Το ψηφιδωτό της Θεοτόκου (Βρεφοκρατούσας) στην Αγιά Σοφιά, στην Κωνσταντινούπολη.
Η Ελλάς Ευγνωμονούσα, Θεόδωρος Βρυζάκης (1858)
Πέμπτη 18 Ιανουαρίου 2024
Tο κόκκινο σκαθάρι χτύπησε το φοινικόδασος στο Βάι - Ξεράθηκαν πολλά δέντρα!
Το Φοινικόδασος του Βάι στη Σητεία, το μοναδικό στην Ευρώπη, το οποίο επισκέπτονται κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες κινδυνεύει με αφανισμό.
Οι προσδοκίες επιστημόνων και υπηρεσιών ότι το κόκκινο σκαθάρι που δεν προσβάλλει τους φοίνικες του Θεόφραστου δεν θα χτυπήσει το περίφημο φοινικόδασος που αποτελείται από αυτό το είδος, δυστυχώς διαψεύστηκαν καθώς τουλάχιστον 16 φοίνικες εντός του δάσους δίπλα στην παραλία ξεράθηκαν όπως διαπίστωσε τη Δευτέρα κλιμάκιο της Διεύθυνσης Δασών Λασιθίου με επικεφαλής τον Διευθυντή της υπηρεσίας κ. Μανόλη Κουδουμά (βλέπε φωτό).
Όπως μετέδωσε αποκλειστικά το Ράδιο Κρήτη και η εκπομπή του Λευτέρη Βαρδάκη, το έντομο χτύπησε για πρώτη φορά το φοινικόδασος και μάλιστα εν μέσω χειμώνα. Κλιμάκιο της Διεύθυνσης Δασών Λασιθίου που πραγματοποίησε αυτοψία διαπίστωσε ότι εντός του δάσους τουλάχιστον 16 φοίνικες είχαν προσβληθεί από το σκαθάρι και έχουν ξεραθεί.
Αμέσως σήμανε συναγερμός και στις 16 Ιανουαρίου συνεργείο με ειδικό γερανοφόρο όχημα όπως φαίνεται και από τις φωτογραφίες που δημοσιεύει το ekriti.gr,
με την εφαρμογή ειδικής τεχνικής έκαναν έγχυση ειδικού φαρμάκου προκειμένου να φτάσει στην καρδιά των δέντρων στο σημείο όπου μεγαλώνουν οι προνύμφες του κόκκινου σκαθαριού και να εξοντώσουν το έντομο που τον κατατρώει μέχρι να ξεραθεί, για να σωθούν οι υπόλοιποι.
Παράλληλα οι 16 φοίνικες που έχουν ξεραθεί θα καούν ενώ ο κ. Κουδουμάς
απέστειλε κατεπείγον έγγραφο στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης προκειμένου να εκπονηθεί σχέδιο δράσης έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί να αποτραπεί με αποτελεσματικό τρόπο η επέκταση της προσβολής του σκαθαριού και να προστατευθεί
το μοναδικού φυσικού κάλους φοινικόδασος.
Το δάσος του Βάι μέχρι σήμερα επιβίωσε από το σκαθάρι αφού το έντομο δεν προτιμούσε το συγκεκριμένο είδος φοίνικα του Θεόφραστου λόγω της σκληρότητας του κορμού ωστόσο φαίνεται ότι βρήκε τρόπο να εισχωρήσει
όπως συνέβη τον περασμένο Σεπτέμβριο και σε μεγάλο φοίνικα στο πάρκινγκ του φοινικόδασους με αποτέλεσμα να τον καταστρέψει.
Το σκαθάρι έχει καταστρέψει χιλιάδες φοίνικες τα τελευταία χρόνια
στην Κρήτη παρά τις προσπάθειες για την καταπολέμησή του. Εμφανιζόταν κυρίως από την άνοιξη και έπειτα λόγω των υψηλών θερμοκρασιών. Τώρα όμως εξαιτίας του ήπιου χειμώνα που διανύουμε το σκαθάρι συνεχίζει το καταστροφικό του έργο και μάλιστα σε ένα είδος φοίνικα που έμοιαζε να είναι απρόσβλητο από το έντομο.
Το Κόκκινο σκαθάρι του φοίνικα
Το κόκκινο σκαθάρι είναι ένα κολεόπτερο με μήκος 3-4 εκατοστά, τρία ζεύγη ποδιών, χρώμα κόκκινο-πορτοκαλί με μαύρες κηλίδες στο κεφάλι, στα φτερά έχει μαύρες παράλληλες γραμμές και στο κεφάλι του προβάλει μια κόκκινη προβοσκίδα.
Ο κύκλος ζωής τους είναι : αυγά-προνύμφη-νύμφη-τέλειο έντομο.
Τα θηλυκά γεννάνε 300-500 αυγά σε οπές του κορμού και στις μασχάλες των φύλλων στη στεφάνη. Οι προνύμφες αφού εκκολαφθούν αρχίζουν να σκάβουν στοές μέσα στον κορμό στην καρδιά όπου και συνεχίζουν να αναπτύσσονται τρεφόμενες από το μαλακό ξύλο και τους χυμούς του φοινικόδεντρου. Η προνύμφη σε πλήρη ανάπτυξη έχει μήκος 4-5 εκατοστά, χρώμα άσπρο με σκούρο κεφάλι και μαλακό κορμό.
