Λίγα λόγια για την Αλίκη Καλιόγλου
| Αλίκη Καγιαλόγλου | |
|---|---|
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Ιδιότητα | τραγουδιστής και ηθοποιός |
| Όργανα | φωνή |
Η Αλίκη (Αλεξάνδρα-Ευανθία) Καγιαλόγλου (8 Ιουλίου 1947) είναι Ελληνίδα τραγουδίστρια με διεθνή σταδιοδρομία.
Βιογραφία
Μελέτησε αρχικά τραγούδι ως υπότροφος του Ωδείου Αθηνών με τη Μαρίκα Καλφοπούλου και αργότερα με τους Φραγκίσκο Βουτσίνο και Σπύρο Σακκά. Συνεργάστηκε με δύο από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες, τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι. Εμφανίζεται από το 1982 σε ρεσιτάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ερμηνεύει Σεφέρη, Ελύτη, Καβάφη, Ρίτσο, Αναγνωστάκη, Γκάτσο, Λόρκα, Φερέρ και άλλους. Κόρη της είναι η γνωστη σοπράνο Ελένη-Λυδία Σταμέλλου (1980-).
Ενδεικτική δισκογραφία
| 1979 | Πόλεμος και Ειρήνη (Olympic 1153 LP) | Ποίηση του Γιάννη Ρίτσου μελοποιημένη από την Τερψιχόρη Παπαστεφάνου. Τραγούδι η Αλίκη Καγιαλόγλου. Αφήγηση ο ποιητής. |
| 1985 | Φαίδρα (Σείριος 85002 LP-CD) | Μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, στίχοι της Αγγελικής Ελευθερίου. Με την Αλίκη Καγιαλόγλου και τον Πέτρο Πανδή. |
| 1986 | All Time Greatest Hits (CBS 450185 LP-CD) | Κασετίνα με 18 τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, όπως αποδόθηκαν από τους Γιάννη Θωμόπουλο, Μαρία Δημητριάδη, Αλίκη Καγιαλόγλου, Θανάση Μωραΐτη, Πέτρο Πανδή και Μαρία Φαραντούρη. |
| 1986 | Τα Τραγούδια Μου 1959-1986 (CBS 450186 LP-CD) | 18 τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, σε ηχογραφήσεις της περιόδου 1986-1987, με τους Γιάννη Θωμόπουλο, Μαρία Δημητριάδη, Αλίκη Καγιαλόγλου, Θανάση Μωραΐτη, Πέτρο Πανδή και Μαρία Φαραντούρη. |
| 1986 | Τα Τραγούδια Μου 1959-1986, Νο 2 (CBS 450187 LP-CD) | 18 τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, σε ηχογραφήσεις της περιόδου 1986-1987, με τους Γιάννη Θωμόπουλο, Μαρία Δημητριάδη, Αλίκη Καγιαλόγλου, Θανάση Μωραΐτη, Πέτρο Πανδή και Μαρία Φαραντούρη. |
| 1986 | Τραγούδια από την Ισπανία & τη Λατινική Αμερική (Σείριος 86002 LP-CD) | Την Καγιαλόγλου συνοδεύει ο Κώστας Γρηγορέας με την κιθάρα του. |
| 1988 | Στο Σείριο Υπάρχουνε Παιδιά (Σείριος 88002/4 3LP-2CD) | Την περίοδο 1987-1988 στην Πλάκα στην μπουάτ Σείριος, ο Μάνος Χατζιδάκις οργάνωσε παραστάσεις με 20 τραγουδιστές και συγκροτήματα. Στην κασετίνα υπάρχουν τα Amado Mio και Balada Para Un Loco από τις εμφανίσεις της Καγιαλόγλου. |
