Σύμφωνα με τις εκατέρωθεν εξαγγελίες από την πλευρά της Ευρώπης αλλά και της ελληνικής κυβέρνησης, το πρόγραμμα έχει ένα συγκεκριμένο στόχο: την παροχή χρηματοδότησης για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που θα ωθήσουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες να ξεπεράσουν την οικονομική κρίση που επέφερε η πανδημία, αλλά ταυτόχρονα προωθείται και μια ατζέντα σχετικά με τις «πράσινες» επενδύσεις και τις νέες τεχνολογίες.

Ωστόσο, εκφράζονται πολλαπλές επιφυλάξεις σχετικά με την απορρόφηση των χρημάτων και κατά πόσο αυτές θα πετύχουν τους στόχους που έχουν τεθεί.

Δόσεις με δόσεις

Το συνολικό πακέτο ανέρχεται σε 12,7 δισ. ευρώ δάνεια και 17,77 δισ. ευρώ που θα δοθούν ως επιδοτήσεις και θα κατευθυνθούν κυρίως σε δημόσια έργα. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι πρώτες καταβολές θα έρθουν στα τέλη του 2021 (περίπου 7,8 δισ. ευρώ). Σε γενικότερο επίπεδο οι καταβολές υπολογίζεται ότι θα γίνονται κάθε έξι μήνες σχετικά με τις επιχορηγήσεις, και μία τον χρόνο για τα δάνεια. Η χρηματοδότηση υπολογίζεται ότι θα «κλείσει» το 2026.

Σημειώνεται ωστόσο ότι σε δηλώσεις του ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, έχει μιλήσει για πρώτη εκταμίευση μέσα στο καλοκαίρι του 2021. Σε σημερινές του δηλώσεις ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, μίλησε για άμεση εκταμίευση 4 δισ. ευρώ από τους ευρωπαϊκούς πόρους.

Σε συνολικό επίπεδο φαίνεται ταυτόχρονα να προωθείται ένα σχήμα, όπου το Δημόσιο θα καλύπτει το 50% και οι ιδιώτες το άλλο 50%, το οποίο θα «σπάει» σε δικά τους κεφάλαια αλλά και σε δάνειο που θα λαβουν από τις τράπεζες για τις επενδύσεις που έχουν επιλεχθεί να ενταχθούν στο πρόγραμμα. Έτσι υπάρχουν δύο πλευρές που στην ουσία δανείζουν: Οι τράπεζες προς τις επιχειρήσεις αλλά και ο κρατικός δανεισμός.

Τα απρόσμενα κριτήρια «με όρους αγοράς»

Σε υψηλούς τόνους πάντως κινείται η κριτική σχετικά με τα κριτήρια που θα τηρηθούν για την παροχή δανείων στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, καθώς οι εμπορικές τράπεζες είναι πολύ δύσκολο να δώσουν δάνεια σε επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν «τραπεζικό προφίλ». Πρόκειται για αυτό που θα λέγαμε «απαράβατος όρος» με τα δάνεια να δίνονται με «όρους αγοράς».

Αυτό δημιουργεί το πρόσκομμα ότι μια επιχείρηση -στην ουσία- για να προχωρήσει μια επένδυση, θα έπρεπε να μπορεί να πάρει τα ίδια χρήματα και αν έκανε μια αίτηση δανείου σε μια εμπορική τράπεζα. Επομένως, οι επιχειρήσεις κρίνονται με τον ίδιο τρόπο και για τα δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Με βάση τις πρόσφατες τοποθετήσεις των διοικήσεων των μεγάλων εμπορικών τραπεζών η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (περίπου 800.000) δεν συγκεντρώνουν τα στοιχεία αυτά που συνθέτουν το λεγόμενο «τραπεζικό προφίλ».

Αν οι επιχειρήσεις δεν έχουν αυτό το «τραπεζικό προφίλ» -οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην πλειοψηφία τους φαίνεται ότι δεν έχουν λόγω και της πανδημίας- τότε απλά δεν μπορούν να συμμετάσχουν στο σχήμα ιδιωτικά κεφάλαια επιχειρήσεων – δάνειο από τράπεζα – ενίσχυση στο 50% της επένδυσης, με χαμηλότοκα ευνοϊκά δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης (κρατικά δάνεια).