Η προνύμφη είναι αυτή που προκαλεί την κύρια ζημιά αφού καταστρέφει την καρδιά του φοίνικα.
Οι προνύμφες όταν ολοκληρώσουν την ανάπτυξή τους, γίνονται νύμφες πλέκοντας κουκούλι από το εσωτερικό των φύλλων και ζουν μέσα σ’ αυτό για αρκετές ημέρες. Από τα κουκούλια αυτά θα αναπτυχθούν τα τέλεια έντομα.
Αποτέλεσμα της δραστηριότητας των προνυμφών και των νυμφών είναι τα νεότερα φύλλα (αυτά που αναπτύχθηκαν τελευταία) να αδυνατίζουν στη βάση τους και να κάμπτονται προς τα κάτω.
Καθώς προχωράνε πιο βαθιά τρώγοντας την καρδιά του φοίνικα, αρχίζουν σιγά σιγά όλα τα φύλλα να κάμπτονται και να ξεραίνονται. Τα φύλλα αρχίζουν να πέφτουν και να φαίνονται σαν να αποκολλώνται από τον κορμό. Το δέντρο αρχίζει να μοιάζει σαν ομπρέλα και τότε είναι το σημείο που έχει σαπίζει και τελικά καταστρέφεται δια παντός. Χαρακτηριστική είναι και η έντονη δυσοσμία που βγαίνει από την καρδιά του φοίνικα σε αυτό το σημείο.
Κόκκινο Σκαθάρι του Φοίνικα πως αντιμετωπίζεται
Τα αποτελέσματα της προσβολής ενός φοίνικα από το κόκκινο σκαθάρι δεν είναι αμέσως ορατά. Στις περισσότερες των περιπτώσεων η προσβολή αρχίζει να φαίνεται στο σημείο που τα φύλλα πέφτουν και το δέντρο αρχίζει να μοιάζει με ομπρέλα.
Γι’ αυτό η αντιμετώπιση θα πρέπει να είναι κατά βάση προληπτική ώστε να μην προλάβουν οι προνύμφες να καταστρέψουν την καρδιά του φοίνικα. Σε περίπτωση που υπάρχει ήδη προσβολή, αρχίζουν δηλαδή να φαίνονται τα πρώτα συμπτώματα, οι επεμβάσεις θα πρέπει να γίνουν όσο το δυνατόν συντομότερα.
Αν το δέντρο έχει χάσει όλα τα φύλλα του , δηλαδή έχουν ξεραθεί και έχουν κλίση προς το έδαφος και η καρδιά του δέντρου είναι εντελώς ανοιχτή, τότε καμία αντιμετώπιση δεν μπορεί να γίνει αφού το δέντρο έχει καταστραφεί.
Η προληπτική αντιμετώπιση υγειών φοινίκων γίνεται με ψεκασμούς ορισμένων κατάλληλων μη τοξικών φυτοφαρμάκων στην στεφάνη του δέντρου και στα νεότερα φύλλα. Πρώτα θα πρέπει να έχει κλαδευτεί το δέντρο έτσι ώστε το διάλυμα του φαρμάκου να φτάνει στην καρδιά του.
Γενικότερα τα προληπτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για το κόκκινο σκαθάρι του φοίνικα είναι :
Παρακολούθηση των φύλλων για τυχόν φαγώματα και οπές. Τακτική παρακολούθηση των δέντρων για συμπτώματα προσβολής.
Κλάδεμα των φύλλων κατά την διάρκεια του χειμώνα που τα έντομα δεν είναι δραστήρια.
Κάψιμο ή κόψιμο και απομάκρυνση των κορμών και φύλλων των φοινικόδεντρων που έχουν καταστραφεί από το κόκκινο σκαθάρι με σκοπό να μην μεταφερθούν τα έντομα σε γειτονικά δέντρα.
Ειδοποίηση των ιδιωτών ή δημόσιων φορέων για τυχόν προσβολές σε φοινικόδεντρα που τους ανήκουν
Τοποθέτηση παγίδων σύλληψης εντόμων με φερομονικές ουσίες για έλεγχο δραστηριότητας της περιοχής.
Τακτικοί προληπτικοί ψεκασμοί με τα κατάλληλα φυτοφάρμακα καθ΄όλη την διάρκεια του έτους
Αγορά φοινικόδεντρων από φυτώρια που συνοδεύονται από φυτουγειονομικό διαβατήριο, δηλαδή επίσημο έγγραφο το οποίο πιστοποιεί ότι τα φυτά είναι απαλλαγμένα από το έντομο.
Ο χρησμός της Πυθίας που επαληθεύεται σήμερα
Αρκετούς αιώνες πριν, στα χρόνια της Αρχαίας Ελλάδας, η Πυθία ήταν ένα από τα σημαντικότερα πρόσωπα που κάθε μεγάλη προσωπικότητας της εποχής συμβουλευόταν για τις κινήσεις της.
Ακόμα και ο Μέγας Αλέξανδρος πριν από την εκστρατεία του ζήτησε να ακούσει τους χρησμούς της. Είναι γνωστό, ότι οι προφητείες της είχαν πάντα διπλή σημασία, όμως εξίσου γνωστό είναι σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα, ότι επαληθεύονταν.