| 1988 | Είδωλα (Σείριος 88013 LP-CD) | Προσωπικός δίσκος της. |
| 1992 | Έντεχνο Λαϊκό Τραγούδι / Μέρες Μουσικής (Lyra 4691/2 LP-CD) | Ηχογράφηση συναυλίας στο Παλλάς, με τους Γρηγόρη Μπιθικώτση, Γλυκερία, Ντόρα Γιαννακοπούλου, Αλίκη Καγιαλόγλου, Κώστα Σμοκοβίτη. |
| 1993 | Αντικατοπτρισμοί (Σείριος 93001 LP-CD) | Μουσική Μάνου Χατζιδάκι (που είχε γράψει το 1970 για το Reflections), στίχοι Νίκου Γκάτσου, τραγούδι Αλίκη Καγιαλόγλου. |
| 1994 | Αέρας Φυσάει τα Τραγούδια (ΕΜΙ 480583 LP-CD) | Η Καγιαλόγλου σε κεφαλλονίτικες αριέτες και παλιές καντάδες. Την συνοδεύει ο Κώστας Γρηγορέας με την κιθάρα του. |
| 1996 | Τα Νησιά τ' Ουρανού (Lyra 4848 LP-CD) | Η Καγιαλόγλου σε τραγούδια του Νίκου Χουλιαρά[2]. |
| 2002 | Η Αλίκη Καγιαλόγλου Τραγουδάει Μάνο Χατζιδάκι (Συν Αθηνά και χείρα κίνει-Αλίκη Καγιαλόγλου - No 001 ) | |
| 2004 | Η Αλίκη Καγιαλόγλου Διαβάζει Και Τραγουδά Παπαδιαμάντη (Συν Αθηνά και χείρα κίνει-Αλίκη Καγιαλόγλου - No 002) | Τα τραγούδια Του Κοσμοκαλόγερου - Μουσική του Άλκη Μπαλτά |
| 2007 | Η Αλίκη Καγιαλόγλου Τραγουδά Fados και διαβάζει τη θαλασσινή ωδή του Fernando Pessoa (Συν Αθηνά και χείρα κίνει-Αλίκη Καγιαλόγλου - No 003) | |
| 2008 | Οι μύθοι μιας Αλίκης 2CD (Συν Αθηνά και χείρα κίνει-Αλίκη Καγιαλόγλου - No 004) | Ζωντανή Ηχογράφηση Ωδείο Ηρώδου Αττικού (3/10/2008) |
Ο «Κεμάλ», θεωρείται και είναι ένα από τα αριστουργήματα που δημιούργησε η μουσική ιδιοφυΐα του Μάνου Χατζιδάκι και ο εμβληματικός ποιητικός λόγος του Νίκου Γκάτσου.
Ο «θεϊκός Μάνος» και ο ποιητής της μιας και μοναδικής ποιητικής συλλογής («Αμοργός», 1943), Γκάτσος, που εξέδωσε μέσα στα μαύρα χρόνια της κατοχής (και ήταν αρκετή να τον καταστήσει «μείζονα ποιητή»), συνέθεσαν αξεπέραστους θησαυρούς ως «διαχρονικοί συνεργάτες».
Δημιούργησαν μια σειρά από κύκλους τραγουδιών, που ο ορισμός τραγούδι είναι πολύ μικρός να αποδώσει το μεγαλείο τους. Όπως και η αναφορά περί «στίχων» του Γκάτσου είναι υποδεέστερη του μαγικού λόγου, του γεννημένου στην Ασέα Αρκαδίας ποιητή, δεδομένου ότι κάθε στίχος του αποτελεί υψηλή και βαθυστόχαστη ποίηση.
Ο «Κεμάλ» (Ο Μύθος του Σεβάχ), αποτελεί μια τέτοια κορυφαία στιγμή των δύο ανεπανάληπτων και αξεπέραστων δημιουργών. Είναι ένας διαχρονικός ύμνος, που όλα τα τελευταία χρόνια φαντάζει καθημερινά επίκαιρος, όταν βλέπουμε και ακούμε για τα δράματα των ανθρώπων της Ανατολής.