Ο επενδυτής σε βάθος χρόνου, θα κληθεί να εξυπηρετήσει τόσο το δάνειο του προς την τράπεζα, όσο και το δάνειο του προς το κράτος, κάτι που οι μικρομεσαίες τουλάχιστον επιχειρήσεις φαίνεται ότι δεν μπορούν να «σηκώσουν».

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχει βέβαια και ο παράγοντας της «αποδοτικής επένδυσης». Αναλόγως με την πορεία της επένδυσης που θα κάνει μια επιχείρηση, θα εξαρτηθεί και το οικονομικό της μέλλον, καθώς από τα χρήματα αυτής της επένδυσης λογικό είναι να αποπληρώνει στο μέλλον τις οφειλές της.

Όπως έχει δηλώσει δημοσίως στο παρελθόν ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, δεν μπορεί να μείνουν εκτός χρηματοδότησης μικρές και βιώσιμες επιχειρήσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε οικονομία δύο ταχυτήτων και στην ανάγκη για επέκταση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς, συμφώνησε με τη διατύπωση αυτή, σημειώνοντας ότι, αν λάβουμε υπόψη τούς αριθμούς από την έκθεση της Κομισιόν και της ΕΚΤ, αλλά και τον αριθμό των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, το ποσοστό των βιώσιμων επιχειρήσεων που δεν βρίσκουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό θα δημιουργήσει επιπλέον 2 εκατομμύρια ανέργους.

Σε δημόσια ανάρτηση του το ΜέΡΑ25 σχολίασε ότι «η Κυβέρνηση της ΝΔ με βάση το σχέδιο που υπέβαλε, κατευθύνει το σύνολο της δανειακής στήριξης στη χρηματοδότηση ιδιωτικών επενδύσεων μεγάλων επιχειρήσεων της χώρας, αποκλείοντας τελείως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Απαράβατος όρος ήταν η χορήγηση αυτών των δανείων να γίνει με όρους αγοράς. Με απλά λόγια, αυτός που θα έπαιρνε το δάνειο για να προβεί σε μια παραγωγική επένδυση θα έπρεπε να μπορούσε να δανειοδοτηθεί και από μια εμπορική τράπεζα, να είναι δηλαδή bankable, διαθέτοντας μεγέθη, τζίρο και κέρδη που να εγγυώνται την αποπληρωμή του δανείου. Ως γνωστό όμως, με βάση τις πρόσφατες τοποθετήσεις των Διοικήσεων των 4 συστημικών τραπεζών της χώρας, η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων (περίπου 800,000) δεν συγκεντρώνουν τα στοιχεία αυτά που συνθέτουν το λεγόμενο τραπεζικό προφίλ. Είναι φανερό λοιπόν ότι το συγκεκριμένο σχήμα δεν αφορά επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν από πριν τραπεζικό προφίλ και αποδοτικό επενδυτικό σχέδιο, δεν αφορά δηλαδή τη ραχοκοκκαλιά της οικονομίας μας, όπου απασχολείται συντριπτικά το εργατικό δυναμικό.

Η Ελληνική Κυβέρνηση, λοιπόν, θα αυξήσει τον ήδη υπέρογκο δανεισμό της χώρας κατά 12,7 δις ευρώ φορτώνοντας στις πλάτες των πολιτών τα ευνοϊκά μακροπρόθεσμα δάνεια προς την εγχώρια ολιγαρχία.

Σε ότι άφορα τη πρώτη σύμβαση ύψους 17,8 δις ευρώ που άφορα άμεσες επιδοτήσεις, η κυβέρνηση μας έχει ήδη προϊδεάσει για τις προθέσεις της, μεσώ της δημοσιοποίησης του σχεδίου «Ελλάδα 2.0». Με βάση το σχέδιο αυτό, το μη επιστρεπτέο τμήμα της χρηματοδότησης θα κατευθυνθεί σε 4 πυλώνες: Πράσινη μετάβαση, Ψηφιακή μετάβαση, Απασχόληση, Δεξιότητες, Κοινωνική Συνοχή και Ιδιωτικές Επενδύσεις και Μετασχηματισμός της Οικονομίας. Είναι ολοφάνερο ότι η χρήση των παραπάνω ορισμών σε σχέση με τους 4 πυλώνες είναι καθαρά ψευδεπίγραφη με βάση τον μέχρι στιγμής βίο και πολιτεία της Μητσοτάκης ΑΕ.