Φαίνεται όμως ότι η Πυθία έκανε έναν χρησμό, ο οποίος αποδείχτηκε πιο διαχρονικός από ποτέ, μιας και επαληθεύεται ακόμα και σήμερα. Ποια ήταν όμως η συγκεκριμένη προφητεία για την οποία γίνεται λόγος σε ολόκληρο το ελληνικό internet;
Γυρνώντας πίσω, στις αρχές του 2ου προχριστιανικού αιώνα, ο στρατηγός Φιλοποίμην αντιλήφθηκε την προσπάθεια εμπλοκής του Ρωμαίου υπάτου Φλαμινίκου στα τότε ελληνικά ζητήματα, γεγονός που προμηνύει τους μπελάδες που επρόκειτο να μπλέξουν οι Έλληνες. Θέλοντας λοιπόν να δει τι θα συμβεί με το μέλλον της χώρας και αν μπορεί να βοηθήσει, ο Φιλοποίμην επισκέφθηκε το Μαντείο των Δελφών και ζήτησε από την Πυθία να του πει τι βλέπει για την κατάσταση.
Η ιστορική μάντισσα τότε, του έδωσε τον χρησμό που μετά από 22 αιώνες μοιάζει πιο επίκαιρος από ποτέ και που σύμφωνα με τον οποίον Ασκός κλυδωνιζόμενος μηδέποτε βυθιζόμενος. Ουσιαστικά, η Ελλάδα παρομοιάζεται με φουσκωμένο ασκό που παρά τις φουρτούνες που περνάει πάνω από την θάλασσα, μπορεί να δυσκολεύεται πολύ, όμως δεν βυθίζεται ποτέ.
Μετά από αυτόν τον χρησμό, οι Ρωμαίοι τελικά ήρθαν στην Ελλάδα, όμως όσο και αν προσπάθησαν να την κατακτήσουν, δεν τα κατάφεραν. Το ίδιο και οι Άβαροι, οι Φράγκοι και οι Τούρκοι. Αλλά και στην μετέπειτα ιστορία, οι Άραβες, οι Γερμανοί, οι Σύμμαχοι και οι Γερμανοί ξανά. Όμοια ήρθαν άλλοι δυνάστες, όπως τα δάνεια, οι χρεοκοπίες, τα μνημόνια. Παρόλα αυτά, η Ελλάδα ακόμα παλεύει και καταφέρνει να σταθεί στα πόδια της, σαν ένας ασκός πάνω από τα φουρτουνιασμένα κύματα της θάλασσας.
Το παραδοσιακό «Κουρμπάνι» στο Καλαμπάκι της Δράμας
Ένα έθιμο που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από την ανατολική Θράκη και που αναβιώνει κάθε χρόνο ανήμερα της εορτής του Αγίου Αθανασίου.
Εκατό ένα χρόνια ιστορίας συμπληρώνει φέτος (2024) το «κουρμπάνι», μια παραδοσιακή γιορτή, ένα έθιμο, που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από την ανατολική Θράκη και που αναβιώνει κάθε χρόνο στο Καλαμπάκι της Δράμας, ανήμερα της εορτής του Αγίου Αθανασίου, σε μια προσπάθεια των νεότερων να κρατηθούν ζωντανές οι μνήμες του παρελθόντος.
Το «κουρμπάνι» αναβιώνει αδιάλειπτα εκατό χρόνια τώρα, καθώς χρονολογείται από το 1922 και ανάγεται στους κατοίκους από το Κρυόνερο της ανατολικής Θράκης. Οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στο Καλαμπάκι και σε άλλες περιοχές της ανατολικής Μακεδονίας, δεν ξέχασαν όσα τους ένωναν με τις πατρογονικές εστίες: ήθη, έθιμα, παραδόσεις, γιορτές, τραγούδια, πανηγύρια και γλέντια που δεν αφήνουν το μυαλό να ξεχάσει και τις μνήμες να ξεφτίσουν στο πέρασμα του χρόνου.
Από το 1979, έτος ίδρυσης του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμπακίου, το «κουρμπάνι» αναβιώνει και οργανώνεται με την αποκλειστική ευθύνη, των μελών του συλλόγου ή αλλιώς των «κουρμπανατζήδων», των ανθρώπων δηλαδή, που κάθε χρόνο επιφορτίζονται με την ευθύνη να προσφέρουν την εθελοντική εργασία και το μεράκι τους για την πραγματοποίηση του εθίμου που συγκεντρώνει πλήθος κόσμου.
Φέτος, μετά από δυο χρόνια αναγκαστικής διακοπής λόγω της πανδημίας του κορονοϊού και των ιδιαιτέρων υγειονομικών συνθηκών που επικρατούσαν, οι διοργανωτές της παραδοσιακής εκδήλωσης ετοιμάζονται να υποδεχθούν και να φιλέψουν εκατοντάδες ανθρώπους που θα έρθουν να προσκυνήσουν την εικόνα του Αγίου Αθανασίου και να συμμετέχουν στη γιορτή.
Το ελάφι που έστελνε ο Θεός
Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Θεός κάθε χρόνο, το ξημέρωμα της γιορτής του Αγίου Αθανασίου, έστελνε στο προαύλιο του ναού των Κρυονεριτών ένα ελάφι, το οποίο αφού ξεκουραζόταν, «θυσιαζόταν» με την ευλογία του ιερέα νωρίς το πρωί της γιορτής από τους «κουρμπανατζήδες», οι οποίοι το μαγείρευαν και στη συνέχεια το μοίραζαν σε όλους τους κατοίκους. Το φαγητό αυτό ονομάστηκε κουρμπάνι που στην τουρκική γλώσσα έχει την έννοια της θυσίας και της προσφοράς.
