστᾰ ὄντα λήψονται τὸ Μέγιστον Φῶς
Περιμένω τὴν στιγμήν διά τὴν Πόλῐν
Διά τὸν Ναόν τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίᾱς

Η Ελλάς Ευγνωμονούσα, Θεόδωρος Βρυζάκης (1858)
Κι όμως δεν πίστεψα
Όρους αντέστρεψα
Είμαι ο Έλληνας που πολεμά
Είπαν πως χάθηκα
Δρόμους μου χάραξαν
Έμεινα μόνος μου κι όμως επέζησα
Έζησα στη φωτιά

Αλέξανδρος (Άλεξ) Παναγή, Στη φωτιά (Eurovision 1995)

Αναγνώστες

Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2023

Μουσική Παρασκευή - Νεκταρία Καραντζή ~ Επιτάφιος του Σείκιλου






Λίγα λόγια για την Νεκταρία Καραντζή



Η Νεκταρία Καραντζή (Λακωνία, 5 Αυγούστου 1982) είναι Ελληνίδα Νομικός με ειδικεύσεις στα θέματα Ποινικής Προστασίας της Πνευματικής Ιδιοκτησίας και Εκκλησιαστικού Δικαίου και βυζαντινή ψάλτρια - υμνωδός της ιερής θρησκευτικής μουσικής και της παραδοσιακής μουσικής. Χαρακτηρίζεται ως πρωτοπόρος της γυναικείας ψαλτικής τέχνης στην Ελλάδα, με διεθνές προφίλ, ενώ ίδρυσε τον πρώτο Σύνδεσμο Γυναικών Ψαλτριών.

Πραγματοποιεί συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό και παρουσιάζει διαλέξεις και σεμινάρια σε εκπαιδευτικά ιδρύματα και ακαδημίες της Ευρώπης όπως η Ακαδημία Λιστ και το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, με πυρήνα τη βυζαντινή μουσική και την παραδοσιακή μουσική. Εκπροσωπώντας, χαρακτηριστικά, την Ελλάδα στον Καθεδρικό του San Vitale, στο πλαίσιο της διοργάνωσης των δρόμων της φιλίας του Φεστιβάλ της Ραβένα  έλαβε θετική κριτική από τα Ιταλικά Μέσα, με τη La Republica να σημειώνει: «Η Νεκταρία Καραντζή αναβιώνει τη βυζαντινή μουσική… Στέκεται μόνη, σαν μια αρχαία ιέρεια, αποκαλύπτοντας στους θεατές τους θησαυρούς της βυζαντινής μουσικής». Παρουσιάζοντας δισκογραφικό έργο με τη φωνή της Καραντζή, ο Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου ΑθηνώνΑχιλλέας Χαλδαιάκης αναφέρει χαρακτηριστικά: «… Ηδύτητα αναντίρρητα αναδύεται και πανθομολογούμενα διαχέεται από τη διαυγή και εσωστρεφή, τη θάλλουσα και αισθαντική ερμηνεία της Νεκταρίας Καραντζή, ερμηνεία ηχούσα ως η υποφητική εκείνη φωνὴ αὔρας λεπτῆς, όπου και το πνεύμα του θεού αναπαύεται»

Το ρεπερτόριό της περιλαμβάνει όχι μόνο βυζαντινούς ελληνικούς ύμνους και ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια, αλλά θρησκευτική μουσική σε γλώσσες όπως αραμαϊκά , ρουμανικά , ιταλικά , αραβικά και παραδοσιακές μουσικές χωρών της Μεσογειου.


Περισσότερα εδώ


Ας ακούσουμε το αρχαιότερο τραγούδι του κόσμου...





Ὅσον ζῇς φαίνου
μηδὲν ὅλως σὺ λυποῦ
πρὸς ὀλίγον ἔστι τὸ ζῆν
τὸ τέλος ὁ χρόνος ἀπαιτεῖ 

Μετάφραση:

Όσο ζεις λάμπε, καθόλου μη λυπάσαι. Για λίγο διαρκεί η ζωή, ο χρόνος απαιτεί την πληρωμή του.



Ο «επιτάφιος» του Σείκιλου, σε αρχαιοελληνική μουσική σημειογραφία.


Το τραγούδι του Σείκιλου για την Ευτέρπη



Ο Σείκιλος έγραψε το τραγούδι του μετά το 200 μ.Χ. σε επιτύμβια κυλινδρική στήλη που έχει ύψος 40 εκατοστά και περιέχει στην κοινή ελληνική της ελληνιστικής εποχής ένα επίγραμμα δώδεκα λέξεων και ένα μέλος (τραγούδι) δεκαεφτά λέξεων μαζί με τη μουσική του. Στην κορυφή της στήλης, το επίγραμμα αναφέρει τον άνθρωπο που το έγραψε, καθώς και το σκοπό για τον οποίο το έγραψε:

ΕΙΚΩΝ Η ΛΙΘΟΣ ΕΙΜΙ. ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΝΘΑ ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΣΗΜΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΝ (Εγώ η πέτρα είμαι μια εικόνα. Με έβαλε εδώ ο Σείκιλος ως διαχρονικό σήμα αθάνατης μνήμης).


Στο κάτω μέρος της στήλης αναγράφεται η αφιέρωση ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΥΤΕΡΠΗΙ (Ο Σείκιλος στην Ευτέρπη), αλλά δεν γίνεται κατανοητό εάν πρόκειται για τη σύζυγο, την ερωμένη, τη φίλη, την αδελφή ή την κόρη του, ή και απλώς την Μούσα της μουσικής. Το μήνυμα αυτό αντιστοιχεί στο επικούρειο απόφθεγμα «όσο ζούμε πρέπει να χαιρόμαστε όπως οι θεοί» γιατί ο θάνατος είναι το τέλος και δεν υπάρχει συνέχεια. Εμφανώς επικούρεια είναι όλα τα αναφερόμενα συστατικά του μέλους: η ηδονή της ζωής, η αταραξία, καθώς και το τελικό όριο της ζωής, ο θάνατος.

Η επιτύμβια στήλη ανακαλύφθηκε το 1883 στην τουρκική πόλη Αϊδίνιο, όπως είναι το σύγχρονο όνομα των αρχαίων Τράλλεων. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922 η στήλη χάθηκε και πολλά χρόνια αργότερα ξαναβρέθηκε σε έναν κήπο τουρκικού σπιτιού. Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού είχε κόψει τη βάση της στήλης για να την χρησιμοποιήσει ως βάζο για λουλούδια. Σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη. Πιστά αντίγραφά του υπάρχουν σε διάφορα μουσεία.


Πηγή



Άγαλμα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στην Πλατεία Μητροπόλεως, στην Αθήνα.

ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