Πράγματι, ο «Κεμάλ» υπήρξε προφητικός για όλα όσα θα συνέβαιναν πολλές δεκαετίες μετά τη δημιουργία του, με τα καραβάνια των προσφύγων να αναζητούν μια καλύτερη ζωή μακριά από τους τόπους που γεννήθηκαν.
Χιλιάδες ηλικιωμένοι και «νεαροί πρίγκιπες της Ανατολής, απόγονοι του Σεβάχ του θαλασσινού, που νόμισαν ότι μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο», κρεμιούνται σαν τσαμπιά από σταφύλια σε πλοία ή συνωστίζονται σε βάρκες αθλίων δουλεμπόρων. «Αλλά πικρές οι βουλές του Αλλάχ και σκοτεινές οι ψυχές των ανθρώπων»…
Συγχρόνως το σπουδαίο αυτό «άσμα ασμάτων», με τη σατανική διαχρονικότητα, είναι και ένα μανιφέστο της ανθρώπινης μοίρας, ένας «καταγγελτικός» λίβελλος για τους ισχυρούς της γης, τους «χαλίφηδες» όλου του κόσμου, που παίζουν στα ζάρια τις ανθρώπινες ζωές.
Ο «Κεμάλ» περιγράφει μοναδικά την ατελέσφορη, την αδυσώπητη μοίρα πολλών ανθρώπων που θέλησαν να αλλάξουν τον κόσμο και αντίκρισαν «ικριώματα». Περιγράφει τη μοναξιά, την «αφοβιά», τη θυσία, καθώς το τέλος του «άμυαλου Σεβάχ» είναι η κρεμάλα, αφού «πέφτουν πάνω του τα στίφη σαν ακράτητα σκυλιά και τον πάνε στο χαλίφη να του βάλει την θηλιά».
Ταυτόχρονα, ο «Κεμάλ», είναι και ένα πολιτικό μανιφέστο. Η αναφορά στη «Μοσσούλη, στη Βασσόρα» υπαινίσσεται τους πολέμους στην πολύπαθη περιοχή, λόγω των πετρελαίων. Τους πολέμους που δεν σίγασαν ποτέ και μαίνονται με ακόμη μεγαλύτερη σφοδρότητα σήμερα, οδηγώντας σε μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών αλλά και σε απροσμέτρητες και ανυπολόγιστες κλιματικές αλλαγές.
Δημιουργώντας πλήρη πολιτική αστάθεια, σε τόπους όπου ρέει άφθονος ο «μαύρος χρυσός». Καταστρέφοντας πολιτισμούς και ζωές. Χωρίς να είναι ορατό στο προσεχές μέλλον, τουλάχιστον, το τέλος αυτού του μαρτυρίου και αυτής της ιδιότυπης γενοκτονίας, πέριξ του «Τίγρη και του Ευφράτη».
Το σπουδαίο τραγούδι των Χατζιδάκι-Γκάτσου, όμως, παρόλο που καταλήγει με τη απαισιόδοξη φράση «καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ», αφήνει λίγο πριν και κάποια ψήγματα αισιοδοξίας επισημαίνοντας: «νικημένο μου ξεφτέρι δεν αλλάζουν οι καιροί, με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί». Άλλωστε, καμιά επανάσταση δεν είναι αναίμακτη και ποτέ το αίμα σε πίστη και ιδέες, δεν πάει ολότελα χαμένο.
Πέρα όμως από τις αλληγορίες και τις κάθε είδους άλλες προσεγγίσεις του τόσο ιδιαίτερου και ευαίσθητου αυτού τραγουδιού, υπάρχει και η αληθινή του προσέγγιση. Διότι, κάθε μεγάλο έργο στην Τέχνη έχει συχνά και βιωματικά στοιχεία. Αξίζει ως εκ τούτου να παρακολουθήσουμε συνοπτικά την πραγματική ιστορία του «Κεμάλ», όπως την αφηγήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις.