Μια χρονιά που τα χιόνια ήταν πολλά, το ελάφι άργησε να έρθει και οι «κουρμπανατζήδες» θορυβημένοι από την καθυστέρηση, επέσπευσαν τη θυσία χωρίς να το αφήσουν να ξεκουραστεί, όπως το έθιμο απαιτούσε. Έκτοτε, το ελάφι δεν ξαναφάνηκε, ίσως γιατί, όπως πίστευαν οι Κρυονερίτες, ο Θεός θύμωσε μαζί τους επειδή δεν τήρησαν τους κανόνες της θυσίας. Από τότε, στη θέση του ελαφιού χρησιμοποιούσαν ταύρο ή αγελάδα.
Η αναβίωση του εθίμου
Κάθε χρόνο με την επιμέλεια και τη συμμετοχή του Πολιτιστικού Συλλόγου συγκροτείται επιτροπή κουρμπανιού. Οι «κουρμπανατζήδες» και τα μέλη του συλλόγου συγκεντρώνουν απ' όλους τους κατοίκους προσφορές σε σιτάρι, καλαμπόκι ή χρήματα.
Το απόγευμα της παραμονής του πανηγυριού στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που χρονολογείται από το 1908, τελείται μέγας πανηγυρικός εσπερινός και πραγματοποιείται η περιφορά της εικόνας του Αγίου Αθανασίου. Παράλληλα, τοποθετούνται στο προαύλιο της εκκλησίας τα καζάνια που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του «κουρμπανιού». Το κρέας τεμαχίζεται και μπαίνει στα καζάνια. Μόλις πέσει η νύχτα, ξεκινάει το γλέντι στις ταβέρνες του Καλαμπακίου. Αργά το βράδυ ανάβει η φωτιά στα καζάνια και ξεκινάει το βράσιμο του κρέατος. Το κρέας θα βράζει όλη νύχτα και το πρωί θα αναμιχθεί με το πλιγούρι.
Το μεσημέρι, ανήμερα του Αγίου Αθανασίου, αφού έχει ολοκληρωθεί η παρασκευή του «κουρμπανιού», χτυπούν οι καμπάνες που καλούν τον κόσμο να έρθει στο προαύλιο της εκκλησίας για ν' αρχίσει η διανομή του. Ο ιερέας διαβάζει μια ευχή και ευλογεί το κουρμπάνι. Αμέσως μετά, τα μέλη του Συλλόγου το μοιράζουν σε όλους τους κατοίκους, αλλά και σε όλους όσους βρίσκονται στο Καλαμπάκι εκείνη τη μέρα.
Μετά τη διανομή του φαγητού, οι «κουρμπανατζήδες», μαζί με όλους τους επισκέπτες, ξεχύνονται στην πλατεία για το μεγάλο γλέντι με τη συνοδεία νταουλιών και ζουρνάδων.
Άγιοι Αθανάσιος ο Μέγας και Κύριλλος Πατριάρχες Αλεξανδρείας
Eις τον Aθανάσιον.
Ἀθανάσιον καὶ θανόντα ζῆν λέγω.
Οἱ γὰρ δίκαιοι ζῶσι καὶ τεθνηκότες.
Εις την φυγήν Κυρίλλου.
Φυγῆς Κυρίλλου σήμερον μνήμην ἄγει,
Ἀλλ' οὐ τελευτῆς τῆς ἀειμνήστου κτίσις.
Τάρχυσαν ὀγδοάτῃ δεκάτῃ νέκυν Ἀθανασίου.
Ο Μέγας Αθανάσιος γεννήθηκε το 295 μ.Χ. από φτωχούς αλλά ενάρετους γονείς, γεγονός που του στέρησε τη δυνατότητα για ανώτερες σπουδές. Όμως ο πανάγαθος Θεός τον προίκισε με πλούσια πνευματικά προσόντα. Λαμβάνει τη στοιχειώδη εκπαίδευση και στη συνέχεια μελετά μόνος του για να φθάσει σε υψηλότατα επίπεδα γνώσης και σοφίας.
Από πολύ νέος έδειξε την κλίση του προς την Εκκλησία. 25 ετών χειροτονείται διάκονος από τον πατριάρχη Αλεξανδρείας Αλέξανδρο, τον οποίο ακολουθεί στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 325 μ.Χ., στη Νίκαια της Βιθυνίας. Αναδεικνύεται πρωτεργάτης στην καταδίκη της αιρετικής διδασκαλίας του Αρείου.
Το 328 μ.Χ. και σε ηλικία 33 ετών εκλέγεται πανηγυρικά πατριάρχης Αλεξανδρείας. Από τη θέση αυτή αντιμετωπίζει ένα φοβερό πόλεμο εκ μέρους των αιρετικών οπαδών του Αρείου. Όμως ο άγιος, χάρη στην μεγάλη πνευματικότητά του και τη ζέουσα πίστη στο Θεό, κατορθώνει να βγει νικητής απ’ όλες αυτές τις δοκιμασίες ακόμη και από τις πέντε εξορίες που του επιβλήθηκαν, καθώς ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Β΄ ήταν οπαδός του Αρειανισμού. Εκοιμήθη εν ειρήνη το 373 μ.Χ.