Η βουλευτής Δυτικού Τομέα Αθήνας, Χαρά Καφαντάρη, μίλησε για έλλειψη ουσιαστικής στήριξης της ΝΔ στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. «Με στοιχεία από ΓΕΣΕΒΕ , επιμελητήρια, από τις 800.000 επιχειρήσεις, μόνο 25-30.0000 μπορούν να έχουν δυνατότητα πρόσβασης σε τραπεζικό δανεισμό. Τα μεγαλύτερα κεφάλαια κατευθύνονται στις μεγάλες επιχειρήσεις. Το ίδιο ισχύει και για τους πόρους του Ταμείου ανάκαμψης. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πρότεινε συγκεκριμένες ρυθμίσεις, όχι μόνο δόσεις, διαγραφή μέρους χρέους –μετά από εξέταση των στοιχείων,-το υπόλοιπο με δόσεις, μη επιστρεπτέα προκαταβολή. Τώρα με το νέο Πτωχευτικό νόμο θα υπάρχει και ο κίνδυνος να χαθεί για το μικρομεσαίο η α’ κατοικία».

Ποιος φυλάει τους φύλακες;

Άξιο σημασίας είναι ο τρόπος που θα γίνεται ο έλεγχος για την παροχή ρευστότητας του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και των τραπεζικών δανεισμών που αυτή επιφέρει στο συνολικό σχήμα.

Πριν περίπου δύο μήνες, κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, η oποία θα αναλάβει την παρακολούθηση και την εξέλιξή έργων μεγάλης προστιθέμενης αξίας για την ελληνική οικονομία, που θα εκτελεστούν και θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ αλλά και εθνικούς πόρους, πρότεινε με εισήγησή του στο υπουργικό συμβούλιο ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κώστας Καραμανλής.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιτροπή αυτή θα αντικαταστήσει την Κυβερνητική Επιτροπή Συντονισμού Μεγάλων Έργων Υποδομής και θα απαρτίζεται από μια ολιγομελής Επιτροπή κυβερνητικών στελεχών για την υποβοήθηση του έργου της, στην οποία θα προεδρεύει ο Πρωθυπουργός με αναπληρωτή του τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών.

Τα υπόλοιπα μέλη της Επιτροπής θα είναι οι Υπουργοί Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Εσωτερικών, Δικαιοσύνης, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Επικρατείας αρμόδιος για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου, ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών και ο Υφυπουργός στον Πρωθυπουργό, αρμόδιος για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου.

Βέβαια, διά στόματος του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών, έχει οριστεί ως εργαλείο ελέγχου ήδη η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου «ως βασικό εργαλείο ελέγχου του Ταμείου Ανάκαμψης». Συμπερασματικά, λοιπόν, δημιουργείται μια σύγχυση σχετικά με τον έλεγχο και την ενδεχόμενη έγκριση των έργων που συμπεριλαμβάνονται στο πρόγραμμα.

Όπως σχολιάζει το ΜέΡΑ25, «στη σύμβαση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπάρχει όρος που ορίζει ύπαρξη σε κάθε κράτος μέλος δημόσιας αρχής υπεύθυνης για την παρακολούθηση του προγράμματος. Υπενθυμίζουμε πως πριν δυο μήνες ο Κ. Μητσοτάκης σύστησε κυβερνητική επιτροπή, με τον ίδιο επικεφαλής, που θα παρακολουθεί την ένταξη επενδυτικών σχεδίων στο πρόγραμμα χρηματοδότησής και την πορεία υλοποίησής τους. Η Μητσοτάκης ΑΕ, λοιπόν, θα μοιράσει προσωπικά την πίτα, για όσους είχαν αμφιβολίες ότι το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι κάτι άλλο από ένα ακόμα πάρτι της Ολιγαρχίας στην υγειά των πολιτών».




Πηγή