Ποιος ήταν, λοιπόν, «ο πρίγκιπας της Ανατολής που νόμισε ότι θα αλλάξει τον κόσμο»; Ποιος ήταν αυτός ο νέος που ενέπνευσε αρχικά τον μεγάλο Έλληνα συνθέτη να γράψει ένα από τα πιο αγαπημένα του τραγούδια, κατά την παραμονή του στην Αμερική, στα τέλη της δεκαετίας του ’60; Ποιος ήταν τελικά ο Κεμάλ που αναφέρεται στο θαυμάσιο αυτό τραγούδι;
Την απάντηση τη δίνει ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις σε αφήγησή του: «Στη Νέα Υόρκη το χειμώνα του ΄68, συνάντησα ένα νέο παιδί είκοσι χρονών που το λέγανε Κεμάλ. Μου τον γνωρίσανε. Τι μεγάλο και φορτισμένο από μνήμες όνομα για ένα τόσο όμορφο και νεαρό αγόρι, σκέφθηκα. Είχε φύγει απ’ τον τόπο του με πρόσχημα κάποιες πολιτικές του αντιθέσεις. Στην πραγματικότητα, φαντάζομαι, ήθελε να χαθεί μέσ’ στην Αμερική. Του το είπα. Χαμογέλασε. -Δέχεστε να σας ξεναγήσω; Αρνήθηκε ευγενικά. Προτιμούσε μόνος. Κι έτσι σαν γύρισα στο σπίτι μου τον έκανα τραγούδι, μουσική. Ο Γκάτσος εκ των υστέρων, γράφοντας τους στίχους στα ελληνικά, τον έκανε Άραβα πρίγκιπα να προστατεύει τους αδυνάτους. Κάτι σαν μια ταινία του Έρολ Φλιν του ΄35. Η Πελοπόννησος (σσ. καταγωγή του Γκάτσου), από τη φύση της αδυνατεί να κατανοήσει την αμαρτωλή ιδιότητα των μουσουλμάνων Τούρκων, που μοιάζουν σαν ηλεκτρισμένα σύννεφα πάνω απ’ τον Έβρο, ή σαν χαμένα και περήφανα σκυλιά. Το μόνο που αφήσαμε ανέπαφο στα ελληνικά είναι εκείνο το «Καληνύχτα Κεμάλ». Είτε πρίγκιπας άραψ είτε μωαμεθανός νεαρός της Νέας Υόρκης, του οφείλουμε μια «καληνύχτα» τέλος πάντων, για να μπορέσουμε να κοιμηθούμε ήσυχα τη νύχτα. Χωρίς τύψεις, χωρίς άχρηστους πόθους κι επιθυμίες. Κατά πως πρέπει σ΄ Έλληνες, απέναντι σ΄ ένα νεαρό μωαμεθανό- όπως θα έλεγεν κι ο φίλος μας ο ποιητής ο Καβάφης.»… Μ.Χ.
Αυτή είναι η αληθινή ιστορία του Κεμάλ διά στόματος Μ.Χ. (Μάνου Χατζιδάκι). Μια ιστορία που η Μεγάλη Τέχνη -έτσι όπως μόνον αυτή ξέρει- με «πρώτη ύλη» έναν όμορφο 20χρονο μετανάστη στη Νέα Υόρκη που γνωρίζει ξαφνικά ο δημιουργός, ξεφεύγει και γίνεται ύμνος ευαισθησίας, παγκόσμιος πόνος, αδυσώπητη μοίρα.
Ως κατακλείδα παρατίθεται το μεγάλο αυτό δημιούργημα με την προτροπή αντί άλλου επιλόγου, να το σιγοψιθυρίσουμε ακόμη μια φορά για να ανακαλύψουμε πάλι κάτι καινούργιο, που δεν είχαμε προσέξει επαρκώς στην πρώτη ακρόαση-ανάγνωση. Και με την ελπίδα ότι αυτός ο κόσμος θα γίνει κάποτε καλύτερος.