Ο Άγιος Κύριλλος έζησε επί βασιλείας Θεοδοσίου του Μικρού και γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 370 μ.Χ. από εύπορους γονείς της ελληνικής κοινωνίας της πόλεως. Ανεψιός του αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας Θεοφίλου ο Κύριλλος, έλαβε μεγάλη θεολογική μόρφωση, ώστε έγινε κατόπιν διάδοχος του θείου του, στον αρχιεπισκοπικό θρόνο Αλεξανδρείας.
Όταν έγινε η Γ' Οικουμενική Σύνοδος το 431 μ.Χ. στην Έφεσο, ο Κύριλλος υπήρξε πρόεδρος αυτής και συνετέλεσε να γκρεμιστούν οι κακοδοξίες του δυσεβούς Νεστορίου, για το πρόσωπο της υπεραγιάς Δεσποίνης ημών Θεοτόκου.
Με πολλά πνευματικά κατορθώματα στο ενεργητικό του, ο Κύριλλος παρέδωσε ειρηνικά το πνεύμα του στον Κύριο την 27η Ιουνίου του 444 μ.Χ., αφού πατριάρχευσε για 32 περίπου χρόνια. Δικαίως ο Άγιος Αναστάσιος ο Σιναΐτης τον προσονόμασε «σφραγίδα των Πατέρων».
Η Εκκλησία θέλησε να αδελφώσει την μνήμη των δύο Μεγάλων Πατέρων αυτής και Αρχιεπισκόπων Αλεξανδρείας, του Μεγάλου Αθανασίου, πρωταγωνιστή κατά του Αρειανισμού, και του Αγίου Κυρίλλου, πρωταγωνιστή κατά του Νεστοριανισμού και όρισε το συνεορτασμό τους στις 18 Ιανουαρίου.
Η Σύναξη των Αγίων Αθανασίου και Κυρίλλου ετελείτο στη Μεγάλη Εκκλησία.
Να σημειώσουμε τέλος, ότι ο Άγιος Κύριλλος, εορτάζεται και στις 9 Ιουνίου.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Ἒργοις λάμψαντες, Ὀρθοδοξίας, πᾶσαν σβέσαντες κακοδοξίαν, νικηταί τροπαιοφόροι γεγόνατε· τῇ εὐσεβείᾳ τά πάντα πλουτίσαντες, τήν Ἐκκλησίαν μεγάλως κοσμήσαντες, ἀξίως εὕρατε Χριστόν τόν Θεόν, δωρούμενον πᾶσι τό μέγα ἔλεος.
Έτερον Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος γ´. Θείας πίστεως.
Στύλος γέγονας ὀρθοδοξίας, θείοις δόγμασιν ὑποστηρίζων, τὴν Ἐκκλησίαν Ἱεράρχα Ἀθανάσιε· τῷ γὰρ Πατρὶ τὸν Ὑιόν ὁμοούσιον, ἀνακηρύξας κατᾑσχυνας Ἄρείον· Πάτερ Ὅσιε, Χριστόν τὸν Θεόν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν, τό μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἱεράρχαι μέγιστοι τῆς εὐσεβείας, καί γενναῖοι πρόμαχοι, τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, πάντας φρουρεῖτε τούς ψάλλοντας· Σῶσον οἰκτίρμον, τούς πίστει τιμῶντάς σε.
Οπτικοακουστικό Υλικό
Ακούστε το απολυτίκιο!
Ακούστε το απολυτίκιο!
Χρόνης Εξαρχάκος
Ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, που διακρίθηκε κυρίως σε κωμικούς ρόλους.
Ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, που διακρίθηκε κυρίως σε κωμικούς ρόλους. Είχε μπριόζικο στυλ, έδινε τέμπο στο ρόλο του και είχε την ικανότητα να μιλάει γρήγορα, αλλά πολύ καθαρά. Οι γκριμάτσες του και μόνο, αρκούσαν για να προκαλούν το γέλιο στους θεατές. Έφυγε νωρίς από τη ζωή και δεν πρόλαβε να ξεδιπλώσει ολοκληρωτικά την πλούσια κωμική του φλέβα.
Ο Πολυχρόνης Έξαρχος, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1932 στην Ερμούπολη της Σύρου και μεγάλωσε στην Πλάκα. Σπούδασε τη δραματική τέχνη στη σχολή του Πέλου Κατσέλη και πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνή το 1963, στο έργο «Βίλα των οργίων» με το θίασο Αναλυτή - Ρηγόπουλου. Από τότε συνεργάστηκε με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού θεάτρου.
Έπαιξε με τον Μάνο Κατράκη, όταν το «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» ήταν στις δόξες του, στο έργο του Σέξπιρ «Ιούλιος Καίσαρ» (1964), με την Κατερίνα στα έργα «Χαρτοπαίχτρα», «Αντροτραγανίστρα» και «Ελάτε να γελάσουμε», με τον Κώστα Βουτσά, τη Μάρω Κοντού και τον Γιώργο Κωνσταντίνου στα έργα «Μην πατάτε τη χλόη» και «Ο Καραγκιόζης στη Βουλή».
