Πρίμο Λέβι

 Ιταλός χημικός και συγγραφέας, γνωστός για τα αυτοβιογραφικά αφηγήματά του με κύριο θέμα τα βιώματά του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς.

Πρίμο Λέβι (1919 – 1987)

Ο Πρίμο Λέβι (Primo Levi) ήταν ιταλός χημικός, περισσότερο γνωστός για το συγγραφικό του έργο, που περιλαμβάνει αυτοβιογραφικά αφηγήματα με κύριο θέμα τα βιώματά του στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Το σπουδαιότερο έργο του είναι το βιβλίο «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος», που θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας με θέμα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και από τη δεκαετία του ’60 περιλαμβάνεται στη διδακτέα ύλη των ιταλικών σχολείων.

Ο Πρίμο Λέβι γεννήθηκε στο Τορίνο στις 31 Ιουλίου 1919 και μεγάλωσε στη μικρή εβραϊκή κοινότητα της ιταλικής μεγαλούπολης. Στο σχολείο ήταν ένας συνεσταλμένος και επιμελής μαθητής που ενδιαφερόταν περισσότερο για τη χημεία και τη βιολογία και λιγότερο για την ιστορία και τα ιταλικά. Το 1937 γράφτηκε στο Χημικό Τμήμα του Πανεπιστημίου του Τορίνο, από το οποίο αποφοίτησε τον Ιούλιο του 1941 με άριστα και έπαινο.

Αμέσως μετά την αποφοίτησή του δούλεψε στη χημική βιομηχανία και δραστηριοποιήθηκε πολιτικά μέσα από τις γραμμές του παράνομου Κόμματος της Δράσης, σοσιαλφιλελευθέρων αντιλήψεων. Τον Δεκέμβριο του 1943 κι ενώ ήταν δραστήριο στέλεχος της Αντίστασης (αρχικά κατά του Μουσολίνι και στη συνέχεια κατά των Γερμανών), συνελήφθη και οδηγήθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Φάσολι και στις 22 Φεβρουαρίου 1944 μαζί με άλλους κρατουμένους μεταφέρθηκε στο Άουσβιτς.

Κατά τη διάρκεια της εκεί παραμονής του αναγκάστηκε να εργαστεί σε εργοστάσιο της κοινοπραξίας χημικών βιομηχανιών IG Farben, που είχε στενές σχέσεις με το ναζιστικό καθεστώς και διαλύθηκε από τους Αμερικανούς μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τον Ιανουάριο του 1945 κι ενώ είχε προσβληθεί από οστρακιά, οι Γερμανοί αποφάσισαν την εκκένωση του στρατοπέδου, λόγω της προέλασης των ρωσικών στρατευμάτων. Ο Λέβι έμεινε για λίγους μήνες στο Κατοβίτσε της Πολωνίας και τον Ιούνιο άρχισε το μακρύ ταξίδι της επιστροφής, που είχε αίσιο τέλος, όταν τον Οκτώβριο του 1945 έφθασε στο Τορίνο. Η «Οδύσσεια» της επιστροφής του περιγράφεται στο βιβλίου του «Η Ανακωχή» (La Tregua), που κυκλοφόρησε το 1962.

Το 1946, παράλληλα με τη δουλειά του στο εργοστάσιο χρωμάτων της αμερικανικής πολυεθνικής DuPont, άρχισε να γράφει πυρετωδώς το βιβλίο «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος» (Se questo e un uomo), στο οποίο περιγράφει τις ωμότητες των Ναζί στο Άουσβιτς. Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 1947 και χρόνια αργότερα τον έκανε γνωστό σe όλο τον κόσμο, κυρίως μέσα από την αγγλική του μετάφραση. «Με το ηθικό σθένος και τη διανοητική ισορροπία ενός Τιτάνα του 20ού αιώνα, αυτός ο μικρόσωμος, επιμελής, αθόρυβος χημικός ανέλαβε σταθερά να υπενθυμίζει τη γερμανική κόλαση στη Γη, να τη σκεφτεί συστηματικά και να προβληματιστεί και μετά να την αποδώσει σε μια κατανοητή, διαυγή και σεμνή πρόζα» έγραψε ο σπουδαίος αμερικανός συγγραφέας Φίλιπ Ροθ. Το 1947 ο Λέβι θα παντρευτεί τη Λουτσία Μορπούνιο, με την οποία θα αποκτήσει δύο παιδιά.

Το 1975 κυκλοφόρησε ένα ακόμη σημαντικό βιβλίο με τίτλο «Το περιοδικό σύστημα» (II sistema periodico), μία συλλογή από 21 στοχασμούς, κάθε ένας με τον τίτλο ενός χημικού στοιχείου, που εξετάζει τις αναλογίες της φυσικής, της χημείας και της ηθικής. Ο Λέβι έγραψε, επίσης, ποιήματα, νουβέλες και διηγήματα, συχνά σε μελαγχολικό ύφος.

Στις 11 Απριλίου 1987 ο Πρίμο Λέβι έπεσε από την εσωτερική σκάλα της τριώροφης οικίας του στο Τορίνο και βρήκε ακαριαίο θάνατο. Η επίσημη εκδοχή ήταν αυτοκτονία, λόγω και της χρόνιας κατάθλιψης από την οποία υπέφερε. Οι φίλοι του, όμως, απέρριψαν την εκδοχή της αυτοκτονίας, υποστηρίζοντας ότι ο θάνατός του οφειλόταν σε ατύχημα. Και βασίζουν την άποψη τους αυτή στο γεγονός ότι τις προηγούμενες μέρες είχε επισκεφθεί τον γιατρό του και παραπονιόταν για ζαλάδες.

Πηγή