Το υποκριτικό του ταλέντο και τα προσόντα του αναδείχτηκαν όταν έπαιξε στο «Γλάρο» του Τσέχωφ με τον Γιάννη Φέρτη και την Ξένια Καλογεροπούλου (1966), ενώ είχε ήδη γίνει ευρύτερα γνωστός με τη συμμετοχή του στο θεατρικό του Αλέκου Σακελλάριου «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια», που παρουσιάστηκε από το θίασο Βουγιουκλάκη - Παπαμιχαήλ, προτού γυριστεί σε ταινία και γνωρίσει μεγαλύτερη επιτυχία. Μαζί τους έπαιξε και στο έργο του Πολ Όσμπορν «Ο κόσμος της Σούζι Βογκ».
Ο Χρόνης Εξαρχάκος συμμετείχε και σε πολλές απ’ τις ταινίες που σφράγισαν τη χρυσή εποχή της Φίνος Φιλμ: «Ένας ιππότης για τη Βασούλα», «Γοργόνες και μάγκες», «Μια κυρία στα μπουζούκια» και «Κάτι κουρασμένα παλικάρια». Το 1965 συμμετείχε στην ανολοκλήρωτη ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Forminx Story». Στην τηλεόραση, πρωταγωνίστησε στη σειρά του Αλέξη Τριανταφύλλου «Ένας απίθανος ντετέκτιβ», που προβλήθηκε το 1973 από την ΥΕΝΕΔ. Ενσάρκωνε τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Τίτο Χαρίτο, που έμπλεκε σε απίθανες καταστάσεις, στην προσπάθειά του να εξιχνιάσει διάφορες υποθέσεις.
Ο Χρόνης Εξαρχάκος πέθανε στις 27 Σεπτεμβρίου 1984 στο νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» της Αθήνας, νικημένος από την επάρατη νόσο. Έπασχε από καρκίνο των οστών. Η κηδεία του έγινε την επομένη στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας.
Φιλμογραφία
Πανούτσος Νοταράς: O πρώτος πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων
Κορίνθιος προεστός και πολιτικός, που ανέλαβε διάφορα αξιώματα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης και διετέλεσε πρώτος πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κατά την Οθωνική περίοδο.
Κορίνθιος προεστός και πολιτικός, που ανέλαβε διάφορα αξιώματα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης και διετέλεσε πρώτος πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κατά την Οθωνική περίοδο (19 Νοεμβρίου 1843 – 18 Μαρτίου 1844).
Ο Πανούτσος (Παναγιώτης) Νοταράς γεννήθηκε στα Τρίκαλα Κορινθίας στις 31 Μαρτίου 1740. Ανήκε στη γνωστή οικογένεια δημογερόντων της Κορινθίας, οι οποίοι υπήρξαν σημαντικοί οικονομικοί και διοικητικοί παράγοντες της Πελοποννήσου πριν και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του '21. Ήταν γιος του Σπυρίδωνος Νοταρά, ενός από τους πιο καλλιεργημένους προεστούς της εποχής του. Λόγοι υγείας δεν του επέτρεψαν να σπουδάσει στην Ιταλία. Διέθετε, ωστόσο, πλουσιότατη βιβλιοθήκη και αξιόλογη κλασική παιδεία.
Νέος ακόμη, πρωταγωνίστησε στα Ορλοφικά, ενώ αργότερα μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία (5 Νοεμβρίου 1818) από τον Γεώργιο Καλαρά. Λόγω, όμως, του χαρακτήρα του και της κοινωνικής του θέσης, έδειξε επιφυλακτικότητα για την έναρξη του Αγώνα και δήλωσε ότι τότε μόνον θα συναινούσε, αν η Ρωσία συντασσόταν επίσημα με την Επανάσταση. Ωστόσο, μετά τις πρώτες θεαματικές επιτυχίες των Ελλήνων και την άφιξη του Δημητρίου Υψηλάντη στην Πελοπόννησο, οι αντιρρήσεις του κάμφθηκαν τον Ιούλιο του 1821. Στο μεταξύ, τον Απρίλιο του 1821, οι Οθωμανοί είχαν εκτελέσει τον αδελφό του Ανδρίκο.
Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης προσέφερε τις υπηρεσίες του κυρίως σε διάφορα πολιτικά αξιώματα, λόγω και του προχωρημένου της ηλικίας του. Υπήρξε μέλος της επιτροπής για την επεξεργασία του Πολιτεύματος της Επιδαύρου και στη συνέχεια διορίστηκε υπουργός των Οικονομικών (Ιανουάριος 1822 - Απρίλιος 1823). Κατά τη θητεία του στο αξίωμα αυτό υπέγραψε έντοκα γραμμάτια, που αποτέλεσαν ένα πρώτο είδος ελληνικού χαρτονομίσματος.
Πολιτικά, ακολουθούσε την παράταξη των Κουντουριώτη - Μαυροκορδάτου, αλλά κατά τις εμφύλιες συγκρούσεις έδειξε μετριοπάθεια και διαλλακτικότητα. Αργότερα έγινε μόνιμος πρόεδρος του Βουλευτικού, ενώ κατά την Γ' Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας εξελέγη ομόφωνα πρόεδρος κατά την πρώτη φάση (Απρίλιος 1826). Λίγους μήνες αργότερα παύθηκε από το αξίωμα, επειδή είχε υποστηρίξει τον ανιψιό του Ιωάννη σε τοπικές ταραχές. Ωστόσο, η καθαίρεση αυτή δεν τον εμπόδισε να προσφέρει ένα σεβαστό ποσό (10.0000 γρόσια) από την προσωπική του περιουσία για να ενισχύσει την Επανάσταση, που βρισκόταν σε κρίσιμη φάση.
Επί Καποδίστρια διορίστηκε μέλος του Πανελληνίου (συμβουλευτικού οργάνου του Κυβερνήτη) και στις 29 Νοεμβρίου 1829 πρώτος πρόεδρος του Ανέκκλητου Κριτηρίου (Εφετείου) Ναυπλίου. Παρά την επιθυμία του να αποτραβηχτεί και λόγω ηλικίας από τα δημόσια πράγματα, ο Κωλέττης τον έπεισε να προεδρεύσει στη «Συνέλευση» που είχε οργανώσει στην Περαχώρα τον Δεκέμβριο 1831, ενώ διετέλεσε επίσης πρόεδρος στην Ε' Εθνοσυνέλευση του 1832.
Η Βαυαρική αντιβασιλεία τον διόρισε μέλος τής επιτροπής για το Εκκλησιαστικό ζήτημα (1833). Κατά την Α' εν Αθήναις Εθνοσυνέλευση (8 Νοεμβρίου 1843 - 18 Μαρτίου 1844), που συγκλήθηκε μετά την εξέγερση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 και την αλλαγή του πολιτεύματος που ακολούθησε, ο Νοταράς εξελέγη πρόεδρος, προσωρινός στις 8 Νοεμβρίου 1843 και οριστικός λίγες μέρες αργότερα, στις 19 Νοεμβρίου.
Στην εκλογή του συνέβαλε καθοριστικά ο σεβασμός που ενέπνεε η ηλικία του, αφού όλοι τον θεωρούσαν «Νέστορα των Ελλήνων πολιτικών». Στην πραγματικότητα, έπαιξε το ρόλο ενός κατά κάποιο τρόπο «επιτίμου προέδρου», καθόσον τα προεδρικά του καθήκοντα τα άσκησαν οι κατά πολύ νεότεροί του αντιπρόεδροι Ανδρέας Μεταξάς, Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Ιωάννης Κωλέττης και Ανδρέας Λόντος.
Στις 18 Μαρτίου 1844, ο Πανούτσος Νοταράς ολοκλήρωσε τη διαδρομή του στα κοινά. Αποσύρθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου πέθανε στις 18 Ιανουαρίου 1849, σε ηλικία 108 ετών.
Πηγή
Βασίλης Τσιτσάνης
Συνθέτης, στιχουργός, δεξιοτέχνης του μπουζουκιού και τραγουδιστής· από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του ρεμπέτικου και γενικά της ελληνικής λαϊκής μουσικής του 20ου αιώνα.
Συνθέτης, στιχουργός, δεξιοτέχνης του μπουζουκιού και τραγουδιστής· από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του ρεμπέτικου και γενικά της ελληνικής λαϊκής μουσικής του 20ου αιώνα.
Ο Βασίλης Τσιτσάνης γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας στις 18 Ιανουαρίου 1915. Οι γονείς του ήταν Ηπειρώτες κι εκτός από τον Βασίλη είχαν άλλα τέσσερα παιδιά, τρία αγόρια κι ένα κορίτσι. Αργότερα, οι φίλοι του οι ρεμπέτες του κόλλησαν το παρατσούκλι «Ο Βλάχος», επειδή ήταν ο μόνος ρεμπέτης με στεριανή προέλευση.
Ο πατέρας του, τσαρουχάς στο επάγγελμα, είχε ένα μαντολίνο, με το οποίο έπαιζε κλέφτικα τραγούδια. Αυτά ήταν τα πρώτα ακούσματα του μικρού Βασίλη, μαζί με τις βυζαντινές ψαλμωδίες που άκουγε στην εκκλησία. Παρότι τον συνέπαιρνε η μουσική, πρωτόπιασε όργανο στα χέρια του μετά το θάνατο του πατέρα του το 1926. Ήταν ένα μαντολίνο, που κάποιος ντόπιος οργανοποιός είχε μετατρέψει σε μπουζούκι.
Στα γυμνασιακά του χρόνια άρχισε να αποκτά κάποιες γνώσεις μουσικής, μαθαίνοντας βιολί. Με αυτό συμμετείχε και σε κάποιες τοπικές εκδηλώσεις, προκειμένου να συνεισφέρει οικονομικά στην οικογένειά του. Αν και δεν είχε εμφανιστεί ακόμα δημοσίως με το μπουζούκι, καθώς ήταν απαγορευμένο και χωρίς καμία κοινωνική καταξίωση, έγραψε τα πρώτα του τραγούδια πάνω σ’ αυτό, σε ηλικία μόλις 15 ετών.
Βρισκόμαστε στον αστερισμό της δικτατορίας Μεταξά και η εποχή επιβάλλει εμβατήρια, ενώ απαγορεύει τόσο τα προϋπάρχοντα τραγούδια του ρεμπέτικου περιθωρίου, όσο και τις εμφανείς ανατολίτικες μελωδίες. Ο Τσιτσάνης απαντά με το μπόλιασμα του ρεμπέτικου με δυτικά μελωδικά στοιχεία κι έτσι προσεγγίζει τις ευρύτερες μάζες. Τον Μάρτιο του 1938 υπηρετεί τη στρατιωτική θητεία του στο Τάγμα Τηλεγραφητών, στη Θεσσαλονίκη. Παίρνει άδειες και ποτέ δεν γυρνά στην ώρα του, γεγονός που εξοργίζει τους διοικητές του. Περνά πολλές μέρες στο πειθαρχείο, όπου γράφει ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του, την «Αρχόντισσα». Στη Θεσσαλονίκη θα γνωρίσει και τη μελλοντική σύζυγό του, τη Ζωή Σαμαρά, με την οποία θα αποκτήσει δύο παιδιά, τη Βικτωρία και τον Κώστα.
Τα χρόνια της Κατοχής τα περνά στη Θεσσαλονίκη, όπου ανοίγει ένα δικό του κουτούκι, το «Ουζερί Τσιτσάνη», στην οδό Παύλου Μελά 22. Παράλληλα, γράφει ορισμένες από τις μεγάλες επιτυχίες του («Αχάριστη», «Μπαξέ τσιφλίκι», «Τα πέριξ», «Νύχτες μαγικές», «Ζητιάνος της αγάπης», «Ντερμπεντέρισσα», «Συννεφιασμένη Κυριακή»), που θα ηχογραφήσει μετά τον πόλεμο, όταν θα ανοίξουν και πάλι τα εργοστάσια δίσκων.
Φέρνει στο προσκήνιο νέες φωνές, που δένονται μαζί του, όπως η Μαρίκα Νίνου, η Σωτηρία Μπέλλου και ο Πρόδρομος Τσαουσάκης. Ακόμα, ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Πάνος Γαβαλάς, ο Μανώλης Αγγελόπουλος, η Καίτη Γκρέυ, η Πόλυ Πάνου, η Χαρούλα Λαμπράκη, ο Σταμάτης Κόκοτας κ.ά. ερμηνεύουν τα διαχρονικά τραγούδια του: «Ίσως αύριο» (1958), «Τα λιμάνια» (1962), «Τα ξένα χέρια» (1962), «Μείνε αγάπη μου κοντά μου» (1962), «Κορίτσι μου όλα για σένα» (1967), «Με παρέσυρε το ρέμα» «Απόψε στις ακρογιαλιές» (1968), «Κάποιο αλάνι» (1968), «Της Γερακίνας γιος» (1975), «Δηλητήριο στη φλέβα» (1979).
Το 1980, με πρωτοβουλία της ΟΥΝΕΣΚΟ, ηχογραφείται ένας διπλός δίσκος με τίτλο «Χάραμα», όπως λεγόταν το μαγαζί στο οποίο ο Τσιτσάνης εμφανιζόταν τα τελευταία 14 χρόνια της καριέρας και της ζωής του. Σ’ αυτό το δίσκο παίζει μία σειρά από κλασικά του τραγούδια, αλλά και πολλά αυτοσχεδιαστικά κομμάτια στο μπουζούκι. Με την έκδοσή του στη Γαλλία, το 1985, παίρνει το βραβείο της Μουσικής Ακαδημίας «Σαρλ Γκρο». Όμως, στο μεταξύ, ο κορυφαίος δημιουργός έχει φύγει για πάντα...
Ο Βασίλης Τσιτσάνης άφησε την τελευταία του πνοή ανήμερα των γενεθλίων του, στις 18 Ιανουαρίου 1984, στο νοσοκομείο «Μπρόμπτον» του Λονδίνου, έπειτα από επιπλοκές μιας εγχείρησης στους πνεύμονες. Μέχρι και λίγες ημέρες πριν από το θάνατό του εμφανιζόταν κανονικά στο «Χάραμα» και δούλευε καινούργια τραγούδια.
Ο Βασίλης Τσιτσάνης έβαλε τη δική του ανεξίτηλη σφραγίδα στην ελληνική λαϊκή μουσική. Μπόλιασε το ρεμπέτικο με δυτικά μελωδικά στοιχεία και το έβγαλε από το περιθώριο, που το είχαν τάξει τα «αντικοινωνικά» και ανατολίτικα στοιχεία του. Εμπλούτισε τη λαϊκή ορχήστρα με νέα ηχοχρώματα, προσθέτοντας το πιάνο κι επιβάλλοντας το ακορντεόν ως όργανο της κομπανίας. Καινοτόμησε στο στίχο, με την απομάκρυνσή του από τις παραδοσιακές φόρμες του δίστιχου και της ομοιοκαταληξίας και επισημοποίησε και γενίκευσε το ρόλο του ρεφρέν. Με τον Τσιτσάνη, το ρεμπέτικο γίνεται «τέχνη» και η ρήξη με την παράδοση αρχίζει να γίνεται ορατή.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
-
Εν αρχή ην ο πόνος, τούτες τις τρομερές μέρες του φετινού Αυγούστου. Ναι, ο πόνος. Γιατί πριν από κάθε ανάλυση, ακόμα και την εμβριθέστερη...
-
Τίτλοι αρχής (το παρακάτω βίντεο ανέβηκε από το κανάλι bellllllochannel στο Youtube) Μοιάζει...
-
Πηγή εικόνας: i-diadromi.gr Καλήν εσπέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας, Χριστού τη Θεία γέννηση, να πω στ’ αρχοντικό σας. Χριστός γεννάται...
